Doğal Turizm Değeri
Kavram
Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
-
2019
Doğaya dayalı turizm, ekoturizm ve sürdürülebilir turizm gibi başka terimlerle karakterize edilse de temel olarak doğal alanlarda yaşayan yerel halk ve yerel halkın sahip olduğu kültürün ön planda olduğu görülmektedir. Turistlerin tatillerinden duydukları hazların ve zengin deneyim imkânlarının, uygun fiyat karşılığında sorunsuz bir şekilde yaşaması beklenmektedir. Bu deneyimler sayesinde günlük hayatın stres ve sorunlarından uzaklaşan turistler, seyahat ettikleri yerlerin doğal, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile beraber farklı deneyimler yaşamaktadır. Değişen ve gelişen turist profilleri ve istekleri doğrultusunda oluşan taleplere uygun cevaplar vererek, turistlerin beklentilerini en üst düzeyde cevaplamak hem turistlerde memnuniyet sağlar hem de turizm pazarında ürün çeşitliliği yelpazesi genişletilerek yüksek değerler taşıyan ürün çekim merkezleri oluşturulabilir. Değişen turizm talebi ile orantılı olarak arz kaynaklarını değişen taleplere göre düzenleyerek ve turizm pazarındaki değerini arttırarak farklılaştırılmış ürün değeri oluşturabilir.
İnsanların yaşam kalitesini etkileyen bir unsur olarak doğal kaynaklar ile turizm ilişkilendirildiğinde, bu alanların rekreasyon faaliyetleri için kullanıldığı görülmektedir. Turistler tarafından alınan rekreasyon hizmeti karşılığında verilen parasal değer, turistlerin doğal alanlardan beklentilerini de etkilemektedir. Doğal alanlarının rekreasyon faaliyetleri için kullanılması ile doğa turizmi deneyimlerinin en önemli kısımları buralarda gerçekleşmektedir. Buna yönelik olarak kullanılan doğal değerlerin sürdürülebilirliğinin yani gelecek yıllarda da hiç el değmemiş haliyle ziyaret edilebilmesini sağlamak amacı ile koruyarak kullanma ilkesi gözetilmelidir. Çünkü doğal kaynaklar gelecek dönemlerde de kullanılabilirse özel bir değere sahip olurlar.
Sürdürülebilirlik kapsamında sadece doğal kaynakların değil, aynı zamanda yörenin/bölgenin siyasi, sosyali ekonomik, ekolojik ve kültürel olarak da kendi öz halini bozmadan gelecek nesillere aktarımı gerekmektedir. Aksi takdirde deformasyona uğrayan unsurlar artık turistlerin dikkatini çekmeyecek ve ürün değeri düşecektir. Bununla ilişkili olarak da doğal turizm değerinde düşüşler yaşanacaktır. Sürdürülebilir bir doğal alan için orman alanlarında büyükbaş hayvancılığı engellemek, madencilik projelerinin oluşturduğu toprak ve biokütle kaybını durdurmak, atık miktarını azaltmak, yerel halk ve turistlere gerekli eğitimleri vererek ziyaretçilere yüksek kalitede doğal turizm deneyimi yaşatmak gibi faaliyetlere dikkat etmek gerekmektedir. Böylece destinasyon alanlarındaki doğal turizm değeri korunarak, rekabet ortamının yoğun olduğu günümüz turizm pazarında daha başarılı olunarak ürün imajı oluşturmak ve ulusal ya da uluslararası çekim merkezi haline gelmek sağlanabilir.
Referanslar
Chopra, K. (1993). The Value of Non-Timber Forest Products: An Estimation for Tropical Deciduous Forests in India. Economic Botany, 47(3): 251-257; Duman, T., Kozak, M. ve Uysal, M. S. (2007). Turizmde Ürün Çeşitliliği Yoluyla Ürün Değeri Oluşturma: Türkiye’deki Arz Kaynakları Üzerine Bir İnceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18 (2): 206-214; Gios, G., Goio, I., Notaro, S. ve Raffaelli, R. (2006). The Value of Natural Resources for Tourism: A Case Study of the Italian Alps. International Journal of Tourism Research, 8: 77-85; Kline, J. D. (2001). Tourism and Natural Resource Management: A General Overview of Research and Issues. United States Department of Agriculture; Wood, D., Glasson, J., Carlsen, J. ve Hopkins, D. (2006). Economic Evaluation of Protected Area Tourism. Economic Evaluation of Tourism for Natural Areas: Development of a Toolkit Approach. Sustainable Tourism. Brad Cox, Communications Manager.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Collins, A. (1999). Tourism Development and Natural Capital, Annals of Tourism Research, 26 (1): 98-109.
Turizm faaliyetinin gerçekleşebilmesi için insanları motive eden birçok sebep söz konusudur. Bir futbol müsabakasını izlemek ya da rafting yapmak amacıyla insanlar, bir noktadan bir noktaya seyahat ederek turizm endüstrisinin bir parçasına dönüşebilmektedirler. Turizm çekicilikleri tamamen insan eliyle yapılabileceği gibi (Eyfel Kulesi, Auschwitz vb.), tümüyle doğa olayları sebebiyle meydana gelmiş de olabilir. Doğal turizm değeri kavramı doğal yollardan meydana gelen ve turistik çekiciliği olan unsurlara verilen bir isimdir. Doğal turizm değeri tanım olarak; var olması tümüyle insan faktörü dışında gerçekleşen, örneğin biyolojik, jeolojik, astronomik, kimyasal etkileşimler neticesinde ortaya çıkan ve turistik çekiciliği olan unsurları ifade etmektedir. Pamukkale travertenleri, Peri Bacaları (insanlar tarafından içlerine oyulan evler hariç), Salda gölü, Ağrı dağı gibi oluşumlar, Türkiye’deki doğal turizm değerleri arasında gösterilebilir.
Doğal turizm değerleri tümüyle bulundukları coğrafya ve iklim koşullarına özgüdür ve doğa olayları neticesinde meydana gelmiştir. Bu sebeple kopyalanmaları ve bir noktadan başka bir noktaya taşınabilmeleri mümkün olamamaktadır. Örneğin Everest Dağı’na tırmanmak isteyen bir dağcı bu faaliyeti sadece Everest Dağı’nda gerçekleştirebilmektedir, Dünya’da aynı özelliklere sahip ikinci bir Everest dağı bulunmamaktadır. Ancak sağlık turizmi kapsamında değerlendirebileceğimiz; kendi ülkesi pahalı geldiği için farklı bir ülkede sağlık harcaması yapmayı planlayan kişi, bu isteğini dünyanın yüzlerce farklı yerinde gerçekleştirebilmektedir.
Doğal turizm değerlerinin kopyalanamaz ve taşınamaz oluşları, ev sahibi ülkeleri ürün farklılaştırma noktasında oldukça öne çıkartmaktadırlar. Ancak doğal turizm unsurları oldukça hassas olabilmektedir. Örneğin; oluşumu milyonlarca yıl sürmüş bir sarkıt, sıradan bir turistin dikkatsiz davranışı veya kasti hareketi neticesinde birkaç saniye içinde yok olabilmektedir. Bu sebeple doğal oluşumları sürdürülebilir bir algı ile yönetmek önemlidir. İnsan eliyle oluşturulan yapılar tekrar yaratılabilirken, doğal unsurları tekrar oluşturmak mümkün olamamaktadır. Doğal değerleri turizme kazandırırken taşıma kapasitelerinin doğru hesaplanarak, çevreye ve değerin kendisine zarar vermeyecek şekilde planlanması gerekmektedir.
Referanslar
Kušen, E. (2010). A System Of Tourism Attractions, Turizam: Međunarodni Znanstveno-Stručni Časopis, 58 (4): 409-424; Priskin, J. (2001). Assessment of Natural Resources For Nature-Based Tourism: The Case of the Central Coast Region of Western Australia, Tourism Management, 22 (6): 637-648; Yenişehirlioğlu, E. (2017) Konaklama İşletmelerinde Yeşil Çözümlerin Entegrasyonu: Sertifikasyon, Talep ve Örnek Uygulama Bağlamında Bir Analiz. (Basılmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Sakarya.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Hunter, C. (2012). Aspects of the Sustainable Tourism Debate From A Natural Resources Perspective. İçinde Sustainable Tourism. (Eds. R. Harris, T. Griffin ve P. Williams), ss. 3-23, Butterworth-Heinemann.