Doğanşar ilçesi, Sivas’ın kendine özgü doğal, kültürel ve tarihi mekânlarına sahip nadide ilçelerinden biridir. Merkez ilçe Sivas’a hemen hemen 100 kilometre mesafesi olan Doğanşar ilçesi; kuzey ve kuzeybatı tarafında Tokat ili bulunmakta, güneyinde Zara ve Hafik ilçeleri, doğusunda ise Koyulhisar ilçesi yer almaktadır. Toplamda 565 kilometrekare ile Sivas ilinin en küçük yüzölçümüne sahip ilçelerinden biri olup deniz seviyesinden 1311 metre yüksekliktedir. Doğanşar ilçesi, Yeşilırmak havzasında bulunması yörenin jeolojik, jeomorfolojik yapısı, iklim özellikleri ve bitki örtüsü açısından çok çeşitlilik arz etmektedir.

Doğanşar ilçesine hayat veren en önemli akarsu Yeşilırmak ve kollarıdır. Bu akarsu üzerinde aktığı arazide bugünkü adlarıyla Sarısuvat, Karakaya ve Dipsiz vadileri oluşturmuştur. Yer şekillerinin oluşumu bakımından sadece vadiler değil aynı zamanda yüksek dağlık arazileri de mevcuttur. Yörenin önemli dağlık alanları Tekeli Dağı, Karabacak Tepe, Büyükkızıldağ, Tımınınçal Tepe, Karlıkçalı Tepe, Tütüyen Tepe ve Horozoğlu Tepesi’dir. İlçenin Dipsiz Göl ve Şelalesi ve Sülük Gölü önemli su varlığını teşkil etmektedir.

İç Anadolu’nun karasal ve Karadeniz iklimi arasında bir geçiş iklimi özelliği göstermektedir. Mevsimsel olarak yazları ılık ve kurak, kış ayları soğuk ve kar yağışlı geçmektedir. Bu iklim özelliği ilçede bitki örtüsü açısından meşe ve çam orman alanları yer alırken daha güneyde karasal iklimin etkisiyle step adı verilen ot toplulukları oluşturmaktadır. Doğanşar ilçesinin en yüksek dağı olan Tekeli Dağı ile Yeşilırmak Vadisi çevresinde endemik bitki denilen sadece o alana özgü yetişen türlere rastlanılmaktadır. Bitki örtüsü, karasal ve karadeniz ılıman geçiş iklimi özelliği bitki türleri bakımından çeşitlilik gösterir. Bunlardan; karlık, ısırgan otu, havacıva otu, kimya otu, altın otu, ebe aşı, ıhlamur, kuşburnu, adaçayı, kantaron gibi türler yüksek oranda arazide yerini alır. Bu bitkiler doğadan toplanarak kurutulup pazarlarda satışa sunulmaktadır. Ayrıca ilçede yetiştirilen salep bitkisi de koruma altına alınmıştır.

Eski bir yerleşim yeri olan Doğanşar, arkeolojik kazılar sonucu MÖ 3000 yıllarına ait kalıntıların varlığı ilçenin tarihine ışık tutmaktadır. Başta Hitit ve Roma dönemlerinden kalma eserler yer almaktadır. Özellikle Roma dönemine ait Asar, Kozlu, Okçulu, Çirmiş ve Alazlı gibi kaleler 1071 sonrası doğudan gelen akınlara karşı koyma amaçlı inşa edilmiştir. Doğanşar; 1071’den sonra sırasıyla Danişmentli, Anadolu Selçuklu, Eretna, Kadı Burhanettin Ahmet ve 1424 tarihi itibariyle Osmanlı Devleti tarafından yönetilmiştir. 

Doğanşar, etimolojik kökenine bakıldığında yeni doğan şehir memleket şeklinde ifade edilir. Doğu Roma dönemindeki adı “Hypsele (İpsile)”, Osmanlı döneminde Tokat’a bağlı “Tozanlı” adıyla nahiye olarak bağlıdır. 1872 yılında Hafik ilçe statüsü elde edince Sivas’a bağlanmıştır. 1906 yılında Reşadiye ilçe olunca belirli bir süre buraya bağlanmış, daha sonra tekrar Hafik’e bağlanmış en son 1990 yılında ilçe statüsü kazanmıştır.

Doğanşar ilçesinin nüfusuna bakıldığında TÜİK verilerine göre 1985 yılında toplam 2252 kişi nüfusa sahip olup bunun 1083’ü erkek, 1169 kişisini kadınlar oluşturmaktadır. İlçe statüsü kazandığı 1990’da toplam 8324 nüfusa ulaşan Doğanşar; 4421 kişi şehirde 3903 kişi köylerde yaşamıştır. İlçe nüfusu 2000 yılında toplam 6314 kişi iken 2007 yılında 3346, 2010 yılında 2956, 2015 yılında 2918, 2020 yılında 2780 ve 2024 yılında 2733 kişiye kadar gerilemiştir. 2024 yılı TÜİK verilerine göre toplam 2733 kişinin 1357’si erkek, 1376’sı kadın nüfus oluşmaktadır. Bu nüfusun 1228’i şehirde, 1505’i ise köy ve beldelerde yaşamakta olup ilçenin yıllık nüfus artış hızı binde -162,7’dir.

İlçenin okur-yazar oranı dikkate alındığında 2024 TÜİK verilerine göre okuma yazma bilen erkek nüfus oranı yüzde 95,70, okuma yazma bilmeyen erkek nüfus oranı yüzde 4,30’dur. Okuma yazma bilen kadın nüfus oranı yüzde 74,01, okuma yazma bilmeyen kadın nüfus oranı yüzde 25,99’dur. İlçenin okuma yazma oranları dikkate alındığında düşük seviyede olduğu görülmektedir. 2025 yılı itibariyle Doğanşar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü verilerine göre toplam beş adet okul/kurum sayısı vardır. İlçede bir ilkokul, iki ortaokul, bir halk eğitim merkezi ve bir ortaöğretim kurumu bulunmaktadır. İlçede toplam 24 derslik, 34 öğretmen, 206 öğrenci mevcuttur.

İlçede geçim kaynağı olarak büyük oranda tarım hayvancılık faaliyetleri yürütülür. Tarım ürünleri özelinde buğday, arpa, yem bitkileri ön plandadır. Belirli oranda sebze yetiştiriciliği bağcılık alanında çalışmalar yer alır. Hayvancılık alanında ise büyükbaş ve küçükbaş hayvan türleri yetiştirilir. Aynı zamanda her yıl geleneksel olarak bal festivalinin yapıldığı ilçede arıcılık önemli ölçüde yapılır. Küçük çapta da olsa madencilik ve taş ocağı işletmeciliği yer almaktadır.

Doğanşar’da milyonlarca yıl boyunca gelişen doğal oluşumlar ile binlerce yıl boyunca medeniyetlere beşiklik etmesiyle tarihi ve kültürel değerler sunmaktadır. Doğal oluşumlara bakıldığında Tekeli Dağı, Keşiş Dağı, Yeşilırmak Vadisi,  Gevele (Sarısuvat) Vadisi, Karakaya Kanyonu, Dipsiz Vadi, Dipsiz Göl, Dipsiz Göl ve Şelalesi, Sülük Gölü, Mavi Göl, Karasak Mağarası, Kardeliği Mağarası, Çobankaya Mağarası ve Karstik diklik yer almaktadır. Doğanşar ilçe merkezine 16 kilometre uzaklıkta bulunan Tekeli Dağı buzul aşınım ve birikim şekilleri bulunur. Ayrıca Mağaralar, Kanyon Vadiler, Dipsiz Göl ve Şelalesi gibi karstik oluşumlar da yer almaktadır. Bu doğal oluşumlar doğaseverler için sadece turizm odaklı değil aynı zamanda çeşitli bilim kollarında eğitim faaliyetleri açısından da yüksek değer içermektedir. 

İlçede doğal oluşumların yanında tarihi ve kültürü itibariyle de önemli bir duraktır. Genellikle tarihi ve kültürel yapılar ilçenin yakın çevresinde bulunur. Bu değerler arasında kaleler, camiler, türbeler, tarihi evler, yayla kültürü, yöresel kıyafetleri, yöresel yemekleri, Bal Festivalleri ve Ahmet Ayık Karakucak Güreşleri gibi kültür miras ögeleri vardır.

Doğanşar’da camiler: Ulu Cami, Kale Cami ve Yeni Cami; Roma döneminden kalan kaleler: Okçun Kalesi, Kozlu Kalesi, Çirmiş Kalesi ve Asar Kalesi; türbeler: Erenler, Kümbet Baba, Çıngır Baba, Torluk Baba, Soku Baba, Adile Kadın, Ziyaret Tepe ile bugün Tokat İline bağlı Hubyar Köyü’nde bulunan Uzunbelen Hubyar Türbesi ilçenin önemli ziyaret yerleridir.

Doğanşar ilçesinin Karkın Köyü Karacahayrat Mezrasında kütüklerin üst üste dizilmesiyle meydana gelen Karkın Tarihi Kütük evi 300 yıllık olduğu tahmin edilmektedir. İlçede köy altı yerleşmeler bakımından yaylalar büyük öneme sahiptir. Armutlu, Karanlıkdere, Mezgitli, Koz, Köpeç, Söbüler, Aslan Çimeni Körsellik ve Dikenli yaylaları en sık kullanılanlarıdır. Yaylalar ile köy arasında kültürel anlamda güçlü bağlar gelişmiştir. Çünkü hayvancılık faaliyetleri için ilkbaharda insanlar hayvanları otlatmak için yaylalara gittiklerinde çadırlar kurarlar ve yaşamlarını sürdürürler, yaz sonu sonbaharda köylerine dönerlerdi. Bu anlamda çadır kültürü gelişmişti. İlçede bunun en iyi örneği Çatpınar Köyü Türk Çadırı ve folklorik kıyafetleridir. Son yıllarda azalan hayvancılık faaliyetleri ve artan göç faktörü ile nüfusun azalması kıl çadır dokumacılığını gittikçe yok olmasına neden olmuştur.

İlçede tipik Anadolu’ya özgü yemek kültürü gelişmiştir. Bunlar arasında herle çeşitleri, geloç aşı, evelik mıhlası, madımak yemeği, turşu kavurma, kesme makarna ve un helvası en meşhur yemek kültürüdür. Bu yemek çeşitleri yayla kültürünün getirmiş olduğu pratik, çabuk hazırlanabilen, çabuk bozulmayan malzemelerden yapılmaktadır.

Günümüzde ilçede yamaç paraşütü, bisiklet turları, offroad, dağcılık, doğa yürüyüşü, kamping gibi belirli rotalar üzerinde doğa sporları faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Doğanşar ilçesi, bulunduğu konum itibariyle ana ulaşım güzergâhlarına uzak noktada yer almaktadır. Ziyaretçiler için ilçenin konaklama hizmeti veren Öğretmenevi beş yıldızlı otel konforu sunmaktadır. Öğretmenevi haricinde daha az konfor sağlayan pansiyon tarzı konaklama hizmeti veren yerler de bulunmaktadır.