Türkiye’nin doğal ve kültürel mirasını korumak niyetiyle 1990 yılında vakıf olarak kurulmuş bir sivil toplum kuruluşudur. Türkiye’nin zengin çevre ve kültür birikimine yaptıkları katkılarla kendi alanlarında seçkinleşmiş 25 gönüllü insanla 1990 yılının sonlarında bir çatı altında buluşarak ülke değerlerini ve kimliğini koruma adına yıllardır sürdürülen çabaları yaygınlaştırmak, toplumu tüm bireyleri ve kurumlarıyla bu çabalara ortak etmek amacıyla kuruldu. Kısa adıyla ÇEKÜL olarak bilinmektedir.

ÇEKÜL, doğal kaynaklar, kültürel miras ve insanı bir bütün olarak ele almakta; doğal ve kültürel çevreyi korumak amacıyla kent-havza-bölge-ülke ölçeğinde projeler geliştirmektedir. Bu doğrultuda kamu-yerel-sivil-özel kesimlerin birlikteliğine öncelik veren ÇEKÜL, doğal ve kültürel varlıkları ülke gündemine taşımak için umut ve özveriyle güçlenen, bilgi ve katılımla beslenen ve gönüllülük esasına dayanan sivil girişimlerini 29 yıldır sürdürmektedir. Vakfın çalışmaları Kültürel Miras, Doğal Miras, Eğitim, Örgütlenme, Anadolu Araştırmaları, Çekül Akademi ana başlıkları altında yürütülmektedir.

Vakıf, kültürel miras kapsamında yapılan çalışmalar arasında, 1998 yılında Yedi Bölge Yedi Kent projesiyle, Türkiye’nin yedi bölgesinden birer kenti ayağa kaldırarak, ‘elle tutulur, gözle görülür’ örnekler ortaya koydu. Kendini Koruyan Kentler adı altında Anadolu’da özgün kimliğini koruyabilmiş çok sayıda kente yayıldı. Bunların dışında, Kent Envanterleri, Kent Müzeleri ve Arşivleri, Kent Atölyeleri, Sinan’a Saygı, İpek Yolu Kültür Yolu, Tarihi Kentler Birliği gibi birçok projeyi gerçekleştirmeye devam etmektedir. Doğa ve Kültürle Varız! sloganıyla yola çıkan ÇEKÜL, farklı ölçekteki kentlerde, kültürel ve doğal mirası bütün olarak inceleyerek, koruma ve yaşatma uygulamalarını yürütmektedir. Doğal mirasın korunması için hazırladığı eğitim programlarının ve yerelde yürüttüğü koruma politikalarının yanı sıra devam eden Yedi Ağaç Ormanları programıyla, ağaçlandırma çalışmaları gerçekleştirmektedir.

ÇEKÜL Vakfı, eğitim çalışmalarını Bilgi Ağacı Eğitim Birimi altında bir araya getirerek öğrenciler, öğretmenler ve kurumlar için çeşitli eğitim programları geliştirmekte, kitaplar ve kılavuzlar yayınlamaktadır. 2009 yılında kurulan ÇEKÜL Akademi, Türkiye’nin tarihsel, kültürel ve kentsel miras zenginliğinin korunması için yerelde yürütülen çalışmalara ÇEKÜL Vakfı’nın bütüncül koruma anlayışını ve uzman kadrosunun deneyimlerini aktarmak amacıyla eğitimler düzenlemektedir. Vaka analizleri, pratik uygulamalar, seminer, atölye çalışmaları ve alan ziyaretlerini de içeren eğitimler; Kentsel Koruma Eğitimleri, Alanda Eğitimler ve Alan Yönetimi Eğitim Programları olmak üzere üç başlıkta toplanmaktadır.

Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL), Türkiye’nin doğal ve kültürel mirasını koruma ve tanıtma amacıyla 1990 yılında kurulmuştur. Vakıf, sürdürülebilir kentleşme ve turizm sektörünün desteklenmesi yönünde çeşitli projeler yürütmektedir. ÇEKÜL, kültürel mirasın korunması, doğal alanların sürdürülebilir kullanımı ve toplumsal bilinç oluşturulması gibi konularda faaliyet göstermektedir.

Kültürel Mirasın Korunması

ÇEKÜL’ün temel faaliyet alanlarından biri, tarihi ve kültürel mirasın korunmasıdır. Türkiye genelinde pek çok restorasyon projesi yürüten vakıf, kültürel değerlerin gelecek nesillere aktarılmasını amaçlamaktadır. Örneğin, Safranbolu gibi tarihi kentlerde yürütülen projeler, yerel dokunun korunmasına ve turizmin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. ÇEKÜL'ün kültürel miras anlayışı, tarihi yapıların ve yerleşimlerin korunması ve bu alanlarda yaşayan toplulukların sosyal ve ekonomik yaşamlarının desteklenmesi üzerine odaklanmaktadır.

Doğal Mirasın Korunması

ÇEKÜL’ün "7 Ağaç Ormanları" projesi ile ülke genelinde ağaçlandırma çalışmaları yapılmakta ve ekosistemlerin korunması hedeflenmektedir. Doğal miras anlayışı, biyolojik çeşitliliğin korunması, ekosistemlerin sürdürülebilir kullanımı ve doğal kaynakların yönetimi konularında çalışmalar yürütmeyi amaçlamaktadır. Bu projeler, yerel halkın katılımıyla çevre bilincinin artırılmasına katkı sağlamaktadır.

Eğitim ve Bilgi Paylaşımı

Toplumsal farkındalığın artırılması ÇEKÜL’ün önemli hedeflerinden biridir. Vakıf, eğitim programları ve atölye çalışmaları düzenleyerek genç nesillere çevre bilincini aşılamayı amaçlamaktadır. ÇEKÜL Akademi, bu eğitim programlarının merkezinde yer almakta ve okullarda düzenlenen etkinlikler, seminerler ve atölye çalışmaları ile çocukların ve gençlerin çevreye duyarlı bireyler olarak yetişmesine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, ÇEKÜL Bilgi Ağacı projesi, toplumun farklı kesimlerine çevre ve kültürel miras konularında bilgi sağlamak amacıyla çeşitli yayınlar ve raporlar sunmaktadır.

Araştırma ve Bilgi Belge Merkezi

ÇEKÜL Bilgi ve Belge Merkezi, vakfın bilgi birikimini ve deneyimlerini toplumsal faydaya dönüştürmek amacıyla oluşturulmuştur. Bu merkez, çeşitli araştırmalar ve projeler yürütmekte, elde edilen verileri ve sonuçları paylaşmaktadır. Anadolu Araştırmaları projesi de bu kapsamda yürütülmekte olup, Anadolu'nun zengin kültürel ve doğal mirasını araştırmakta ve belgelemektedir.

Bazı Projeler

ÇEKÜL’ün yürüttüğü önemli projeler arasında şunlar yer almaktadır:

• 7 Ağaç Ormanları Projesi: Türkiye genelinde ağaçlandırma çalışmaları yaparak ekosistemlerin korunmasını hedeflemektedir.
• Safranbolu Restorasyon Projeleri: Tarihi Safranbolu kentinde yürütülen restorasyon çalışmaları, yerel dokunun korunmasına ve turizmin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
• ÇEKÜL Akademi: Eğitim programları ve atölye çalışmaları ile çevre bilincini genç nesillere aşılamayı amaçlamaktadır.
• ÇEKÜL Bilgi Ağacı: Çeşitli yayınlar ve raporlarla toplumun farklı kesimlerine çevre ve kültürel miras konularında bilgi sağlamaktadır.
• Anadolu Araştırmaları: Anadolu'nun zengin kültürel ve doğal mirasını araştırmakta ve belgelemektedir.
• Kent Envanterleri: Türkiye’nin farklı bölgelerinde kent envanterleri çıkararak kültürel ve tarihi mirasın korunmasına katkı sağlamaktadır.
• Bursa Hanlar Bölgesi Restorasyonu: Bursa'nın tarihi hanlar bölgesinde yürütülen restorasyon projeleri ile kültürel mirasın korunması sağlanmıştır.
• Ormana Karşı Sevgi (OKS) Projesi: Orman yangınları ve tahribatına karşı toplumsal bilinç oluşturmayı hedefleyen projeler yürütülmüştür.
• Doğa ve Şehirler Projesi: Sürdürülebilir kentleşme ve turizm sektörünün desteklenmesi amacıyla yerel halkın katılımı ile çevre dostu uygulamaların yaygınlaştırılmasını hedeflemektedir.
• ÇEKÜL Bilgi ve Belge Merkezi: Çeşitli araştırmalar ve projeler yürüterek elde edilen verileri toplumsal faydaya dönüştürmeyi amaçlamaktadır.

Vakfın projelerinin hayata geçirilmesinde, yerel yönetimlerle ve diğer sivil toplum kuruluşlarıyla yapılan işbirlikleri büyük önem taşımaktadır. ÇEKÜL, bu işbirlikleri sayesinde daha geniş kitlelere ulaşabilmekte ve projelerini daha etkili bir şekilde yürütebilmektedir. Ayrıca, uluslararası kuruluşlarla yapılan ortak çalışmalar, vakfın bilgi ve deneyim paylaşımını artırmakta ve projelerine farklı perspektifler kazandırmaktadır.

Sürdürülebilir kentleşme ve turizm sektörünün desteklenmesi, ÇEKÜL’ün faaliyetlerinde önemli bir yer tutmaktadır. Vakıf, doğal ve kültürel değerlerin korunmasını merkeze alan bir yaklaşımla, turizmin sürdürülebilir bir şekilde gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Turizm destinasyonlarında çevre dostu uygulamaların yaygınlaştırılması ve yerel halkın bu süreçlere dahil edilmesi hedeflenmektedir. Bu projeler, yerel ekonomilerin güçlenmesine ve turizmin bölgesel kalkınmaya olan katkısının artırılmasına yönelik adımlar içermektedir.

ÇEKÜL’ün destekçileri arasında bireysel bağışçılar, özel sektör kuruluşları, yerel yönetimler ve uluslararası organizasyonlar bulunmaktadır.  Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL), Türkiye’nin doğal ve kültürel mirasını koruma ve tanıtma yönünde çalışmalar yürütmektedir. Sürdürülebilir kentleşme ve turizm sektörünün desteklenmesine yönelik projeleriyle, hem yerel hem de ulusal düzeyde faaliyet göstermektedir. ÇEKÜL’ün çalışmaları, toplumsal farkındalığın artırılması ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir çevre bırakılması amacı taşımaktadır.