Diyarbakır Pirazizler Tepesi

Doğal ve Kültürel Miras Tepe/Tümülüs

Diyarbakır'ın Hani ilçesi Kuyular Mahallesi'nde yer alan Pirazizler Tepesi, Diyarbakır, Elazığ ve Bingöl arasındaki bir üçgen konumda yer almaktadır. Tepede bulunan Pir Aziz Türbesi, hem yerel halk hem de ziyaretçiler için kutsal bir mekan olarak kabul edilmektedir. Bu tepe coğrafi konumu yanında, bölge için tarihsel ve kültürel açıdan da önemlidir. Bu tepede bulunan mağaralar ve zengin bitki örtüsü, ziyaretçiler için doğa yürüyüşü ve piknik yapma imkanı sunarken, bu yüksek tepeden Diyarbakır şehir manzarası da seyredilebilmektedir. Bu nedenle, Pirazizler Tepesi, doğa severlerin sıklıkla kullandığı rotalarından biridir.  

Piraziz Tepesi, Dicle Nehri'nin kaynak noktalarından biri olan Bırıkleyn Mağarası'nın yakınında bir yerdedir. Bırkleyn Mağaraları bir doğal tünel ile üç adet kastik mağaradan oluşur. Mağaraların içinden geçen ve Dicle’nin bir kolu olan Dipni Çayı (Bermal ya da Bırkleyn Suyu), doğal bir tünel olan Dicle Tüneli’nden geçtikten sonra yeniden açıktan akmaya başlar ve Dicle Nehri’nin kaynağını oluşturur. Bu mağaralarda yapılan çalışmalar, mağaraların Geç Neolitik Dönem’den (MÖ 6100-5500) günümüze kadar kullanıldığını göstermektedir. Bu doğal mağaraların varlığı tepe yöresini ziyaretçiler için daha çekici hale getirmektedir. 

Yöreye dair çeşitli söylentiler bulunmaktadır. Bu rivayetlerden biri, İslam ordularıyla gelen bir komutanın burada şehit olduğu yönündedir, diğeri ise Abdulkadir Geylani’nin torunu olduğu iddialarını içermektedir. Pir Aziz’in burada şehit düştüğü ve defnedildiği, zamanla bu yerin bir ziyaretgah haline geldiği anlatılmaktadır. Ayrıca, hastaların burada şifa arayışında bulunduğu da bilinmektedir. Bölge, bu zenginliği nedeniyle tarihi ve kültürel zenginlikleriyle de dikkat çekmektedir. 2021 yılında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan çevre düzenlemesi çalışmalarının ardından, ziyaretçiler için daha konforlu bir ortam sağlanmış ve inanç turizmi açısından buranın önemi artmıştır. 

Bölge ayrıca, yamaç paraşütü sporu için de uygun bir alan oluşturan Piraziz Tepesi'nde kalkış ve iniş pistleri bulunmaktadır. Tepede, Türbeye yakın bir mesafede parke taş ile döşenmiş olan yola yakın bir alan kalkış pisti olarak düzenlenmiştir. Bu pistin rakımı 1.477 metre, iniş alanı rakımı 1.004 metre, uçuş irtifası ise 473 metredir. Kalkış ve iniş alanları arasındaki mesafe ise, kuş uçuşu 1.700 metredir. Bu sayede sporcular hem uzun mesafeli uçuşlar gerçekleştirmekte hem de manzarayı seyretmektedirler. Tepenin Yüksekliği, güvenli kalkış imkanı ve geniş iniş alanları ile yamaç sporu için ideal koşullara sahiptir. Özellikle, ilkbahar ve yaz aylarında hakim olan rüzgar akımları, uçuşları daha uygun hale getirmektedir. Son yıllarda hem yerli hem de ulusal çapta birçok sporcuyu ağırlayan tepe, yamaç paraşütü yapanların rotasına girmiş ve hızla popülerleşmiştir. Piraziz Tepesi, son yıllarda hem inanç turizmi hem de doğa ve spor turizmi için önemli bir bir aktivite alanı haline gelmiştir. 

Referanslar

https://www.ilkha.com/kultur/hani-bolgesi-ziyaretgahlarindan-pir-aziz-turbesi-140126, 'Erişim tarihi: 20.11.2024); https://www.diyarbakir.net/diyarbakirin-manevi-mirasi-pir-aziz-turbesi, (Erişim tarihi: 21.11.2024); https://diyarbakirdergisi.com/piraziz-tepesinde-yamac-parasutu-8-sayi/, (Erişim tarihi: 25.11.2024); https://www.guneydoguekspres.com/diyarbakirdaki-piraziz-tepesi-yamac-parasutu-ve-inanc-turizminin-yenigozdesi, (Erişim tarihi:22.11.2024); Şengün, M. T., Kılıçarslan, M. ve Göktaş, Y. (2022). Bırkleyn mağaraları (Diyarbakır) ve turizm potansiyeli, Mavi Atlas, 10(1): 219-234; https://www.pasurunsesi.com/diyarbakirin-kesfedilmeyi-bekleyen-gizli-hazinesi-piraziz-tepesi/, (Erişim Tarihi: 24.11.2024).