Yıldızeli, İç Anadolu Bölgesi’nde, Sivas ilinin kuzeybatısında bulunan bir ilçedir. İlçenin batısında Akdağmadeni (Yozgat), kuzeyinde Sulusaray (Tokat), Yeşilyurt (Tokat), kuzeydoğusunda Almus (Tokat), doğusunda Sivas Merkez, güneyinde ise Şarkışla ile sınırı bulunmaktadır. İlçenin toplam yüzölçümü 2.529 kilometrekare olup bir belde teşkilatı, 119 köy ve beş mezra yerleşkesi bulunmaktadır. 

Yıldızeli’nin tarihi MÖ 4500’lere kadar uzanmaktadır ve Kalkolitik Çağ’dan Osmanlı dönemine kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. 1639 yılında “Yenihan” adıyla kurulan ilçe, adını bu dönemde inşa edilen handan almıştır. 1936 yılında ilçedeki Yıldız Dağı’ndan esinlenerek ismi “Yıldızeli” olarak değiştirilmiştir. Antik döneme ait yerleşimlerin varlığı bilinmesine rağmen, bölgenin tarihi yeterince araştırılmamıştır.

Yıldızeli, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeydoğusunda yer almakla birlikte yükseltisi fazla, engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Kuzeyi ve doğusu dağlık olup güneyi daha alçak ve hafif engebelidir. Akarsular, derin vadilerle arazide iz bırakırken toprakları çoğunlukla üçüncü zamana ait arazilerden oluşmaktadır. Yıldızeli, güneyinde Çal Dağı ve kuzeybatısında Çamlıbel Dağları ile çevrilidir. Yıldız Dağı 2552 metre yüksekliğiyle önemli bir yükselti oluşturur. Yıldızeli Ovası ise, Yıldızeli Çayı vadisinin genişleyen tabanında yer almaktadır. İlçenin akarsuları arasında bulunan Yıldızeli Çayı ve Yıldız Çayı Kızılırmak’a katılmaktadır. Ayrıca Han ve Kümbet Deresi gibi akarsular da ilçenin önemli su varlıklarındandır. Yıldızeli'nde 16 sulama göleti bulunup yörenin tarımsal alanları sulanmaktadır. Karasal iklimin hakim olduğu ilçede yazlar kısa, kışlar ise soğuk ve sert geçer. Yağışlar genellikle sonbahar, kış ve ilkbahar aylarında görülür. Gündüz ve gece arasındaki sıcaklık farkı yüksektir. Bitki örtüsü açısından bozkır bitki topluluğu yaygın olup tarla arazisi dışında çayır ve otlak alanlar geniş yer tutar. Irmak kenarlarında söğüt ve kavak ağaçları yetişirken, ormanlarda ise çoğunlukla meşe, mazı, ardıç ve çam ağaçları bulunur. 

İlçenin 1927 yılı toplam nüfusu 37.428 kişidir. 2000 yılına kadar sürekli bir artış gösteren nüfus, bu dönemde 76.232 kişiye ulaşmıştır. 2000 yılından sonra ilçe nüfusunda sürekli bir azalma olmuş ve 2024 yılında 28.382 kişiye kadar gerilemiştir. 2024 yılında kilometrekareye 11 kişi düşmektedir. İlçe nüfusunun özellikle 2000’den itibaren gerileme göstermesinde; iş olanaklarının sınırlı kalması, yeteri kadar istihdam ortamı oluşmaması, kentlerdeki hayat standartlarının yüksek olması belirli olmuştur. Sivas şehir merkezi başta olmak üzere İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir gibi imkan ve koşulların daha iyi olduğu şehirlere göçler yaşanmıştır. İlçede ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde 77 okul bulunmaktadır. Geçmiş eğitim dönemleri dikkate alındığında Pamukpınar Köy Enstitüsü’nün varlığı önem arz etmektedir. Köy Enstitüleri kapatıldıktan sonra öğretmen lisesi ve yatılı ilköğretim bölge okulu gibi işlevler için kullanılmıştır. Ayrıca ilçede Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yıldızeli Meslek Yüksek Okulu yer almaktadır ve Meslek Yüksek Okulu bünyesinde dokuz bölüm, 14 önlisans programı bulunmaktadır. İlçenin toplam okuryazarlık oranı yüzde 95’tir. Sağlık hizmetleri için Yıldızeli Devlet Hastanesi ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’ne ait fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi yer almaktadır.

İlçede hakim ekonomik faaliyet türleri tarım, hayvancılık ve turizmdir. Bunun yanında küçük ölçekli sanayi varlığı ve ticaret de ilçedeki uğraşı alanlarıdır. Tarım ve hayvancılıkta karasal iklime uygun ürünler ve hayvanlar yetiştirilmektedir. Buğday, arpa, yulaf gibi tahıllar ile sulamalı tarım kapsamında şekerpancarı, ayçiçeği, mısır gibi bitkisel üretimler sağlanmaktadır. Ayrıca fasulye, lahana gibi küçük bahçe ürünleri de yetiştirilmektedir. TÜİK verilerine göre 2021 yılında 50.268 büyükbaş hayvan ve 88.418 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. Bunlara ek olarak tavuk, hindi, kaz, ördek gibi kümes hayvancılığı ve arıcılık da yapılan hayvancılık faaliyetlerindendir. İlçede sanayi çok gelişmiş olmamakla birlikte; süt, gıda ve un ürünlerine dayalı ev tipi üretim, araç ve makine bakım-tamiri yapan atölye tipi işletmeler ile tarım, hayvancılık ve taşa-toprağa dayalı üretim yapan fabrika tipi tesisler bulunmaktadır.

Sıcak Çermik mineraller açısından zengin ve şifalı sularıyla sağlık turizmi açısından önemli bir merkezdir. Kaplıca alanında Sivas Belediyesi’ne ait 457 yatak kapasiteli iki termal otel hizmet sunmaktadır. Ayrıca özel sektör tarafından işletilen oteller, fizik tedavi merkezi ve prefabrik konaklama birimleri de bulunmaktadır. Yaz sezonunda çadır kent alanı, aquapark ve çeşitli havuzlarla ziyaretçilere geniş imkanlar sunulmaktadır. Ulaşım açısından avantajlı bir konumda bulunan Sıcak Çermik, D-200 karayolu üzerinde yer almakta olup Sivas’a 30 km, Yıldızeli’ne 15 kilometre mesafededir. 2020 yılında Pamukkale Travertenleri'ne benzer Altınkale travertenleri inşa edilerek turistik çekiciliği artırılmıştır. İlçede bulunan bir diğer çermik Uyuz Çermik’tir. İçerdiği minerallerle cilt hastalıklarına iyi geldiği düşünülen doğal bir jeotermal su kaynağıdır. Açık havada ve korunaksız durumda bulunan bu sıcak su havuzu, tesisleşme eksikliği ve bilinçsiz kullanım nedeniyle tahribat riski altındadır. Kaynağın debisi düşük olduğu için büyük bir tesis kurulması mümkün olmasa da traverten oluşumlarıyla doğal bir turistik çekiciliğe sahiptir. Bu bölgedeki travertenler, zamanla Çilözü Deresi’nin akışını değiştiren ve doğal bir köprü oluşturan karstik oluşumlarla dikkat çekmektedir. İlçede turizm potansiyeli taşıyan bir diğer kaynak ise Ilıca Çermiği’dir. Ilıca Köyü’nden çıkan bu mineralli su, 35°C sıcaklıkta olup, böbrek taşı düşürme ve sindirimi rahatlatma gibi sağlık açısından faydalı özelliklere sahiptir. Bir dönem gazoz üretiminde kullanılan bu suyun tedavi merkezleri ve maden suyu şişeleme tesisleri ile sağlık turizmine kazandırılması mümkündür. Bölgedeki bir diğer değerli su kaynağı ise Kaman Köyü’nden çıkan Kaman Madensuyu’dur. Alkalin, acı ve bikarbonatlı yapısıyla sindirim sistemi, karaciğer ve safra kesesi rahatsızlıklarına iyi geldiği bilinmektedir. Yerel halk tarafından sıkça tüketilen bu madensuyu için çeşme yapılarak erişimi kolaylaştırılmıştır. Sıcak su kaynakları dışında ilçenin doğal yapısı çeşitli doğa sporlarının yapımına da oldukça uygundur.

Yıldızeli ve çevresinde birçok tarihi ve arkeolojik alan bulunmaktadır. Bu alanlar arasında Pulur Höyük, Argaz Höyüğü, Kayalıpınar Höyüğü gibi höyükler; Kemankeş Kara Mustafa Paşa Camii ve Hamamı, Banaz Köyü Camii, Selamet Camii gibi anıtsal yapılar; Akçakale Köyü Kalesi, Melektepe Kalesi, Kale Dağı Kalesi gibi kaleler; Şeyh Halil Türbesi, Seyyid İbrahim Türbesi gibi dini yapılar; Cumhuriyet İlkokulu, Pamukpınar Köy Enstitüsü gibi eğitim yapıları yer almaktadır. Ayrıca antik nekropoller, tümülüsler, gözetleme kuleleri ve demiryolu yapıları da tarihi mirasın önemli parçalarındandır. Bu alanlar bölgenin zengin kültürel ve tarihi geçmişini yansıtmakta olup korunarak turizme kazandırılması gereken değerli varlıklardır. Pir Sultan Abdal Evi Banaz Köyü'nde yer alır ve Alevi-Bektaşi inancının önemli figürlerinden Pir Sultan Abdal'a ait bir mekandır. Her yıl yaz aylarında düzenlenen anma etkinlikleri ile yurtiçi ve yurtdışından pek çok ziyaretçi çekmektedir. Etkinlik alanında Topuzlu Baba Türbesi ve Pir Sultan Abdal Anıtı da önemli ziyaret yerlerindendir. Yıldızeli ilçesinde yer alan Yıldız Köprüsü ise Roma dönemine ait temeller üzerine Selçuklular döneminde yeniden inşa edilmiştir. Bu tarihi köprü, turizme katkı sağlayabilecek önemli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır. İlçenin coğrafi işaretli ürünü kapsamındaki el işçiliğiyle üretilen Yenihan Bebekleri Yıldızeli/Sivas bölgesinin folklorik kıyafetleriyle dikkat çekmektedir. Ahşap üzerine giydirilen bu bebekler bölgenin kültürünü yansıtan benzersiz ürünlerdir. 2012 yılında Türk Patent Enstitüsüne tescil edilerek marka haline gelen Yenihan Bebekleri, özellikle tanıtım fuarlarında büyük ilgi görmektedir.

Yıldızeli’nde konaklama alanları olarak sıcak çermik bölgesindeki oteller yoğun olarak kullanılmaktadır. Belediyeye ait 85 yatak kapasiteli Sefa otelinde 24 adet de ailelerin kullanımına uygun termal banyo bulunmaktadır. Yine belediyeye ait sıcak çermik bölgesinde bungalov evler yer alır ve bungalovlarda termal banyolar da kullanıma açıktır. Bir başka konaklama yeri Sivas Termal Hotel ve Spa merkezidir. Otelde 228 daire vardır ve termal havuzlar, rehabilitasyon merkezleri dikkat çekmektedir.

Yıldızeli kara ve demiryolu ulaşımı açısından stratejik bir konuma sahiptir. İlçeden geçen E-88/D-200 karayolu, yerleşim merkezine ulaşımı kolaylaştırmaktadır. Önemli geçitlerden biri olan Yaraşbeli (1540 metre) ve Sivas-Tokat sınırındaki Çamlıbel Geçidi (1690 metre) kış aylarında zorluklar yaşatsa da düzenli bakım çalışmaları ile ulaşım sağlanmaktadır. Demiryolu ulaşımı da ilçenin gelişimine katkı sunmuştur. 1932’de tamamlanan Samsun-Yıldızeli-Kalın hattı, Ankara-Kars demiryolu ile bağlantılıdır.  Ayrıca Yüksek Hızlı tren Sivas-Ankara, Sivas-İstanbul illeri arasında kısa sürede ve konforlu bir şekilde ulaşımı kolaylaştırmaktadır.  Yıldızeli kara ve demiryolu ağıyla bölgesel ve ulusal ulaşımda önemli bir rol oynamaktadır.