Dalyan

Yerleşim Merkezi Deniz Destinasyonu Göl Destinasyonu Kültürel Miras Destinasyonu

Muğla’nın güneyinde yer alan Dalyan, günümüzde Ortaca ilçesinin bir mahallesi konumundadır. İsmini Köyceğiz Gölünü Akdeniz’e bağlayan yaklaşık 12 kilometrelik kanaldan alır. Doğuda Dalaman ve Fethiye, batıda Marmaris ve kuzeyde Köyceğiz ilçesi bulunur. Turizm, tarım, arıcılık ve balıkçılık üzerine kurulu ekonomik yapısı vardır. Hem yerli hem de yabancı turistler tarafından yaz aylarında yoğun olarak ziyaret edilen Dalyan, sahip olduğu ılıman iklim sayesinde ilkbahar ve sonbaharda da ziyaretçi çeker. Bölgedeki sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetim Dalyan’ın sahip olduğu bu avantajı kullanıp ulusal ve uluslararası etkinlikleri ilkbahar ve sonbahar aylarında gerçekleştirerek, turizmin mevsimsellik etkisinden kısmen de olsa kurtulmayı başarmaktadır.

Ortaca ilçe merkezine 12 kilometre ve Muğla merkezine 90 kilometre uzaklıkta bulunan Dalyan, Dalaman Havalimanı’na 30 kilometre ve Milas-Bodrum Havalimanına 164 kilometre uzaklıktadır. Karayolu ve havayolu taşımacılığının yanında yaz aylarında Marmaris ve Fethiye’den kalkan günübirlik tekne turlarıyla da ziyaretçi ağırlar. Bununla birlikte Dalyan’dan tekne turlarıyla İztuzu plajının yanı sıra, çamur banyosu, Göcek On İki adalar, Köyceğiz Gölü ve Sultaniye Kaplıcaları, Ekincik Koyu ve mağaralarına günübirlik turlar düzenleniyor. Küçük ölçekli konaklama işletmelerinin yoğunlukta olduğu Dalyan’da deniz mahsullerinin ağırlık verildiği çok sayıda yeme-içme ve çeşitli eğlence tesisleri bulunuyor.

Köyceğiz Gölü ile Akdeniz arasında yer alması nedeniyle hem tuzlu su hem de tatlı su kaynaklarını, kanalı, deltayı ve sazlıkları bünyesinde barındırır. Sahip olduğu bu coğrafi olanaklar Dalyan’ın biyoçeşitlilik yönünden önemli zenginliklere sahip olmasına neden oldu. Tespit edilen 126 kuş türü, 282 denizel fauna ve flora türü alternatif turizm çeşitleri açısında bölgeye önemli çekicilikler kazandırıyor. Bununla birlikte Dalyan sınırları içerisinde bulunan yaklaşık beş kilometre uzunluğa sahip İztuzu plajı, Akdeniz’deki deniz kaplumbağalarının (Caretta caretta ve Chelonia mydas) ve Nil kaplumbağasının (Trionyx triunguis) en önemli üreme alanlarından biridir. Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) tarafından yürütülen çalışmalarla mayıs ayından ekim ayına kadar yumurtalama ve yuvadan ayrılma süreçlerinde kumsalda ek koruma çalışmaları yürütülüyor. Bu kapsamda yumurtalama ve yuvadan çıkışlar gece gerçekleştiği için akşam 20.00 ve sabah 08.00 saatleri arasında plaj kullanıma kapatılır ve yumurtlama alanlarının turistler tarafından kullanılmaması için ek önlemler alınır.

Yabancı turistler tarafından münferit olarak 1970’li yılların başında ziyaret edilmeye başlanan Dalyan’da turizm; 1977 yılında Köyceğiz Turizm Gelişim Projesi’ne dahil edilmesi, 1981 yılında Dalaman Havaalanı’nın açılması ve 1982 yılında turizm alanı ilan edilmesiyle hızlandı. Bununla birlikte 1988 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB) ilan edilmesiyle kitle turizminin yoğun baskısından kurtuldu ve nispeten korunmuş bir alan olarak günümüze kadar geldi. Köyceğiz-Dalyan ÖÇKB sınırları içerisinde bulunan Dalyan, 2019 yılı itibari ile Türkiye’deki 16 ÖÇKB’den biridir. Bu anlamda hem yapılaşmanın hem de turizm faaliyetlerinin koruma amaçlı sınırlandırılması, Dalyan’da konaklama olanaklarının büyük ölçekli konaklama işletmeleri yerine orta ve küçük ölçekli işlemeler tarafından yürütülmesine olanak sağladı. Belediye işletme belgeli çok sayıda apart ve pansiyonun yanı sıra, bölgede turizm işletme belgeli, ikisi termal tesis olmak üzere toplam 348 oda ve 747 yatak kapasiteli yedi konaklama işletmesi ve 97 oda ve 194 yatak kapasitesi iki turizm yatırım belgeli konaklama işletmesi de Dalyan sınırları içerisinde faaliyet göstermektedir. Ek olarak bölgede 21 adet A grubu seyahat acentası faaliyet yürütüyor.

Antik çağda Karia sınırları içerisinde yer alan Dalyan’ın, Kaunos Antik kenti, antik liman ve kaya mezarlarıyla tarihi, günümüzden MÖ VIII. yüzyıla kadar dayanıyor. Günümüzde Köyceğiz ilçe sınırları içerisinde yer alan kalıntılar; Dalyan kanalının tam karşısında yer alır ve özellikle Hellen Tapınağı cephe mimarisini yansıtan özgün görünümüyle ziyaretçilerin sıklıkla ziyaret ettiği yerler arasında bulunur. Dalyan’da bozulmamış doğasıyla kültür turizmi ve deniz-kum-güneş turizminin yanında kuş gözlemciliği, safari, yat turizmi, dalış turizmi, doğa fotoğrafçılığı, yürüyüş turizmi, bisiklet turizmi ve rafting gibi pek çok alternatif turizm türü yerli ve yabancı turistler tarafından gerçekleştirilmektedir. Genelde Avrupalı turistlerin tercih ettiği Dalyan’da çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından son dönemde Rusya ve Çin gibi alternatif turizm pazarlarına açılmaya yönelik çabalar gösterilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2019). Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi, https://ockb.csb.gov.tr/koycegiz-dalyan-ozel-cevre-koruma-bolgesi-i-2753, (Erişim tarihi: 17.6.2019); Kaya, L. G., Aslan, F. ve Yılmaz, B. (2011). Muğla-Dalyan Turizminin Özel Çevre Koruma Bölgesi Üzerine Etkileri, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3): 255-266; Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2019). Kaunos Antik Kenti, https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-93761/kaunos-antik-kenti-mugla-2014.html, (Erişim tarihi: 15.6.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2019). Acenta Sorgu, http://yatirimisletmeleruygulama.kultur.gov.tr/Acenta.Web.Sorgu/Sorgu/acentesorgu, (Erişim tarihi: 17.6.2019); Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Bakanlık Belgeli İşletmeler, https://mugla.ktb.gov.tr/TR-155861/bakanlik-belgeli-isletmeler.html, (Erişim tarihi: 15.6.2019); Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Ortaca, https://mugla.ktb.gov.tr/TR-73797/ortaca.html, (Erişim tarihi: 15.6.2019); Özaltın-Türker, G., Türker, A. ve Güzel, Ö. (2015). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi Kapsamında Dalyan Destinasyonunun Rekreasyon Potansiyelinin Değerlendirilmesi, International Journal of Sport Culture and Science, 2(2): 70-86.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Doğaner, S. (1995). Köyceğiz-Dalyan Çevresinde Coğrafi Özelliklerin Turizm Açısından Değerlendirilmesi, Coğrafya Dergisi, 4: 23-54.