Alanya
Yerleşim Merkezi / Destinasyon Doğal ve Kültürel Miras Deniz Destinasyonu UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi
-
2019
Akdeniz Bölgesi’nde yer alıyor. Antalya’ya bağlı önemli bir turizm ilçesi olup Gazipaşa, Gündoğmuş, Manavgat ilçeleri ile Konya, Karaman illerine komşudur. Küçük bir yarımada üzerinde kurulu ilçenin kuzeyinde yüksek Toros Dağları, güneyinde Akdeniz bulunuyor. İlçe nüfusu 2018 yılı itibarıyla 312.319 kişidir. İklimi oldukça ılıman olan kentte yazlar sıcak ve nemli, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yaz aylarında ortalama sıcaklık 28-36 ºC, kışın ise 10-20 ºC arasındadır. Alanya, yaklaşık 70 kilometrelik bir plaj uzunluğuna sahiptir. İlçedeki plajlar İncekum, Avsallar, Türkler, Konaklı, Ulaş, Kleopatra (Kalearkası), Merkez Plajı, Karayolları, Tosmur, Alantur, Mahmutlar, Demirtaş ve Seki’dir. Mağaraları Korsanlar, Damlataş, Fosforlu, Aşıklar, Dim, Kadıini; yaylaları Gedevet, Gökbel, Köprübaşı, Çayarası, Söbüçimen, Cikcilli, Bozbelen’dir. Kent seracılık faaliyetleri ve narenciye üretimine iklimsel olarak uygundur. Bununla birlikte avakado ve muz üretim merkezi olarak da biliniyor. Alanya’da biri devlet (Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi), biri vakıf (Alanya Hamdullah Emin Paşa Üniversitesi) olmak üzere iki üniversite bulunuyor. Akdeniz tipi beslenmenin hakim olduğu kentte yöresel tatlar arasında nohutlu hibeş, ilibada sarması, göleviz, ülübü piyazı ve yemeği, taze bamya, bakla piyazı, Alanya bohçası, gülüklü çorba, öksüz helvası, kaşık helvası, çiğirdik, kıvrım, turunç reçeli yer alıyor.
Kentin tarihçesi tarih öncesi çağlara kadar uzanıyor. İlçeye 12 kilometre uzaklıktaki Kadıini Mağarası Üst Paleolitik (MÖ 20 bin-17 bin) dönemi bulguları veriyor. İlçenin bilinen en eski ismi Coracesium’dur ve bu isimden ilk kez antik dönem coğrafyacılarından Scylax (MÖ IV. yüzyıl) bahsetmiştir. Herodot’a göre bu bölgenin insanları Truva savaşı sonrası Anadolu’ya dağılan insanların soyundan gelmiştir. Bu dönemlerde Perslerin istilası altında olan kent deniz korsanlarının barınağı oldu. Antik dönemde hem Pamfilya hem Kilikya bölgeleri içerisinde gösterildi. Bizans egemenliği altına giren kente döneminde “güzel dağ” anlamına gelen Kalanoros adı verildi. Bizans döneminde pek çok kale ve kilise inşa edildi. 1221 yılında Anadolu Selçuklu hükümdarlarından I. Alaeddin Keykubat şehri ele geçirdi ve Kilikya Ermeni Krallığı adına şehri yöneten Kyr Vart’ın kızıyla evlendi. Şehri yeniden imar etti ve adını Alaiye olarak değiştirdi. Günümüzde gezilebilen kale ve tersane yine bu döneme aittir. Antik çağ yazarı Strabon, Piri Reis, Seyyep, İbn-i Batuta ve Evliya Çelebi bölgeyi gezen seyyahlar olup eserlerinde kentten bahsettiler. 1935 yılında ise kenti ziyaret eden Atatürk buraya Alanya ismini verdi.
Kente ulaşım hava, kara ve denizyolu ile sağlanıyor. Deniz ulaşımı açısından marina ve limanı bulunan kentin gemi ve yolcu istatistiklerine göre, 2018 yılında 3.023 yolcu giriş çıkışı gerçekleşti. Kente havayolundan ulaşım Alanya Gazipaşa Havalimanı ile sağlanıyor. 2018 yıl sonu itibarıyla Alanya Gazipaşa Havalimanı gerçekleştirilen iç hat uçuş trafiği 4.630, dış hat uçuş trafiği 3.876 adettir. Yine 2018 yılının sonunda Alanya Gazipaşa Havalimanında iç hat yolcu trafiği 584.439 kişi ve dış hat yolcu trafiği 631.188 kişi olmak üzere toplamda 1,2 milyona ulaştı.
Ekonomik yapısı büyük oranda turizme ve tarıma dayanıyor. 1950’li yıllara kadar balıkçı kasabası olan Alanya aynı zamanda narenciye ve muz yetiştiricisiyken günümüzde önemli bir turizm kenti kimliğine büründü. Kentte turizmin başlangıcı 1954 yılında Damlataş Mağarası'nın sağlık turizmine açılmasıyla başladı ve 1970’li yıllarda ev pansiyonculuğu gelişti. Plaj, koy, mağara, yayla ve ormanlık alan bakımından zengin olan kentte turizmin ivme kazanması 1990’lı yıllardaki triatlon, plaj voleybolu turnuvaları, bazı ulusal ve uluslararası sempozyum faaliyetleri ile oldu. Alanya’da beş yıldızlı otelden aparta kadar farklı beklentilere hizmet veren 277 turizm tesisi bulunup, bu tesislerin toplamdaki yatak kapasitesi 123.710 ve doluluk oranı yüzde 84,36’dır. Ziyaretçiler arasında ilk üç sırada Ruslar, Almanlar ve Türkler bulunuyor. Yılın 12 ayı turizm hareketlerine açık olup tüm yıl kenti görmek isteyen ziyaretçilere ev sahipliği yapıyor. Kültür varlıkları açısından zengin olan kentte Alanya Kalesi başlı başına bir tarihi eser toplanma alanıdır. Alanya Kalesi, Kızıl Kule, Selçuklu tersanesi, Selçuklu tophanesi, Alanya Feneri, kale surları, Sinek Kalesi, Süleymaniye Camii, Karamanoğlu Alaaddin Türbesi, Serapsu Han, Alara Han, Alara Kalesi, Hasbahçe Köşkü, Atatürk Evi, Alanya Evleri, Sarnıçlar, Sitti Zeynep Türbesi, Arap Evliyası, Akşebe Sultan Mescidi, Feneri, Karamanoğlu Alaaddin Türbesi, Selçuklu Medresesi, Kızılcaşehir Harabeleri, Leartes Harabeleri, Syedra Harabeleri ve Alanya Müzesi kültür turizminin en önemli arzları arasındadır.
Referanslar
Akış, A. (2007). Alanya’da Turizm ve Turizmin Alanya Ekonomisine Etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17: 15-32; Alanya Belediyesi (2019). Tarihçe, https://www.alanya.bel.tr/S/399/Tarihce, (Erişim tarihi: 15.11.2019); Alanya Ticaret ve Sanayi Odası (2019). Turizm, http://arsiv.altso.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=63&Itemid=117, (Erişim tarihi: 15.11.2019); Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (2019). Otel Ziyaretçi İstatistikleri, https://www.altid.org.tr/bilgi-hizmetleri/altid-alanya-otel-ziyaretci-istatistikleri/, (Erişim tarihi: 15.11.2019); Türkiye Otelciler Federasyonu (2019). TÜROFED Turizm Raporu, https://www.turofed.org.tr/_files/_pdf/RAPOR/turofed-turizm-raporu-2019.pdf, (Erişim tarihi: 15.11.2019); Yetkin, H. (2003). Dünden Bugüne Alanya’da Yaşam. İstanbul: Çali Matbaası.