Erişte Pilavı

GASTRONOMİ Türk Mutfağı Yemek Pilav

Erişte, genellikle yumuşak buğday unu, tuz ve yumurta gibi ana bileşenlerden üretilen geleneksel bir tahıl ürünüdür. Türkiye'nin farklı bölgelerinde eriştenin zenginleştirmesi için erişte karışımına süt, peynir altı suyu ve bazı katkı maddeleri eklenebildiği belirtilmiştir. Erişte üretimi işlem basamakları; tüm malzemelerin karıştırılması ve hamur elde edilmesi, elde edilen hamurun açılması, uygun şerit formunda kesilmesi ve güneşte kurutulması aşamalarından oluşmaktadır. Bazı durumlarda ise uygun formda kesilen erişteler bir tavada kızartılabilmektedir. Hammadde kalitesi, hamur karıştırma süresi, hamurun dinlendirilme süresi, hamurun açılma metodu ve kurutma yöntemi gibi üretim teknikleri erişte kalitesinin belirlenmesinde büyük bir rol üstlenmektedir. Un türü ve unun kül içeriği ise erişte rengini önemli ölçüde etkilerken, unun protein içeriği ve kalitesi de erişte dokusu ile önemli ölçüde ilişkilidir. Eriştenin sertliği yapısal ve dokusal olarak önemli bir unsurdur ve bu durum unun gluten içeriğinden doğrudan etkilenir.

Erişte hazır tüketim kolaylığı, düşük maliyeti, farklı tat ve dokuya sahip çeşitli ürünler ile tüketilebilirliği, faydalı besin değerleri ve uzun raf ömrü nedeniyle dünya çapında en çok tüketilen yiyeceklerden biridir. Dünya genelinde buğday eriştesi tüketimi ekmekten sonra ikinci sırada yer almaktadır. Öyle ki Asya'da buğdayın yaklaşık yüzde 40'ının erişteye işlendiği bildirilmektedir. Eriştelerin genellikle buğday unu, su ve tuz gibi basit malzemelerle üretildiği düşünüldüğünde, protein, diyet lifi ve vitaminler gibi temel besin bileşenlerinden genellikle yoksun oldukları söylenebilir. Bu besin bileşenleri buğdayın rafine edilmesi sırasında kayba uğrayabilmektedir. Fakat günümüzde bölgeden bölgeye değişiklik gösteren bazı faydalı besin bileşenleri ile eriştenin lezzetlendirildiği ve dolayısıyla besin bileşenlerinin zenginleştirildiği de görülmektedir. Bazı yerel otlar, aroma bileşenleri, sebzeler, kurubaklagil unları ve baharatlar ile zenginleştirilen erişte, farklı tüketici gruplarına hitap ederek, günlük menüdeki pilav, makarna alternatifi olarak karbonhidrat grubunu destekleyen önemli bir eşlikçidir.

Yumurtalı Türk makarnası olarak da uluslararası literatürde yer edinen erişte, kolay hazırlanması, pratikliği, lezzeti ve uzun raf ömrü sebebiyle geniş bir tüketim grubuna hitap etmektedir. Yüksek karbonhidrat içeriği özellikle B grubu vitaminleri ve demir içeriğinin yanı sıra düşük sodyum ve yağ içeriği ile de dikkat çeken erişte, temel prensipte aynı metot ile hazırlansa da yöreden yöreye farklı sunum ve lezzet vericilerle sunulan Türk mutfağının vazgeçilmez besini olarak önemli bir yere sahiptir.

Referanslar

Bilgiçli, N. (2019). Effect of Buckwheat Flour On Cooking Quality and Some Chemical, Antinutritional and Sensory Properties of Erişte, Turkish Noodle, Journal of Culinary Science and Technology, 60(4): 70-80; Çalışkan-Koç, G. ve Pandiselvam, R. (2022). Evaluation of Physicochemical, Functional, and Sensorial Characteristics of Gluten-Free Turkish Noodle “Erişte” Formulated with Oat and Quinoa Flours, Journal of Food Quality, 1, 1-7; Koca, İ., Tekgüler, B., Yılmaz, V.A. ve Hasbay, İ. (2017). The Use of Grape, Pomegranate and Rosehip Seed Flours in Turkish Noodle (Erişte) Production, Journal of Food Processing and Preservation, 42(1): 1-12; Yılmaz-Tuncel, N., Kaya E. ve Karaman, M. (2017). Rice Bran Substituted Turkish Noodles (Erişte): Textural, Sensorial,and Nutritional Properties, Cereal Chemistry, 94(5): 903-908.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: