Büyük bir bölümü Güney Marmara’nın Karesi yöresinde, diğer bölümü Kuzey Ege kesiminde yer alan Balıkesir; Çanakkale, Marmara Denizi, Bursa, Kütahya, Manisa, İzmir illeri ve batısında Ege denizi ile çevrilidir. Genellikle Ege kıyılarında görülen Akdeniz iklimi etkisinde olan ilin iç kesimlerinde karasal iklim hüküm sürüyor. Yüzölçümü 14.292 k metrekare olan ilin 2019 yılı itibarıyla nüfusu 1,2 milyondur. Türkiye’de ilk turizm hareketlerinin başladığı 1960’lı yıllarda Erdek ve Edremit ilçeleri ön plana çıktı. Ege kıyılarında, Ayvalık (Alibey Adası ve Sarımsaklı), Gömeç, Burhaniye (Ören), Edremit (Akçay ve Altınoluk), Marmara kıyılarında; Gönen (Denizkent), Erdek ve Marmara (Avşa ve Türkeli) turizm faaliyetlerinin yoğun olarak görüldüğü yörelerdir.

Balıkesir, termal kaynakları açısından dünyaca ünlü şifalı sulara sahiptir. Sodyum sülfat klorürlü, hipertermal bir maden suyuyla Pamukçu Kaplıcası, Mısırlılar, Romalılar ve Bizanslılar zamanında da faaliyet göstermiş olan ve büyük bir şöhrete sahip olan Gönen Kaplıcaları, Roma döneminden bu yana bir sağlık ve dinlenme yeri olan Edremit Güre Kaplıcası başta olmak üzere Bigadiç (Hisarköy) Kaplıcası, Edremit (Derman Kaplıcası), Balya (Dağ Ilıcaları), Gönen (Ekşidere ve Gençlik İçmeleri), Sındırgı (Emendere ve Hisaralan Kaplıcaları), Susurluk (Kepekler Kaplıcası) ve yeni keşfedilen Ayvalık (Sarımsaklı) çeşitli rahatsızlıklara iyi gelen şifalı suları ile ilin önemli termal kaynaklarıdır. Sıcaklık ve debi değerleri bakımından farklı nitelik gösteren kaplıcaların bir kısmı banyo tedavisine bir kısmı da içme kürlerine elverişlidir. Nitekim Balıkesir, Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Eylem Planı’nda (2013) termal turizmde “marka kent” olarak belirlendi ve Balıkesir Valiliği önderliğinde başvurulan bir projeyle, 2019 yılında Avrupalı Seçkin Destinasyonlar (Eden 2019 European Destinations of Excellence) Sağlık ve Esenlik Turizmi Destinasyonu seçildi.

Sağlık ve esenlik kavramı; kaplıcaların varlığının yanı sıra temiz hava ile uygulanan klimatizmi (Kazdağları, Alaçam ve Madra Dağı), sağlıklı gıdanın üretilip ulaşılabilir olmasını, yöresel mutfak kültürünü ve doğal değerlere kadar pek çok unsuru içine alıyor ve yaşanılan çevre kadar tüketilen gıdalar da sağlığı etkileyen önemli bir unsur oluyor. Balıkesir’in sulanabilir tarımsal arazilerinin varlığı, sebze, meyve ve özel üretim şartları gerektirmeyen çok çeşitli yabani otlar bakımından zengin oluşu, hayvancılık sektöründeki önemli payı ve yörede Yörük, Çerkez, Muhacir, Manav, Türkmen, Giritli, Çetmi gibi çok farklı etnik kimliklerin yöre mutfaklarına katkısı dikkate alındığında il, gastronomi turizmi için de avantajlı konumda bulunuyor. Gönen, Susurluk, Manyas, Savaştepe, Havran, İvrindi başta olmak üzere ilin hemen hemen tüm ilçeleri süt ve süt ürünleri üretimiyle de il ekonomisinde önemli bir yer tutuyor. Bölgede çok çeşitli ve leziz peynirler üretiliyor. Bu bağlamda 50 Peynirli Şehir Balıkesir ismiyle hazırlanan bir kitap, 2019 yılında Çin’e bağlı Özerk Yönetim Bölgesi olan Makao’da düzenlenen Uluslararası Dünya Kitap Yarışmasında (Gourmand Cookbook Award) peynir ve süt kategorisinde dünyanın en iyisi seçildi ve “winner” etiketiyle basıldı.

İlde doğal ortamda besili ve eti oldukça lezzetli hayvancılık üretimi ve kesimi yapılıyor. Balıkesir kuzu eti, menşe adıyla coğrafi işaret alarak 2016 yılından itibaren korunmak üzere tescil edildi. On iki adet coğrafi işaretli ürüne sahip ildeki diğer ürünler; Kuzey Ege Zeytinyağı, Ayvalık Zeytinyağı, Edremit Zeytinyağı, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Höşmerim Tatlısı, Kapıdağ Mor Soğanı, Susurluk Tostu, Susurluk Ayranı, Gönen İğne Oyası, Sındırgı Yağcıbedir Halısı ve Marmara Adası Mermeri’dir.

Özellikle Balıkesir’in körfez bölgesi, yoga kamplarına da ev sahipliği yapıyor olup, iyi hissetmek teması üzerinden hizmet veriyor. Doğayla bütünleşik jeep safari turları, botanik gezi ve keşifler, yürüyüş ve bisiklet turları yörede yapılan sağlık odaklı alternatif turizm türleri içinde yer alıyor. 2017 yılında bölgeye kazandırılan Havran Devlet Hastanesi’nde ve il genelindeki birçok sağlık merkezinde ozon, akupunktur, fitoterapi, sülük tedavisi ve kupa tedavisi hizmetlerinin verildiği geleneksel ve tamamlayıcı tıp polikliniği hizmeti sunuluyor. Yine Kazdağları Bilim ve Sağlıklı Yaşam Köyü’nde organik tarım yapılıyor ve bitkilerin uçucu yağları damıtılarak gıda takviyesi amaçlı ürünler haline getiriliyor. Burhaniye’de kurulan Çiftçi Eğitim Merkezi’nde de tıbbi aromatik bitkiler yetiştiriliyor, uçucu yağlar en iyi yöntemlerle elde edilerek aromaterapi amacıyla kullanılıyor.

Ekoturizm açısından da Balıkesir önemli bir potansiyele sahiptir. Otuz iki endemik türüyle flora ve faunasıyla, temiz havasıyla dikkat çeken Kazdağları’nın Edremit Körfezi’ne bakan 25 k metrekarelik kısmındaki Kazdağı Milli Parkı, civarındaki şelaleleri ve doğal güzellikleri, ağaç türleriyle endemik olan Kapıdağ bölgesi, Dursunbey ilçesindeki Suçıktı, Madra Dağı’ındaki Kozak Yaylası, Manyas Gölü Kuş Cenneti Milli Parkı, 19 adet adayla Ayvalık Adaları Tabiat Parkı bu anlamda ilin önemli ekoturizm arz kaynaklarını oluşturuyor.

Balıkesir Türk tarihinde ve mitolojide de önemli bir yere sahiptir. Tarih öncesi çağlardan bu yana önemli yerleşim merkezlerinden biri olan yörede antik kent kalıntıları (en çok ziyaret edilenler Antandros/Edremit, Adramytteion/Burhaniye, Kyzkos/Erdek, Daskyleion/Bandırma, Prokoennesos/Marmara Adası) ile Bizans döneminde Hristiyanlık dininin biçimlendiği sosyo-kültürel yaşam izlerinden geriye kalan birçok kilise yapıları bulunuyor. Bunlarla birlikte Türk-İslam dönemine ait cami, medrese, türbe, hamam, imaretler, çeşmeler ve müzeler ile Balıkesir, inanç ve kültür amaçlı seyahatler açısından da ilgi gören bir ildir.

Balıkesir ilinin deniz turizmi açısından önemli noktalarını oluşturan plajları ise; Ayvalık/Sarımsaklı, Kapri, Aybar, Çamlık, Altınkum plajları, Akçay ve Altınoluk plajları, Erdek plajı ile Kapıdağ sahil beldelerindeki plajlar ve Gönen/Denizkent plajıdır.

Balıkesir’in turistik arz ve talep verilerine göre, 2020 yılı itibarıyla il genelinde Bakanlık belgeli 91 konaklama tesisinde 5.203 oda ve 10.493 yatak kapasitesi bulunuyor. Ayrıca 978 oda ve 2.008 yatak kapasitesi ile 17 yatırım belgeli tesis bulunuyor. İl genelinde 2020 yılı itibarıyla kayıt altına alınarak istatistik sistemine işlenen 410 belediye belgeli tesis bulunnuyor ve bu tesislerde 10.766 oda ile 27.413 yatak kapasitesi mevcuttur. On iki adet yatırım belgeli, 15 adet belediye belgeli olmak üzere toplam 27 termal tesis mevcut olup, bu tesislerde 3.055 oda ve 7.509 yatak kapasitesi bulunuyor. Ayrıca Balıkesir’de 90 bine yakın ikinci konut mevcuttur. 2019 yılı sonu itibarıyla tesislere yabancı turist girişi 236.400, geceleme sayısı 412.428’dir. Yerli turist girişi de 1,2 milyon, geceleme sayısı da iki buçuk milyondur. Yabancı turistte ortalama kalış süresi 1,74 günken, yerli turistte iki günü geçiyor. Balıkesir il sınırları içinde 60 merkez 36 şube olmak üzere toplam 96 turizm seyahat acentası mevcuttur. Bunlardan 65’i yurtiçi ve yurtdışı tur organizasyonu; on biri de umre ve hac organizasyonu yapmaktadır.

Marmara Bölgesi’nin önemli bir kenti olan Balıkesir’e; kara, hava, deniz ve demiryolu bağlantıları ile ulaşım sağlanıyor. Ankara’ya 533 kilometre, Çanakkale’ye 207 kilometre, İzmir’e 173 kilometre, Bursa’ya 151 kilometre, Eskişehir’e 300 kilometre ve İstanbul’a 394 kilometre uzaklıktadır. Ankara, İzmir, İstanbul, Çanakkale ve Bursa’ya asfalt, Ankara, İzmir ve Bandırma’ya demiryolu bağlantılıdır. Edremit‘te bulunan Koca Seyit Havaalanı, İstanbul ve Ankara bağlantılı olarak uçuşlarına devam ediyor. Denizyolu ile İstanbul’a Bandırma üzerinden iki buçuk saatte ulaşılıyor. Erdek’ten Marmara Adası’na (Türkeli/Avşa, Paşalimanı, Ekinlik) ulaşım da iki buçuk saatte denizyoluyla sağlanıyor. Yine Marmara Adası’ndan belirli günlerde Paşalimanı Adası’na arabalı gemi seferleri yapılıyor.