Akıncılar İlçesi

YERLEŞİM MERKEZİ İlçe Yerleşimi

Akıncılar, Türkiye’nin İç Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgeleri arasında bir geçiş noktası oluşturan, tarihi ve stratejik öneme sahip bir ilçedir. Akıncılar, Sivas iline bağlı olup, Doğu Karadeniz’in yüksek sıra dağlarının bir parçası olan Canik ile Gavur (Balaban) Dağları arasında, Kelkit Vadisi’nin en verimli kesiminde yer almaktadır. İlçenin güney sınırını Kızıldağ oluştururken, kuzeyinde Eğme Dağı, doğusunda Berdiga Dağı ve güneydoğusunda Refahiye ilçesi bulunmaktadır. İlçe merkezi, Samsun-Erzurum karayolunun 4 km güneyinde, Kelkit Vadisi’ne bakan yamaçlarda kuruludur. Akıncılar, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinin birleşim noktasında stratejik bir konumda bulunur. Sivas’a 150 kilometre, Erzincan’a 120 kilometre, Giresun’a 180 kilometre, Tokat’a 192 kilometre, Gümüşhane’ye 179 kilometre ve Ordu’ya 204 kuilometre mesafededir. İlçenin yüz ölçümü yaklaşık 550 kilometrekare olup, Akıncılar Ovası’nın önemli bir kısmını kapsar. 

Akıncılar, tarihsel olarak Şebinkarahisar ile yakın ilişki içindedir. Kılıçkaya Baraj Gölü yapılmadan önce iki yerleşim arasındaki mesafe çok daha kısaydı ve bölge halkı günlük ticaret için Şebinkarahisar'a gidip geliyordu. Bölgedeki ilk yerleşimler Kalkolitik Çağ’a (MÖ 5000-3000) kadar uzanmaktadır. Hititler, Kimmerler, Medler, Persler, Pontlar, Roma ve Bizans İmparatorlukları bölgede hüküm sürmüştür. XI. yüzyıldan itibaren Selçuklular Anadolu’ya akınlar düzenlemiş, 1074’te Şebinkarahisar ve çevresi Türklerin eline geçmiştir. Bölge önce Danişmendliler, ardından Mengücekliler tarafından yönetilmiştir. Türkiye Selçukluları 1228’de bölgeyi ele geçirmiştir. Ancak 1243’teki Kösedağ Savaşı’nda Selçuklular Moğollar'a yenilince, bölge İlhanlıların kontrolüne geçmiştir. İlhanlılar sonrasında Eratnalılar (1343), ardından Kadı Burhaneddin bölgeyi yönetmiştir. 1398’de Kadı Burhaneddin’in ölümüyle Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid bölgeyi Osmanlı topraklarına katmıştır. Ancak kesin Osmanlı hakimiyeti Fatih Sultan Mehmet döneminde sağlanmıştır. Bu süreçte Akıncılar ve çevresi, idari ve stratejik konumu nedeniyle farklı devletlerin yönetimi altında önemli bir yerleşim yeri olmuştur.

1990 yılında ilçe statüsü kazanan Akıncılar, toplamda 29 köy ve beş mezraya sahiptir. İlçenin nüfusu 1990 yılında 11.085, 2000 yılında 8.353, 2023 yılı itibarıyla ise 5.111 olarak kaydedilmiştir. Bununla birlikte, Akıncılar ilçesi nüfus kütüğüne kayıtlı kişi sayısı 36.000 civarındadır. 

Akıncılar, verimli topraklara ve tarıma elverişli bir iklime sahip olup, özellikle sebze üretiminde bölgenin önemli merkezlerinden biridir. Domates, biber, salatalık, patlıcan, fasulye, lahana ve özellikle kavun üretimi öne çıkmaktadır. Son yıllarda sera üretimi de artış göstermiştir.

İlçede buğday, arpa, yulaf, çavdar ve nohut üretimi yaygındır. Hayvancılık ise giderek azalmaktadır; keçi, koyun, sığır yetiştirilse de küçükbaş hayvan ve manda sayısında ciddi düşüş yaşanmıştır. Eskiden yaygın olan aile tipi hayvancılık günümüzde ticari olarak da gerilemiştir.

İlçede tarihi eserler sınırlı olsa da, Hatipoğlu Camii, Bahattinşeyh ve Yusufşeyh Türbeleri, Roma-Bizans dönemine ait kale kalıntıları, Göllüce Köyü’ndeki kilise kalıntıları ve Deliklitaş Mağarası gibi önemli yapılar mevcuttur. Turizm açısından Bahattinşeyh ve Yusufşeyh türbeleri, Deliklitaş Mağarası, Göllüce Köyü'ndeki kilise kalıntısı ve Kılıçkaya Barajı değerlendirilebilir. Ancak altyapı eksiklikleri nedeniyle potansiyel tam anlamıyla kullanılamamaktadır. Akıncılar Kültür, Sanat ve Kavun Festivali her yıl ağustos ayında düzenlenerek bölge tanıtımına katkı sağlamaktadır. Kılıçkaya Barajı ve Kızıldağ gibi alanlar mesire yeri olarak kullanılmaktadır. Bölgede tavşan, keklik, ördek, yaban domuzu avı yapılabilmekte, ayrıca Kılıçkaya Barajı ve akarsularda sazan ve alabalık avcılığı mümkündür. Önemli bir kaplıca bulunmamakla birlikte, Eskibağ Köyü’ndeki maden suyu ve Doğantepe Köyü’ndeki ekşi su böbrek ve cilt hastalıklarına iyi geldiği söylenen doğal kaynaklardır.

Akıncılar ilçesinde ziyaretçilerin konaklama ihtiyacını karşılamak için Akıncılar öğretmen evi ve Akşam Sanat Müdürlüğü bulunmaktadır. 

İlçeye her mevsim karayolu ile ulaşım mümkündür. Erzincan-Tokat karayolunun dört kilometre güneyinde bulunan ilçe, Ankara ve İstanbul’a düzenli otobüs seferlerine, Sivas’a minibüs seferlerine sahiptir. Sivas’a Gemin Deresi geçidinden 144 kilometre, Suşehri Karabayır geçidinden 173 kilometre, Kızıldağ üzerinden 210 kilometre mesafededir.

Etiketler:
Referanslar

Başıbüyük, A. (1999). Suşehri Havzası’nın coğrafi etüdü. (Yayımlanmamış doktora tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Çınar, M. (2010). Suşehri tarihi (1071-1453). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Okutan, H. T. (1949). Şebinkarahisar ve civarı: Coğrafya, tarih, kültür, folklor. Giresun: Yeşil Giresun Matbaası.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Öztürk F., ( 2024).Günümüz Sivas İli Akıncılar İlçesi Kültürü Ve Eski Türk Kültürünün İzleri. (Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: