Vahap Ağa Hamamı

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Hamam

Vahap Ağa Hamamı, Diyarbakır’a bağlı Suriçi yerleşiminde, Gazi Caddesi üzerinde konumlanmaktadır. Yapının inşa tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte çeşitli kaynaklarda XVI. - XVII. yüzyıllarda inşa edilmiş olduğu belirtilmektedir. Uzun süre işlevini kaybetmiş hâlde varlığını devam ettiren yapı, 2013 yılında başlatılan restorasyon çalışmalarıyla yeniden işlevlendirilerek günümüze kazandırılmıştır.

Hamam L şeklinde bir plana sahiptir. Soğukluk, ılıklık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden oluşmaktadır. Yıkılan soyunmalık kısmı restorasyon uygulamalarıyla güçlendirilmiştir. Ayrıca Gazi Caddesi üzerindeki ana girişi restorasyon sırasında kapatılmış ve ılıklık bölümünden bir giriş açılmıştır. Soğukluk kısmı 12x12 metre boyutunda ve büyük bir kubbe ile örtülüdür.  Bu kubbenin üzerindeki sekizgen formlu aydınlatma feneri, mekâna doğal ışık ve havalandırma sağlamaktadır. Günümüzde yapı girişinin bulunduğu ılıklık ile buradan geçilerek ulaşılan sıcaklık bölümlerinin üzeri küçük kubbeler ile örtülüdür. Bu kubbelerde, buhar tahliyesi sağlayan ve fil gözü adı verilen delikler yer almaktadır. Sıcaklıkta, halvet adıyla bilinen küçük yıkanma hücreleri de bulunmaktadır. Ayrıca bu mekânda kuzey yönünde bulunan eyvan, depoya ve oradan da külhana bağlantı sağlamaktadır.

Yapı kafe ve restoran işlevi ile yeniden kullanıma açılmıştır. Restorasyon sürecinde özgün niteliklerinin korunması ve ortaya çıkarılması esas alınan hamam, tarihi Suriçi yerleşiminin merkezi bir noktasında yer alan Diyarbakır Ulu Camii’ne yakın konumu ile turistik açıdan da öne çıkan önemli bir mimari mirastır.

Referanslar

Işık, N. ve Aslan, S. (2025). Tarihi Yapılarda Yeniden İşlevlendirmeye Bağlı Değişim ve Dönüşümler: Diyarbakır Vahap Ağa Hamamı Örneği, KAPU Trakya Mimarlık ve Tasarım Dergisi, 5(1): 47-67; Sami, K. (2017). Halk Kültürü Bağlamında Hamam(Lar)In Toplumsal ve Mekânsal Dönüşümleri, Diyarbakır Tarihi “Suriçi” Örneği, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(64): 1531-1546.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

https://kulturenvanteri.com/yer/vahap-aga-hamami/#17.1/37.913437/40.236759, (Erişim tarihi: 11. 09. 2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: