Sürdürülebilir Turizm
Kavram Ekonomi Sosyoloji Coğrafya
-
2020
Sürdürülebilirlik kavramı, ilk kez Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu tarafından hazırlanan bir raporda halka açık olarak sunuldu (1987). Sürdürülebilir turizm kavramı ise, 1990’lı yıllardan itibaren oldukça yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Bu kavramın ele alınması temelde turizmin ekonomik faydalarını arttırmak amacına dayanmaktadır. Kavramın yaygınlaşması, Avrupa Birliği tarafından basılan bir kitap öncülüğünde gerçekleşti (1985). Yeşil Kitap adındaki bu kitabın içeriğinde sürdürülebilir turizm kavramını açıklayan yaklaşımlara yer verildi.
Sürdürülebilir kalkınma fikri, ekonomik büyüme ve çevreyi koruma konusunda uyumlu olmayıp, aynı zamanlarda bu iki kavramla ortak bir yol izlemektedir. Sürdürülebilir turizm kavramı, turizmi besleyen çevresel ve fiziksel faktörleri zayıflatmayacak şekilde geliştirilen ve devam ettirilen turizm çeşididir. Yalnızca çevresel etkinlikler değil aynı zamanda turizmin ekonomik açıdan da sürdürülebilir olması gerekmektedir. Eğer turizm karlı bir yapıda ilerlemezse, çevresel olarak da sürdürülebilirliği sorgulamak tartışmalı hâle gelecektir. Dolayısıyla turizm zamanla zayıflayan bir yapıya bürünecektir. Literatürde sürdürülebilirlik üzerine tartışmalı tanımların olmasının temel sebebi de kavramın hem ekonomik hem de ekolojik açıdan çıktıları içeriyor olmasıdır. Her ikisi de turizmin doğru bir anlayış ve yönetimi olmadan elde edilememektedir. Aslında turizm sektörünün gelişimi, turizm kaynakları ile gerçek-potansiyel turistlerin istek ve tercihlerinin eşleştirilmesinin dinamik bir sürecidir.
Turizmde sürdürülebilirliğin kavramsallaştırılması nispeten kolay olsa da sürdürülebilirliğin pratik bir ölçüm sürecini geliştirmek oldukça zordur. Ancak kilit turizm sahaları için taşıma kapasitesinin hesaplanması daha etkili bir planlama ve işletme kontrol sistemi ile titizlikle uygulanması durumunda gerçekleşebileceği öngörülmektedir. Taşıma kapasitesi kavramı, kalkınmaya yönelik sabit ve belirlenebilir sınırların varlığına işaret eder ve genellikle çevrenin aşırı bozulması ve ziyaretçi memnuniyetinde bir azalma olmadan bölgede konaklayabilecek maksimum ziyaretçi sayısı olarak tanımlanır. Turizm bölgesinin doğasına, sunduğu ürün türüne, çektiği turistlerin özelliğine ve yaşam döngüsünün aşamalarına bağlı olduğu için belirlemek zorlaşmaktadır.
Turizm sektöründe koruma ve kullanma dengesinden dolayı, birçok alanda mavi bayrak, yeşil yıldız, beyaz yıldız gibi standartlar geliştirilmektedir. Gelişmiş ülkelerin büyük bir çoğunluğu hava kirliliğinin önlenmesi için özendirici önlemler almaktadır. Destinasyonlarda çevresel bozulmaya neden olan etkenlerin başında kitle turizmi gösterilmektedir.
Referanslar
Harris, R., Griffin, T. ve Williams, P. (2002). Sustainable Tourism a Global Perspective. Oxford: Evsevier Butterworth-Heinemann; Kozak, M. (2014). Sürdürülebilir Turizm: Kavramlar-Uygulamalar (Birinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık; Liu, Z. (2003). Sustainable Tourism Development: A Critique, Journal of Sustainable Tourism, 11(6): 459-475; Oral, S. ve Şenbük, U. (1996). Turistik Ürünlerin Sürdürülebilir Turizm Açısından Yapısal Değerlendirilmesi. İçinde; 19. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (ss. 197-205). İstanbul; Weaver, D. (2006). Sustainable Tourism: Theory and Practice. Oxford: Evsevier Butterworth-Heinemann.