Çanakkale Boğazı’nın Avrupa tarafında kurulu olan Gelibolu, Çanakkale Boğazı ile Saroz Körfezi arasında bulunmaktadır. Türkiye sınırının kuzey batı bölgesinde bulunan Gelibolu Yarımadası, ayrıca Avrupa kıtasının güneydoğusunda bulunan son kara parçasını oluşturmaktadır. Yarımada, Türkiye’nin kuzey bölgesinde Bolayır Kıstağı ile Trakya Bölgesi’ne bağlanmaktadır. Gelibolu, aynı isimli yarımadanın kuzeydoğusunda, Çanakkale Boğazı’nın Marmara Denizi’ne bağlandığı noktada bulunmaktadır. 2019 yılına göre Gelibolu ilçesinin nüfusu, 44.346’dır.

İyi ve güzel şehir anlamlarına karşılık gelen Galli Polis ismiyle anılan Gelibolu ilçesinin, tarih boyunca ilk defa Hitit İmparatorluğu’nun MÖ 1200 yılında parçalanmasının ardından, Frigler ve ardından Lidyalılar’ın Anadolu Bölgesi’ne geçişleri esnasında önemini arttırdığı belirtilmektedir. MÖ 545 yılında Lidya kralı Kroisos’un Perslerle gerçekleştirdiği savaştan mağlubiyetinde Persler, Lidya Krallığı’na son verdiler. Bu zaferle Persler, Çanakkale boğazı etrafında üstünlük sağladılar. İlerleyen dönemlerde Gelibolu Spartalılar’ın, Makedonyalılar’ın, Bergamalılar’ın, Romalılar’ın, Bizanslılar’ın ve son olarak da Türkler’in hakimiyeti altına girdi.

1915’te Gelibolu, Çanakkale savaşları sırasında bombalanarak tahribata uğradı. Bu olayın arkasından Gelibolu, 04. 08. 1920 tarihinde Yunanlıların işgaline uğrasa da 03. 10. 1922 tarihinde terk edildi. Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde vilayet merkezi olan Gelibolu, 1926’da ilçe merkezine dönüştürüldü.

Osmanlı dönemine ait pek çok mimari yapının bulunduğu Gelibolu’da türbe ve yatırlara ek olarak hamam sayısı da oldukça fazladır. Gelibolu sınırları içerisinde Osmanlı Kültürü’ne ait önemli eserler arasında günümüze ulaşanlar arasında Ulu Camii (Cami-i Kebir), Gazi Süleyman Paşa Camii ve Türbesi, Çimpe Kalesi, Baruthane, İç Liman, Fransız Mezarlığı, Fener Kayalığındaki Azaplar Namazgâhı, Yazıcızade Camii ve Türbesi, Saruca Paşa Türbesi ve Hamamı, Sofuca Halil Mescidi, Ahmed-i Bican Türbesi, Kasapoğlu Hamamı, Namık Kemal’in Mezarı, Sinan Paşa Türbesi, Emir Ali Baba Türbesi, Bayraklı Baba, Çilehane, Kalafat Mehmet Paşa Mezarı, Hallacı Mansur Türbesi ve dünyanın en büyük Mevlevihane’si gibi eserler yer almaktadır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, Eceabat ilçesinin neredeyse bütününü kapsayan ve 1973’te Çanakkale Boğazı’nın Avrupa yakası üzerinde 33 bin hektarlık alan üzerine kurulu olan geniş çaplı bir parktır. Birleşmiş Milletler Milli Parklar ve Koruma Alanları listesinde yer alan Milli Park ve Birinci Dünya Savaşı Çanakkale Deniz ve Kara Muharebelerinin gerçekleştiği alanlar, Gelibolu Yarımadası’na dahildir. Batık gemilerin, topların, siperlerin, kalelerin ve burç ve savaşlardan kalan binlerce eserin oluşturduğu geniş yelpazeye ek olarak 60 bin ’den fazla Türk şehidinin ve 250 bin ’den fazla Avustralya, Yeni Zelanda, İngiliz ve Fransız askerinin savaş mezarları ve anıtları Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı sınırlarındadır. Savaş alanları, savaş mezarları, anıtlar ve savaşa yönelik eserler Tarihi Sit Alanı ve Kültürel Varlık olarak tescil edildi.

711 yılında Arap akınları esnasında Gelibolu’yu korumak amacıyla yaptırılan Gelibolu Kalesi, Osmanlılar döneminde onarıldı. Günümüzde Piri Reis Müzesi’ne ev sahipliği yapan kalede, Gelibolu’lu olarak bilinen ünlü denizci Piri Reis’i betimleyen büstler, tablolar ve haritalar bulunmaktadır.

Fener Meydanı alanında yer alan Azaplar Namazgâhı, 1407’de Hacı Paşaoğlu İskender Bey tarafından inşa edildi. Bu namazgâh, Hacı Paşaoğlu İskender Bey’in askerlerinin sefere çıkacakları esnada toplu bir şekilde bu namazgâhta namaz kıldıkları rivayet edilmektedir.

XVII. yüzyılda kurulan Gelibolu Mevlevihane’si, farklı dönemlerde birçok tadilat gördü, 1899-1900 yılları arasında yeniden inşa edildi. 1920 yılında Yunan işgali sırasında cephanelik olarak kullanıldığı için tahrip oldu. Restorasyon işlemlerinin ardından son görünümüyle eklektik bir tarzı yansıtan ve plan açısından Galata Mevlevihane’sine benzeyen Gelibolu Mevlevihane’si, günümüzde dünyanın en büyük Mevlevihane’si olarak Mevlevi törenlerine ev sahipliği yapmaktadır.

Gazi Süleyman Paşa Camii olarak da bilinen Ulu Camii, 1385 yılında Sultan Murad Hüdavendigar’in yaptırdığı camidir. Bu camide kılınan Cuma namazları esnasında imamın hutbeye elinde kılıç ile çıktığı, bunun Süleyman Paşa’nın fetihlerini anmak amacıyla gerçekleştirilen bir gelenek olduğu belirtilmektedir.

Kasaboğlu Ali Bey Hamamı, II. Murad döneminden kalma küçük bir yapı olup tek hamam planında bir göbek taşı ve iki halvetten oluşmaktadır. Saruca Paşa Hamamı olarak da bilinen Paşa Hamamı ise çifte hamam planında bir yapı olup, II. Murad döneminde yapılmıştır.

Gelibolu, sınırları içinde yer alan birçok türbe nedeniyle Türbeler Şehri unvanını hak eden bir ilçedir. Bazı türbelerin denizcilere ait olması da ayrıca dikkat çekmektedir. Türbelerin bir kısmı anıtsal birer yapı iken, bir kısmı daha sade yapıdadır. Bu türbeler arasında en bilinenler: Bolayır Gazi Süleyman Paşa Türbesi, Hallac-ı Mansur Türbesi, Kaptan-ı Derya Saruca Paşa Anıt Mezarı, Sinan Paşa Türbesi, Kalender Baba Türbesi, Bayraklı Baba Anıt Mezarı, Çilehane, Ece Bey Türbesi ve Karainebeyli Köyü, Kalafat Mehmet Paşa Mezarı, Kaptan-ı Derya Emir Ali Baba Anıt Mezarı, Kaptan-ı Derya Hüsamettin Paşa Mezarı, Kaptan-ı Derya Güzelce Kasım Paşa Mezarı, Hüseyin Becce Gazi Mezarı, Alaettin Kalfa Türbesi, Hocahamza Türbesi, Fransız Mezarlığı, Namık Kemal’in Mezarı gibi türbelerdir.

Gelibolu’nun son dönemlerde “sakin” ve huzurlu tatil yapmak arzusunda olan kişilerle birlikte sualtı dalışı, rüzgâr sörfü ve kite sörf gibi özel ilgi alanlarına sahip kişilerin de ilk uğrak yerlerinden biri olduğu dikkat çekmektedir. Bâkir koy ve plajları arasında Saros Körfezi, Kömür Limanı, Bebek Kayalıkları, Hamza Koy, Güneyli Köyü Gelibolu Deniz Feneri yer almaktadır.

Deniz ürünleriyle ünlü olan Gelibolu’da, sardalye kebabı, tuzlu sardalye, sardalye konservesi çeşitleri gibi sardalyenin çok çeşitli kullanım alanları mevcuttur. Buna ek olarak peynir helvası, Gelibolu lokumu, Mevlevi tatlısı, süt tarhanası, simit lokumu, tavuklu mantı, akıtma, lakerda ve balık çorbası da Gelibolu sınırları içinde oldukça ünlü leziz tatlar arasında yer almaktadır.