Doğu Anadolu Turizmi Geliştirme Projesi (Datur)

Araştırma Doğal ve Kültürel Miras Plan ve Proje Proje Proje Temelli Araştırma

(Uzundere, İspir, Yusufeli, Erzurum ve Artvin, 2005-2012)

Doğu Anadolu Turizmi Geliştirme Projesi (DATUR), Türkiye'nin doğu bölgesinde sürdürülebilir turizmin geliştirilmesini hedefleyen, 2005-2012 yılları arasında uygulanan kapsamlı bir projedir. Efes Pilsen sponsorluğunda ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen proje, bölgenin doğal, kültürel ve tarihi zenginliklerini koruyarak turizmi teşvik etmeyi amaçlamıştır. Proje Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Emekli Öğretim Üyelerinden Kıdemli Danışman Prof. Dr. Erol Çakmak tarafından koordine edilmiştir.

Proje, özellikle Çoruh Vadisi gibi ekolojik açıdan hassas bölgelerde yoğunlaşmıştır. Bu bölgelerde flora, kelebek ve kuş türü çeşitliliğinin belgelenmesi, trekking rotalarının belirlenmesi, tarihi ve kültürel değerlerin ortaya çıkarılması gibi çeşitli envanter çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda, zengin bir görsel ve bilimsel veri tabanı oluşturulmuştur. Proje kapsamında elde edilen bu veriler, turizm faaliyetlerinde kullanılmak üzere yerel ve ulusal düzeyde paydaşlarla paylaşılmıştır.

DATUR Projesi'nin temel hedeflerinden biri, yerel halkın ve gençlerin turizm sektörüne aktif katılımını sağlamaktır. Bu amaçla, bölgedeki üniversitelerle işbirliği yapılarak öğrencilerin proje çalışmalarına dahil edilmesi teşvik edilmiştir. Ayrıca, çeşitli eğitim programları ve atölye çalışmaları düzenlenerek, yerel halkın turizm konusundaki bilgi ve becerileri artırılmıştır.

Proje, bölgedeki turistik altyapının geliştirilmesine de katkıda bulunmuştur. Özellikle trekking rotaları ve kuş gözlem alanları gibi doğal turistik cazibe merkezlerinin tanıtımı yapılmış, bu alanlarda gerekli altyapı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, rafting, su kanosu ve deniz bisikleti gibi su sporları için ekipman ve rehber temini sağlanmıştır. Bu sayede, bölgenin ekoturizm potansiyeli artırılmış ve turistik çeşitlilik sağlanmıştır.

DATUR Projesi, yerel ekonomiye de önemli katkılar sağlamıştır. Bölgedeki turistik faaliyetlerin artmasıyla birlikte, yerel işletmelerin sayısı ve çeşitliliği de artmış, bu durum bölge halkının ekonomik refahını artırmıştır. Özellikle Tortum ve Uzundere ilçelerinde turistik işletmelerin sayısında önemli bir artış gözlenmiş, bu da yerel halkın projeye olan desteğini artırmıştır.

Projenin sürdürülebilirliği açısından, elde edilen verilerin ve oluşturulan altyapının korunması ve geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Proje süresince yapılan çalışmaların devam ettirilebilmesi için yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve üniversiteler arasındaki işbirliğinin sürdürülmesi gerekmektedir. Ayrıca, bölgedeki ekoturizm potansiyelinin daha da geliştirilmesi ve ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtılması için yeni projelerin hayata geçirilmesi planlanmaktadır.

Sonuç olarak, 2005-2012 yılları arasında uygulanan Doğu Anadolu Turizmi Geliştirme Projesi (DATUR), Türkiye'nin doğu bölgesinde sürdürülebilir turizmin geliştirilmesi, doğal ve kültürel zenginliklerin korunması ve yerel ekonominin canlandırılması konularında önemli katkılar sağlamıştır. Proje, bölgenin turistik potansiyelini artırarak, yerel halkın ekonomik refahını artırmış ve bölgedeki ekoturizm faaliyetlerinin sürdürülebilirliğine önemli bir temel oluşturmuştur.

Yararlanılan Kaynaklar

Bekir, S. (2008). Çoruh Vadisi kuşları Doğu Anadolu turizmi geliştirme projesi. Erzurum: Kuş gözlem Araştırmaları Raporu; Davardoust, S. ve Karahan, F. (2021). Evaluation of sustainable rural tourism. The case of uzundere district, Erzurum, Turkey, Sustainability, 13(18): 10218; Durmuş, M. Y., Demir, B., & Aras, E. (2007). İspir, Uzundere ve Yusufeli bölgelerinde trekking rotaları. Erzurum: Doğu Anadolu Turizm Geliştirme Projesi Trekking Raporu; Kaymaz, Ç. K. ve Birinci, S. (2018). Agriturizm ve Agroturizmin TaTuTa (Tarım-Turizm-Takas) Kapsamında Değerlendirilmesi ve Uzundere-Tortum İlçelerinde Kırsal Kalkınmaya Etkisi, International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 1(2): 115-126.