Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi / Convention on Biological Diversity
Hukuki Alanına Giren Konular Uluslararası Anlaşma Sözleşme
(Rio de Janeiro, 1992 / Ankara, 1997)
-
2024
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (Resmi ve orijinal adı ile Convention on Biological Diversity-CBD olarak bilinmekte ve kabul edilmektedir), küresel ölçekte kara, su ve hava ekosistemlerine ait biyolojik çeşitliliğin ve zenginliğin korunması, tüm zamanlarda sürdürülebilir şekilde kullanımı ve genetik kaynaklardan temin edilen avantajların adil ve dengeli paylaşımını teşvik etmek amacıyla formüle edilmiş uluslararası bir anlaşmadır. 1992’de Rio de Janeiro kentinde organize edilen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı'nda (Rio Zirvesi) geliştirilen ve onaylanan bu sözleşme, 27 Aralık 1997 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) onayı ile Türkiye adına da yürürlüğe girmiştir.
Bu sözleşme, üç temel hedef etrafında şekillenmiştir: Biyolojik çeşitliliğin korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir kullanımı ve genetik kaynaklardan elde edilen faydaların adil ve dengeli paylaşımı. Bu hedefler, ekosistemlerin, türlerin ve genetik çeşitliliğin korunmasını sağlamak amacıyla taraf ülkelerce ulusal stratejiler ve eylem planları geliştirilmesini gerektirir.
Türkiye, sözleşmeyi onaylayarak biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusundaki uluslararası işbirliğine katılmış ve bu çerçevede ulusal düzeyde çeşitli projeler başlatmıştır. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, koruma alanlarının genişletilmesi, tehdit altındaki türlerin korunması ve biyolojik çeşitliliğin izlenmesi gibi çalışmaları yürütmekten sorumlu kuruluştur. Türkiye, ayrıca biyoteknoloji kullanımının düzenlenmesi ve genetik kaynakların korunması konularında da önemli adımlar atmaktadır.
Bu sözleşme, taraf ülkeler arasında bilgi ve deneyim paylaşımını teşvik eden ve biyolojik çeşitliliğin korunması için uluslararası iş birliğini güçlendiren bir platform sunar. Taraflar Konferansı (COP) gibi toplantılar, ülkelerin biyolojik çeşitliliği koruma ve sürdürülebilir kullanma konusundaki ilerlemelerini değerlendirme ve yeni stratejiler belirleme imkânı sağlar.
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, dünya genelinde biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir şekilde kullanımı için kapsamlı bir çerçeve sunar. Türkiye, bu sözleşmeye taraf olarak biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusundaki uluslararası çabalara katkıda bulunmakta ve ulusal düzeyde önemli projeleri hayata geçirmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
Resmi Gazete. (1996). Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi. Resmi Gazete, Başbakanlık Basımevi, 4177; Topçu, F. H. (2012). Biyolojik çeşitlilik sözleşmesi: müzakereden uygulamaya, Marmara Üniversitesi Avrupa Araştırmaları Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, 20(1): 57-97; T. C. Dışişleri Bakanlığı, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (CBD), Erişim Adresi: https://icao-dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/397952, (Erişim tarihi. 22. 07. 2024).