Hafik, İç Anadolu Bölgesi’nde, Sivas ilinin kuzeyinde, Sivas ile Erzincan karayolu üzerinde, merkez ilçeye 39 kilometre uzaklıkta bulunan bir ilçedir. Doğuda Zara, güneyde Ulaş, batıda Sivas Merkez, kuzeyde Almus (Tokat) ve kuzeydoğuda Doğanşar ilçelerine komşudur. Ortalama yükseltisi 1275 metre olup toplam 74 köy ve 39 mezra ile 1765 kilometrekarelik yüzölçümüne sahiptir. 

Hafik’te yükselti değerleri 1000 metre ile 2050 metre arasındadır ve yer şekilleri çeşitlilik göstermektedir. İlçe Kızılırmak vadisi içerisinde yer almaktadır. Bu vadi dışındaki kuzey ve güney kesimleri dağlıktır. Kuzeyinde Tekeli ve Dumanlı Dağları güneyinde ise Tecer, Yılanlı, Gürlevik Dağları ilçenin önemli yükseltilerini oluşturmaktadır. Kızılırmak, ilçenin en önemli akarsuyudur ve Kızılırmak’a kuzeyden Çakmak Çayı, Pusat Çayı, Çömlekçi Deresi, Bahçecik Deresi güneyde Kırıklı Çayı katılmaktadır. Karstik saha üzerinde oluşan Hafik Gölü, Lota gölleri ile kuzeyinde yer alan Pusat-Özen Barajı ilçedeki önemli su kaynaklarıdır. İç Anadolu Bölgesi’nde görülen karasal iklim Hafik’te de görülür. Kışlar soğuk ve kar yağışlı geçerken yazlar sıcak ve kurudur. Karadeniz Bölgesi’ne yakın kuzey kesimleri güneye göre daha ılıman ve daha yağışlı geçmektedir. Bu sebeple kuzey kesimlerinde geniş ve iğne yapraklı ormanlar daha yoğun iken güneyde seyrek kurakçıl ya da bozkır bitkiler mevcuttur.

İlk çağlardan beri yerleşim yeri olan Hafik’te Pılır, Karlı ve Pınartepe höyüklerinde çeşitli kazı çalışmaları yapılmıştır. Danişmentliler, Selçuklular, Moğollar, Eretna Beyliği döneminde varlığını sürdürmüş ve sonrasında da Osmanlı Devleti’ne dahil olmuştur. Kısa bir dönemliğine Koçhisar adı ile anılan Hafik tekrar kendi adını almıştır. 1873 yılına kadar köy konumunda olan Hafik, bu yıldan itibaren ilçe olarak varlığını sürdürmüştür.

TÜİK verilerine göre ilçenin 1927 nüfusu 37.948 iken, 1960 yılında 57.909 olmuştur. Bu tarihten itibaren nüfusta sürekli azalma olmuş ve 2024 yılında 9.448 kişiye kadar gerilemiştir.  İlçedeki 2024 nüfus yoğunluğu 5,3/kilometrekaredir 2023 yılında okuma yazma bilenlerin sayısı 9.504 (%91), bilmeyenlerin sayısı ise 960 (yüzde 9) kişidir. İlköğretim ve ortaöğretim düzeylerinde köylerde ve ilçede okullar bulunmakla beraber Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Hafik Kamer Örnek Meslek Yüksekokulu’nda farklı bölümlerden 652 öğrenci bulunmaktadır. İlçede vatandaşların sağlık işlerinin yürütüldüğü Hafik Hacı Esma Kocacık İlçe Hastanesi yer almaktadır.

Hafik’teki egemen ekonomik faaliyet türü tarım ve hayvancılıktır. Sahanın iklimine uygun olarak genellikle buğday tarımı yapılmaktadır (yüzde 80). Buğdayı arpa, yulaf, yonca, fiğ ve korunga gibi tarım ürünleri takip etmektedir. Yazların kısa geçmesi, mera alanlarının dar olması hayvancılık faaliyetlerini de şekillendirmiştir. İlçede genel olarak ahır hayvancılığı yapılmaktadır. Kümes hayvancılığı ve arıcılık ise çok fazla gelişmemiştir. Bunun yanında sanayi faaliyetleri ve ticaret de çok sınırlıdır. Bu durum ilçeden göçü de fazlasıyla arttırmıştır. Sivas merkeze yakın olması insanların ihtiyaçlarını buradan temin etmesi sanayi ve ticaret olanaklarını daraltmıştır. İnsanların günlük ihtiyaçlarını giderebilecekleri çok küçük ölçekli atölyeler bulunmaktadır.

Arazi yapısından dolayı obruk, düden, mağara gibi oluşumlara çokça rastlamak mümkündür. İlçedeki önemli turizm unsurları jips karstı üzerinde yer alan Hafik Gölü, Büyük ve Küçük Lota Gölleridir. Bu göllerden biri olan Hafik gölü (Büyük Göl) Cumhurbaşkanlığı tarafından ‘Kesin korunacak hassas alan’ olarak belirlenmiştir. Gölün alanı 67 hektardır ve yaz-kış dönemlerinde farklı su seviyeleri görülebilmektedir. Göl özellikle göçmen kuşları ve burada yaşayan kuşlar için önemli bir nokta olma özelliği göstermektedir. Kaynağı alttan, yağmur suları ve kar erimeleri ile olan göl, Hafik ve çevredeki insanlar tarafından yoğun olarak ziyaret edilmektedir. Ayrıca Hafik Gölü bahri, toy, kızıl boyunlu batağan, angıt, turna, sumru ve akkuyruklu kartal gibi kuş türlerine ev sahipliği yapmaktadır. İlçede Lota gölleri, turistik açıdan değer oluşturan göllerdir. Yaz dönemlerinde iki ayrı göl olan bu göller yağışların ve kar erimelerinin etkisiyle birleşebilmektedirler. Bu göller haricinde Karagöl, Çekme Gölü, Kemis Gölü, Türük Gölü, Ayı Gölü, Sarıgöl ve Susuzgöl gibi göller de önemli turizm potansiyeli oluşturan su varlıklarıdır. Göller Hafik’te önemli potansiyel oluştururken çeşitli su sporları, kampçılık faaliyetleri, balıkçılık aktiviteleri, kuş çeşitliliğine bağlı olarak yapılan kuş gözlemciliği, kısa mesafeli yürüyüşler ve dinlenme-eğlence gibi aktivitelere de imkânlar sunmaktadır.

Hafik’te doğal turizm kaynakları olduğu gibi kültürel öğeler de bulunmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan verilere göre Hafik ve köylerine ait çeşitli anıt, kalıntı, höyük, yerleşim alanı, sit, alan, kale kalıntıları, kaya mezarları, mezarlıklar bulunmaktadır. Düzyayla Köyü Kilisesi, Tuzhisar Köyü Kilisesi, Göydün Kilisesi, Kerkürük Mağarası, Köroğlu Tepeleri, Mağaraları ve Kaya Yerleşim Alanı, Güngörmez Mağarası, Pılır Höyük (Hafik Gölü içinde, Kemiktepe Höyüğü, Karapınar Höyüğü, Eşekgöze Höyüğü, Atçukuru Tepesi Höyüğü, Dışkapı Höyüğü, Höyüktepe Höyüğü, Dışkapı Tepe Yerleşimi gibi unsurlar önemli turizm olanakları sunmaktadır. Ayrıca Çınarlı Köyü’nde I. Dünya Savaşında ağır kış şartlarında Sarıkamış cephesine giderken Çınarlı Köyü’nden geçen 40 askerin şehit olması ile burada bir şehitlik bulunmaktadır. Bu anlamda Çınarlı Köyü de dini turizmin uğrak yeri olarak belirtilebilir. Hafik ilçesindeki doğal ve kültürel değerleri görmek isteyen ziyaretçiler il merkezindeki çeşitli konaklama yerlerinde kalabilirler.