Avla Dağ, Nevşehir il merkezinin yirmi kilometre doğusunda, Ürgüp ilçesinin 8sekiz kilometre güneydoğusunda konumlanmaktadır. Avla Dağ’ın da içerisinde bulunduğu Volkanik Kapadokya Bölgesi kuzeyde Orta Kızılırmak Bölgesi, güneyde Toros Dağları, doğu da Tecer Dağları ve batı da Konya ovası tarafından sınırlanan bir bölge kapsamında tanımlanmaktadır. Volkanizma temelli yeryüzü şekillerinin zenginliği sebebiyle çevresindeki coğrafyalardan ayrılan bu özel bölge kendi içerisinde üç farklı bölüm kapsamında değerlendirilebilir.

Batı Volkanik Kapadokya olarak tanımlanan bölgenin batı bölümü günümüzde Niğde ve Aksaray illeri kapsamında değerlendirilmektedir. Volkanizma temelli yeryüzü şekilleri açısından son derece zengin bir karaktere sahip olan bölge, Hasan Dağ, Melendiz Dağ, Keçiboyduran Dağ, Göllüdağ ve Nenezi Dağ’ı gibi Volkanik Kapadokya Bölgesi’nin oluşumunda önemli role sahip olan volkanik dağları içerisinde barındırmaktadır. Avla Dağ’ında içerisinde konumlandığı Nevşehir ili ve çevresi ise coğrafi kapsam açısından değerlendirildiğinde Merkezi Volkanik Kapadokya bölgesi olarak adlandırılabilir. Volkanizma temelli yeryüzü şekillerinin çeşitliliği ile dikkat çeken Nevşehir ili ve çevresi Türkiye sınırları içerisindeki önemli turizm merkezleri arasında kabul edilmektedir. Merkezi Volkanik Kapadokya bölgesinin volkanizmasının temelini Acıgöl ve Derinkuyu ilçelerinde bulunan kaldera kompleksleri oluşturmaktadır. Derinkuyu Kaldera Kompleksi, Kuvaterner Döneme tarihlendirilen monojenik karakterli birçok volkanı içerisinde barındırmaktadır.  Acıgöl Kaldera Kompleksi Acıgöl Kasabası çevresinde konumlanan Acıgöl Kalderası ve çevresindeki monojenik volkan ağızları ve diğer volkanizma temelli yeryüzü şekillerinden oluşmaktadır. Kompleks içerisinde günümüzden 20,3 binyıl öncesine tarihlendirilen Acıgöl maarı ve hemen güneyinde Güneydağ domu bulunmaktadır. 

Merkezi Volkanik Kapadokya sınırları içerisinde konumlanan Avla Dağ’da ilk araştırmalar 1963-1964 yıllarında Giorgio Pasquare tarafından gerçekleştirilen jeolojik araştırmalardır. Bölgenin volkanizmasını inceleyen Pasquare’in Avla Dağ’da farklı lokasyonlarda çok sayıda obsidiyen buluntu tespit etmesi sonucunda alan Ian Todd tarafından ziyaret edilir ve 1965 yılında Anatolian Studies dergisinde ortak bir makale yayınlanır. Avla Dağ’ın Damsa Çayı’nın aktığı vadiye bakan batı yamacında altı farklı konumda arkeolojik buluntular tespit edilmiştir. Büyük bir çoğunluğunun yontmataş alet endüstrisi kapsamında değerlendirilen obsidiyen buluntulardan oluştuğu gözlemlense de daha az sayıda örnekle temsil edilen tarihöncesi dönemler kapsamında değerlendirilebilecek çanak çömlek parçaları da gözlemlenmiştir. 

Sonraki elli yıl içerisinde herhangi bir arkeolojik çalışmanın gerçekleştirilmediğin Avla Dağ’da Pasquare ve Todd tarafından tespit edilen arkeolojik buluntu yerlerinin bölgede etkin olan toprak ve rüzgâr erozyonu sebebiyle toprak dolguları altında kaldıkları ve tespit edilebilirliklerini kaybettikleri düşünülmekteydi. 

Nevşehir İli Neolitik Çağ Yüzey Araştırmaları Projesi'nin (NENESU) 2019 yılı arazi çalışmalarının ana hedefi Avla Dağ tarihöncesi buluntu yerlerinin günümüz dijital arkeoloji metodolojileri kullanılarak tekrar tespit edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda coğrafi bilgi sistemleri, küresel konumlama sistemleri ve uzaktan kontrollü hava sistemlerinin sağladığı avantajlar kullanılarak Avla Dağ’ın batı yamacındaki altı farklı tarihöncesi buluntu yeri tekrar tespit edilmiş gerekli belgelemeler yapılarak arkeoloji literatürüne güncel verilerle dâhil edilmiştir.

Yapılan araştırmalar sonucunda saptanan yontmataş buluntuların çoğunluğu obsidiyenden üretilmişlerdir. Farklı tiplerdeki dilgi, kazıyıcı ve okucu örneklerinin tespit edildiği alanlardan özellikle Damsa Çayı Vadisi'ne daha yakın konumdaki bir - beş ve iki numaralı alanlar arkeolojik buluntular açısından diğer alanlara göre nitelik ve nicelik açısından daha zengin bir karakter sergilerler. Yontmataş alet endüstrisine ek olarak Avla Dağ’ın batı yamacında tespit edilen çanak çömlek buluntuları ile karşılaştırılabilecek örnekler Volkanik Kapadokya’nın batısında Neolitik Çağ’a tarihlenen Musular, Tepecik ve Köşk Höyük tarihöncesi yerleşim yerlerinden bilinmektedir. 

Avla Dağ, Volkanik Kapadokya Bölgesi’nin tarihöncesi kültürlerinin anlaşılması sürecinde Nevşehir ve çevresi dikkate alındığında özellikle eldeki kısıtlı veriler sebebiyle ayrı bir öneme sahiptir. Volkanik Kapadokya Bölgesi’nin tarihöncesi kültürleri üzerine eldeki verilerin büyük bir bölümünün bölgenin batısında gerçekleştirilen araştırmalar temelinde tanımlandığı göz önünde bulundurulduğunda, Avla Dağ buluntuları daha doğu da bulunan bir tarihöncesi buluntu yeri olması sebebiyle de son derece önemlidir. İleriki yıllarda gerçekleştirilebilecek Avla Dağ’nın bütünün kapsayan bir tarihöncesi araştırmasının bölgenin tarihöncesi kültürlerinin anlaşılması sürecinde önemli katkılar ortaya koyacağı açıktır. Volkanik Kapadokya bölgesinin merkezi (Nevşehir) ve doğusu (Kayseri) temelinde gerçekleştirilecek tarihöncesi araştırmalarının, Volkanik Kapadokya’nın tarihöncesi kültürlerinin bütüncül bir bakış açısı üzerinden değerlendirilmesi sürecine sağlayacağı katkılar son derece önemlidir.