Erzincan

Yerleşim Merkezi Kentsel Destinasyon

Doğu Anadolu Bölgesi’nde Yukarı Fırat bölümünde yer alıyor. Doğuda Erzurum, kuzeyde Bayburt, Gümüşhane, kuzeybatıda Giresun, batıda Sivas, güneyde Tunceli, Elazığ ve Malatya, güneydoğuda Bingöl ile çevrilidir. Yüzölçümü 11.815 kilometrekaredir. Erzincan Ovası’nın deniz seviyesinden yüksekliği 1.185 metredir. Merkez ilçe ile birlikte toplam dokuz ilçeden meydana geliyor. Kemah, Kemaliye, Çayırlı, Tercan, Otlukbeli, İliç, Refahiye ve Üzümlü ilçeleridir. 2019 yılının TÜİK verilerine göre, il nüfusu 234.747’dir. Nüfusun 177.564’ü il ve ilçelerde, 57.183’ü belde ve köylerdedir.

Erzincan Kuzeydoğu Anadolu “TRA Düzey 2” bölgesinin doğal bir üyesidir. Bölgeyi Erzurum ve Bayburt illeri ile paylaşıyor. Tarihi İpek Yolu bu şehirlerden geçiyor. Erzincan’da tarih boyunca İpek Yolu üzerinde bulunmasından dolayı ticari anlamda önemli bir geçiş güzergahı oldu. Ekonomik yapı öncelikle tarım ve hayvancılığa dayanıyor. Tarımda değerli ürünlerden biri buğdaydır. Bunun yanında sebze ve meyve üretimi önemli bir seviyededir. Üzüm, elma, kiraz, dut, kayısı, erik bölgede yetişen meyvelerden bazılarıdır. Meyveler kurutularak yıl boyu da tüketilebiliyor. Özellikle Cimin üzümü Üzümlü ilçesine ismini vermiş sağlığa faydaları saymakla bitmeyen meşhur bir meyvedir. Bölgede süt koyunculuğu yaygındır ve süt üretimine bağlı olarak Erzincan tulum peyniri bölgenin Türkiye çapında üne kavuşmuş ürünlerinin başında geliyor.

Turizm istatistiklerine göre 2019 yılında Erzincan’da 187.360 ziyaretçi konaklama yaptı. İlin dördü ilçelerde olmak üzere 12 işletme belgeli konaklama tesisi bulunuyor. İşletme belgeli konaklama tesislerinin yatak kapasitesi 1.053 olarak hesaplandı. Merkezde 936 yatak ve ilçelerde 117 yatak hizmete açıktır. Bunların haricinde Erzincan merkez ve ilçelerinde belediye belgeli toplam 32 konaklama tesisi bulunuyor. Bunların yatak kapasitesi 1.545 olarak hesaplandı. Böylelikle Erzincan ili genelinde belediye ve işletme belgeli toplam 44 konaklama tesisi vardır. Bu tesisler toplamda 2.598 yatak kapasitesi ile hizmet veriyor. Ayrıca 11 işletme belgeli A Grubu seyahat acentası bulunuyor.

Erzincan kültürel değerler açısından zengindir. Bu değerler arasında bakırcılık öne çıkıyor. Şehir merkezinde farklı noktalarda yer alan atölyelerde, ustaların elinde sanat eserine dönüşen ürünler, meşhur yeraltı çarşısında sergilenip satışa sunuluyor. Bar, kaşık oyunları, çiftetelli, halay, horon bölgeye özgü halk oyunlarındandır. Elek oyunu, arap oyunu gibi orta oyunları, deyişler, türküler ve ağıtlardan oluşan halk türküleri, yöreye özgü derin anlamlar içeren manileri, halk edebiyatı ve Erzincan efsaneleri kültürel değerlerin bazılarıdır. Kemaliye (Eğin) ilçesinde üretilen halılar ile köklü bir geçmişe ve üne sahip olan halıcılık mesleği günümüzde yeterli değeri görememektedir.

Erzincan yöresel mutfağı eşgili, kesme ya da un çorbası, etli yaprak sarma, kete, kasefe, saruç, sırın, kemah köftesi, borani, hıngel, babuko, kelecoş, pestil çullaması, gendime çorbası, karakabak dolması, Kemah köftesi, pestil tatlısı, yumurta borani, haşıl, den pilavı, erişte pilavı, ekşili gillor, mumbar dolması, su böreği, üzüm yaprağı dolması, üzüm hoşafı, katıklı aş, etsiz sulu köfte, patates mıhlaması, gücükdene sarması, kuskus, ekmek aşı, sini kömbesi, üzümlü kuru börek, caşur kavurması, yoğurtlu gillor, abaza dolması, soğan dolması, hindili pilav, yavan aş, borana, gazete tatlısı, pestüken aşı, pıhpıh çorbası, herle, çılbır, cumur, cıvırla, cirmi, hışlı fasulye, el kadayıfı, purmut, kenger kavurma, gerandi, palancı yemeği, gömme, çökelek piyazı, fasulyeli çorba, kör dolma, papara, anık ve kok kavurma gibi lezzetlerden oluşmaktadır.

Erzincan alternatif turizm merkezi olarak bir cennettir ve birçok turizm aktivitesinin yapılmasına olanak sağlıyor. İlde dağcılık, kayak, trekking, buz tırmanışı, heleski gibi kış ve spor turizmine yönelik etkinlikler, arazi araçlarıyla gezi, motorsiklet biniciliği, macera yarışı, yamaç paraşütü, ipten atlayış (ropejump), serbest atlayış (basejump), yarasa kanatla atlayış gibi macera turizmine yönelik etkinlikler, kano, rafting, su kayağı gibi su sporları, doğa gezileri, kampçılık, kuş gözlemciliği, at biniciliği (cirit), avcılık ve balıkçılık, sağlık (kaplıca) turizmi ve bisiklet turları vb. etkinlikler yapılıyor. Ayrıca Erzincan’da tulum peyniri, doğa sporları, dağcılık, bal, kısa film, dumanlı ve üzüm festivalleri düzenlenmektedir.

Erzincan’ın dikkat çeken turizm çekim merkezlerinden biri olan Ergan Dağı Kayak Merkezi, pist uzunluğu ile dünyanın sayılı kayak merkezlerinden biridir. Ziyaretçilere doğal güzellikler, manzara ve ekonomik kayak imkanı sunuyor. Konaklama tesisinin olmamasına rağmen şehir merkezine olan yakınlığı ile dikkat çekiyor ve tercih ediliyor. Ekşisu Mesire Alanı, bölgeden çıkan doğal maden suyundan ismini aldı ve kaynak etrafında oluşan doğal flora ve fauna ile dikkat çekiyor. Günümüzde kuş gözlemciliği yapılabilen bölge aynı zamanda yöre halkının sıklıkla ziyaret ettiği bir mesire alanı konumundadır. Girlevik Şelalesi, şehir merkezine yarım saat mesafede bir doğa harikasıdır. Munzur dağlarının yamacından çıkan sular derede birleşmiş ve bir noktada şelale oluşturmaktadır. Şelale 30-40 metre yükseklikten üç kademeden akıyor. Yazın serinlik oluşturup yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken şelale kış aylarında donuyor ve görsel bir şölen oluşturuyor. Şelalede buz tırmanışı gerçekleştirilebilmektedir.

Kemaliye ve Karanlık Kanyonu, Erzincan’ın en önemli çekim merkezidir. Dünyanın ikinci büyük kanyonu özelliğine sahiptir. Erzincan’a yaklaşık üç saat mesafededir. Özellikle günübirlik gezilerle bölge gezilebilmektedir. Doğa ve macera sporları cennetidir. Her yıl Kültür ve Doğa Sporları Festivali yapılıyor. Festivale ulusal ve uluslararası yüzlerce sporcu katılıyor. Günümüzde Doğu Ekspresi treni bölgeden geçtiği için ayrıca özel ilgi görmektedir. Refahiye Ormanları ve Dumanlı Yaylaları, Refahiye ilçesinde önemli çekim merkezleridir. Kamp, trekking, doğa yürüyüşü gibi birçok etkinliğe olanak tanıyor. Tercan ilçesinde bulunan Mama Hatun Külliyesi de bölgenin tarihi zenginliklerindendir. Anadolu’nun önemli kadın hükümdarlarından birisine ait olması dikkat çeken bir özelliktir. Altıntepe Kalesi, Urartu uygarlığına ait askeri mimari örneğidir. Günümüzde İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünden alınan izin ile ziyaret edilebiliyor. Kalede arkeolojik kazılar Atatürk Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Karaosmanoğlu tarafından sürdürülüyor. Kemah ilçesinin hemen başında Melik Gazi Türbesi ziyaretçileri karşılıyor. Türbenin karşı yamacında tarihi ve doğal kale olarak dikkat çeken Kemah Kalesi vardır. Kaleden Karasu Nehri’ne inen su yollarında yürüyüş yapılmaktadır.

Gülabibey Camii, ahşap işçiliği ile göz dolduran bir yapıdır. Erzincan merkezinde Terzibaba Camii ve Türbesi iki ayrı noktada olsalar da her ikisi de şehir için ayrı öneme sahiptir. Terzibaba Camii alışılmışın dışında bir mimariye sahip özel bir yapıdır. Türbe ise yerli ve yabancı ziyaretçilerin akın ettiği bir ziyaretgah konumundadır. Abrenk Kilisesi’ne, Üçpınar Köyü yakınlarında yarım saatlik bir trekking sonrasında ulaşılıyor. Mimari kalıntılarının yanında ziyaretçilere harika bir manzara sunuyor. Otlukbeli Gölü ve Aygır Gölü doğal güzelliğe sahip göllerdendir. Trekking ve kampçılık sevenlerin ziyaret ettiği noktaların başında geliyor. Çadırcı Hamamı ve Taşçı Hamamı Erzincan’a ait restore edilen iki eski yapıdır. Taşçı hamamı düğün, davet ve yemek organizasyonlarıyla hizmet veriyor. Çadırcı Hamamı restorasyonu yeni yapıldı ve çevre yolu yakınından bir bağlantı yolu ile ulaşılabiliyor. Yöresel ürünlerin satışının yapılacağı bir mekan olarak planladı. Ayrıca Türkiye’nin en büyük Atatürk Portresi Erzincan’dadır. 1982 yılında Üçüncü Ordu Komutanlığı’na bağlı bir askeri ekip tarafından bir ayda tamamlandı; 7.500 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.

Erzincan’da bir havaalanı bulunmaktadır. Havaalanı 1988 yılında hizmete açıldı ve günümüzde halen sivil ve askeri hava trafiğine açıktır. Havaalanının şehir merkezine uzaklığı dokuz kilometredir. Havaş, ticari taksi ve çeşitli özel işletmelerin araçları ile merkeze ulaşım oldukça kolaydır. Erzincan Havaalanı Engelsiz ve Yeşil havaalanı unvanlarına sahiptir.

Yararlanılan Kaynaklar

Akın, H. (2019). Erzincan 2019. Erzincan: Uyum Ajans; Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (2020). Erzincan Havalimanı, https://erzincan.dhmi.gov.tr/Sayfalar/icerik-detay.aspx?oid=2269, (Erişim tarihi: 01.01.2020); Güneş, E. ve Alagöz, G. (2012). Erzincan. İçinde; N. Esenbuğa ve E. Sağlık (Editörler), Erzurum, Erzincan, Bayburt İllerinin Yöresel Yemek Envanteri (ss. 136-251). Erzurum: Zafer Ofset; Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (2011). Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi (Erzurum-Erzincan-Bayburt) 2012 - 2023 İnovasyona Dayalı Turizm Stratejisi ve Eylem Planı. Ankara: Seyrajans Reklam ve Tanıtım Hizmetleri; TÜİK (2020). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr, (Erişim tarihi: 15.01.2020).