Akdeniz - Ege Turizm Altyapısı ve Kıyı Yönetimi (ATAK) Projesi
Plan ve Proje Proje
-
2020
Çanakkale ile Balıkesir il sınırından başlayıp, Antalya ile Mersin il sınırı arasında yer alan ve halkın turizm ağırlıklı olarak geçimini sağladığı yerleşim yerlerindeki çevresel altyapıları (içme suyu sistemi, kanalizasyon sistemi, atık su arıtma tesisleri, çöp toplama taşıma ve zararsız hale getirilme vb.) kapsayan bir projedir. Projenin kapsamı, Çanakkale ile Balıkesir arasındaki il sınırından başlayıp, Antalya ile İçel arasındaki il sınırına kadar uzanan kıyı bölgesidir. Türkiye’nin batısında Balıkesir’in Edremit ilçesinden başlayıp güneyinde Mersin’in Gazipaşa ilçesinde son bulunan yaklaşık 1.600 kilometre uzunluğunda bir kıyı bölgesini kapsamaktadır. Ancak İzmir, kapsam dışında bırakılmıştır. Proje, yüze yakın yerleşim yerinin birleştirilerek on adet yüksek öncelikli (Edremit, Çeşme/Alaçatı, Kuşadası/Davutlar, Bodrum Yarımadası, Marmaris, Köyceğiz/Dalyan, Fethiye, Kemer, Side/Manavgat, Alanya) ve 15 adet de ikincil derecede öncelikli havzada gerçekleştirildi. Projenin amacı, çevre ve insan sağlığını korumaya yönelik altyapı sistemlerinin yapımıdır. Bölgede bulunan 37 belediyenin yer aldığı yerleşimlere içme suyu sağlanması, kanalizasyon sistemi döşenmesi, arıtma ve deşarj tesislerinin inşaatı ile katı atıklarının yok edilmesi için gerekli tesislerin belirlenmesi ve yapılan incelemeler sonucunda, 2020 yılına kadar çözüm üretilmesi gereken konuların belirlenmesi hedeflendi.
Projenin sözleşmesi, Türk hükümeti ile Dünya Bankası arasında 1989 yılında imzalandı. Yapılan sözleşme ile Japon Hükümeti’nden 607,5 milyon Japon Yen’i hibe kredisi sağlandı. Proje, bu krediyle finanse edilerek, 1998 yılında çalışmalar tamamlandı. 1990-1992 yılları arasında 2.500.000.000 ABD Doları bedelle Turizm Bakanlığı tarafından ihaleye sunuldu. Bu bağlamda, 1/25 bin ölçekli master planı çerçevesinde fizibilite etüdleri yapıldı. Kurumsal ve finans yapısının oluşturulmasına yönelik, aşağıdaki 12 konu üzerinde çalışma yapıldı:
1. Yatırım planları güncellenerek, öncelikle hangi birimlerin yapılması gerektiği, bu birimlerin projelerinin hazırlanması, şartnamelerinin oluşturulması ve finansman olanaklarının belirlenmesi,
2. ATAK Proje alanı içinde kalan belediye ve köyler ile bu alanlar dışında kalan tatil ve turizm tesisleri ve gelecekteki gelişme alanları hakkında gerekli bilgilerin toplanması,
3. Mevcut su istemi, su tüketimi ve atık su miktarlarının gözden geçirilmesi,
4. Hazır halde ve yapım halindeki, içme suyu sisteminin, kanalizasyon sisteminin, atık suların arıtımının, deşarj sisteminin ve katı atık tesislerinin durumlarının belirlenmesi, kapasitelerinin yeterli olup olmadığının gözden geçirilmesi ve iyileştirmeleri için uygun önerilerin hazırlanması,
5. Yapımı ele alınmamış, yukarıda bahsedilen altyapı tesislerine ait projelerin gözden geçirilmesi ve bu tesislerin uygulanabilirlikleri konusunda önerilerde bulunulması,
6. Gerekli olduğu durumda, kıyı sularının özümleme kapasitesinin belirlenmesi, arıtılmış ve arıtılmamış atık suların doğaya salınmasının çevreye ve turizme etkilerinin değerlendirilmesi, proje kapsamındaki kıyı şeridindeki sularının karakteristiklerinin saptanması ve atıklarla suların kirlenmesi konularında mevcut bilgilerin artırılması, eksik bilgilerin tamamlanması,
7. Bahsi geçen altyapı tesislerinin en fazla ihtiyaç duyulan yerleşim yerlerinde yapımına yönelik “yüksek öncelikli işler programı” kapsamında ayrıntılı projelerinin, şartnamelerin ve ihale dosyalarının hazırlanması, ihale sürecinde Turizm Bakanlığı’na yardımcı olunması,
8. Altyapı tesisleri konusunda, aşamalı bir yatırım programı hazırlanması, 1989 yılının Ocak ayı paritesine göre ABD Doları cinsinden ayrıntılı keşifler çıkartılması,
9. Yatırım programı için uygulamaya yönelik takviminin hazırlanması,
10. Yatırım programının ana elemanlarının yerlerini ve her bir uygulama kalemini gösteren haritaların hazırlanması ve mevcut altyapı tesislerine ait detayların, bu haritalarda gösterilmesi,
11. Yatırım programına ait finansman gösterimlerinin yapılması,
12. Her yerleşim yeri için ayrı ayrı ayrıntılı finansman önerileri hazırdır.
Referanslar
Anonim. (1992). ATAK-Projesi Hayata Geçiriliyor, Kuşadası Gazetesi (1-15 Aralık), 2 (31): 1; Anonim. (1992). Mavi Bayrak Vakfı Kuruluyor, Kuşadası Gazetesi (16-30 Kasım), 2 (30): 1; Anonim. (1992). Turizmde ATAK-Projesi. İzmir: Gözlem Gazetesi, 11 Mayıs, ss.5; http://www.ergeproje.com/tr/master-plan-fizibilite-ve-ced-projeleri/akdeniz-ve-ege-kiyilari-turizm-alt-yapisi-ve-kiyi-yonetimi-atak-projesi, (Erişim tarihi: 06.08.2020); https://sgb.ktb.gov.tr/Eklenti/29988,2014-yili-kurumsal-mali-durum-ve-beklentiler-raporu. pdf?0, (Erişim tarihi: 06.08.2020).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
http://web.deu.edu.tr/erdin/pubs/doc121.htm, (Erişim tarihi: 06.08.2020).