İzmir’in Alsancak semtinde bulunan Alsancak Tren Garı’nın temeli 1857 yılında Vali Mustafa Paşa döneminde atıldı ve 1858 yılında hizmete alındı. Gar, Anadolu’da inşa edilen en eski ikinci tren istasyonudur. 1856 yılında kuruluş adıyla Imperial Ottoman Smyrna-Aidin Railway Company adlı İngiliz şirketine verilen 50 yıllık imtiyaz ile yapımına başlanan İzmir–Aydın demiryolunun ilk kazması 22. 09. 1857 tarihinde Kemer’de vuruldu. Hat, 1935 yılında satın alınarak millileştirildi. Ocak 1966 tarihinde verilen bir başka imtiyaz ile Buca–Paradiso (Kızılçullu) demiryolu şube hattı inşa edildi ve üç yılda tamamlandı. Bu hat kapsamında Alsancak Garı’nın doğusuna özellikle Levanten yolcuların kullanabileceği bir ek istasyon yapıldı (1871). Bu kapsamda ek istasyon yapısı üzerine İzmir’in ilk saat kulesi inşa edildi. Alsancak Garı, günümüzde tarihi garın yanına inşa edilen İzmir Banliyö Sistemi (İZBAN) istasyonundan kalkan banliyö trenleri tarafından kullanılmaktadır.

Kuruluş yeri olarak Punta’nın (Alsancak) seçilmesinin sebebi, İzmir’in sanayi bölgesine yakın olması ve azınlıkların bu bölgede yoğun olarak yaşaması, ihtiyaca cevap vermeyen mevcut limanın taşınarak ileriki yıllarda bu bölgede yapılacağının ön görülmesidir. Gar inşa edildiği yıllarda imtiyaz sahibi şirketin merkezi konumunda olması sebebiyle Aydın-İzmir hattı üzerindeki diğer garlardan daha kapsamlıdır. Yerleşke içerisinde yolcu bekleme/peron ve idari yapıların yanında hastane, kilise, karakol, saat kulesi, spor sahaları, işçi lojmanları, postane gibi birimler de yer almaktadır. Günümüzde bu yapılar müze, kent kütüphanesi, anaokulu gibi ikincil işlevlerle değerlendirilmektedir.

Demiryolunun Aydın’a ulaşmasıyla artan yük trafiğine çözüm olarak bugünkü Alsancak limanının olduğu bölgeye içinde vinçleri bulunan depolar inşa edildi. Ayrıca Buca ve Seydiköy hatlarının devreye girmesiyle beraber yolcu ve yük yoğunluğunu karşılamak için Pasaport limanından sahil boyunca ilerleyen ve garın önünde sonlanan atlı tramvay hattı yapıldı. Bu hatta gündüzleri yolcu, geceleri ise yük taşımacılığı yapılmaktaydı. Tramvaylar ve trenler aktarmayı sağlamak için koordineli çalışmaktaydı. Gar binası, dönemin İngiliz tarzında inşa edilerek demiryolu ve peronlara paralel olarak yerleştirildi. Bekleme salonu yüksek tavanlı ve fazla abartılı olmayan yapıda inşa edildi. Binanın dış cephesinde kesme taş kullanıldı ve kemerli dar açıklıklar ile simetrik olarak kurgulandı.