Kültür ve tabiat varlıklarının korunması hususunda düzenlenmiş kanun. 18113 sayılı 23.07.1983 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yayınladığı tarihte yürürlüğe giren 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, sahip olunan kültür ve tabiat varlıklarının, değerlerinin korunmasını, desteklenmesini ve teşvik edici tedbirler alınmasını sağlamak üzere hazırlandı. Yaşam şartlarının hızlı bir şekilde değişmesi, hızlı şehirleşme, nüfus artışı, doğal kaynaklarda meydana gelen tahribatlar, teknolojinin ilerlemesiyle eş zamanlı olarak gerçekleşen sanayileşme sonucunda atalarımızdan bugünlere miras kalan doğal ve kültürel değerlerin korunması esas alındı. 25.11.1981 tarihinde 4-909 sayılı Devlet Başkanlığı'nın onayı ile oluşturulan Kültür ve Turizm Bakanlığı söz konusu kanunla; yerel yönetimlerin, valiliklerin, ilgili kurum ve kuruluşların yanı sıra, meslek odalarının, sivil toplum kuruluşlarının ve yerel halkın birbirleriyle koordineli bir şekilde iş birlikleri geliştirilerek koruma hakkında gerekli adımların atılmasını amaçladı. Kanunun kapsamında; korunması planlanan kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili tüm hususlar, düzenlemeler, faaliyetler ve koruma planlarının geliştirilerek desteklenmesi, konu ile ilgili gerçek ve tüzel kişilerin görev ve sorumlulukları yer almaktadır. Yedi bölümden oluşan kanunun ilk bölümünde; amaç, kapsam, tanımlar ve kısaltmalar ikinci ve üçüncü bölümlerinde; korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarına dair hükümler ile korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıklarına dair hükümler dördüncü bölümde; araştırma, sondaj, kazı ve define hakkında usul ve esaslar, beşinci bölümde; ilgili kurulların kuruluşları ile ilgili esaslar, altıncı bölümde; konuya ilişkin ikramiye ve cezalara yer verilirken son bölümde ise; yürürlükten kaldırılan, üzerinde değişiklikler yapılan, ek ve geçici maddeler yer almaktadır. İlerleyen yıllarda kanun maddeleri üzerinde çeşitli değişikliklere gidildi.

11.10.2013 gününde 28792 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 08.10.2013 kabul tarihli 6498 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile gerçekleştirilen değişiklikleri aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür; 1) kanundaki birinci madde ile kültür ve tabiat varlıkları ile korunma alanlarına ilişkin tescil kararları ilgili değişiklikler, 2) kanunun ikinci maddesi ile korunma alanlarına dair koruma bölge kurulu kararları ile ilgili değişiklikler ve 3) son olarak da üçüncü kanun maddesinde belirtildiği üzere ilgili kanuna aykırı bir şekilde hareket edenlere uygulanacak cezai işlemler düzenlendi.