Manisa'nın Akhisar ilçesi ve çevresindeki bölgelerde yetiştirilen Akhisar Domat Zeytini, zeytingiller ailesine ait, aşılı bitkilerden elde edilen bir zeytin türüdür. Bu zeytini diğerlerinden ayıran en önemli özellik, zeytinlerin yalnızca Manisa’nın Akhisar ilçesinde yetişen Domat tipi zeytin fidanlarından toplanması ve burada işlenmesidir. Akhisar Domat Zeytini, yeşil sofralık zeytin olarak bilinir. Yeşil olgunluk döneminde toplanan zeytinlerin çekirdekleri çıkarılır ve yerine biber, havuç, badem gibi dolgu malzemeleri yerleştirilerek dolgulu zeytin şeklinde hazırlanır. Ürünler, Türk Gıda Kodeksi'ne uygun cam, plastik veya teneke ambalajlarda, salamura suyu içinde halka sunulur.

Üretim Yöntemi

Dikim: Yeni bir zeytinlik kurulmadan önce, derin işleme, tesviye, teraslama ve drenaj gibi toprak hazırlıkları yapılır. Dikim sırasında, her ağacın güneş ışığından en iyi şekilde yararlanması hedeflenir. Dikim aralıkları, bölgenin iklim ve toprak koşullarına göre değişir. Büyük taç yapan Domat çeşidi zeytin ağaçları için 6x8 metre veya 7x7 metre dikim aralıkları tercih edilir. Fidan çukurları, 80x80 santimetre boyutlarında kazılır ve alt ile üst toprak ayrı yerlerde tutulur. Dikimden önce, naylon torbalarda bulunan fidanlar sulanarak köklerin hava ile temas etmesi önlenir. Ayrıca, fidanların sağlıklı büyümesi için dikim çukurlarına temel gübreleme yapılır. Bu nedenle, dikimden önce toprağın analiz edilmesi önemlidir.

Dikim Sonrası Bakım:

•  Dikimden hemen sonra ve sonraki yıllarda fidana özel özen gösterilmelidir.
•  Fidanların yara ve kesim yerleri hastalıklardan korunmak için macunlanmalıdır.
•  İlk birkaç yıl sulama mutlaka yapılmalıdır.
•  Fidan çevresindeki yabani otlar temizlenmelidir.
•  Çanaklarda kaymak tabakası oluştuğunda çapa yapılmalıdır.
•  Her yıl hastalık ve zararlılara karşı kontroller yapılmalı ve gerektiğinde zirai mücadele uygulanmalıdır.
•  Fidanlar iki-üç yıl sonra şekil vermeye başlanmalıdır.
•  Özellikle azotlu gübrelerle gübreleme yapılmalıdır.
•  Hasat elle yapılmalı ve zeytinler kasalara toplanmalıdır.

Fizyolojik Özellikleri: 

• Gelişme Gücü: Akhisar Domat Zeytini, iyi bakım koşulları altında güçlü bir gelişme gösterir ve geniş bir taç oluşturur. Bu nedenle, ağaçlar sık aralıklarla dikilmemelidir.
• Verimlilik: Bu zeytin türü oldukça verimlidir.
• Periyodisite Durumu: Sulama ve iyi bakım koşulları sağlandığında, periyodisite durumu zayıftır ve bu sayede düzenli olarak ürün verir.
• Çiçeklenme Dönemi: Bu zeytin ağaçlarının çiçeklenmesi, 16 Mayıs ile 6 Haziran arasındaki dönemde gerçekleşir.
• Döllenme Durumu: Yapılan araştırmalara göre, Akhisar Domat Zeytini bol miktarda çiçek tozu üretir, yüksek çimlenme gücüne sahip polenleri vardır ve iyi bir tozlayıcıdır.
• Meyve Bağlama Dönemi: Meyvelerin bağlanma süreci 20 Mayıs ile 10 Haziran arasındadır.
• Yeşil Olgunlaşma Dönemi: Meyveler, Ekim ayının ilk yarısında yeşil olgunluğa ulaşır.
• Siyah Olgunlaşma Dönemi: Bu zeytin çeşidi siyah olgunluğa geç ulaşır. Kasım ayının ikinci yarısında, meyvelerin yaklaşık %20'sinin henüz tamamen kararmadığı görülmüştür.
• Üretim Yöntemi: Akhisar Domat Zeytini çeliklerin köklenme oranı düşük olduğu için aşılamayla üretilir.
• Çevresel Etmenlere Duyarlılık: Geç sulama koşullarında bu zeytin çeşidi soğuğa karşı hassastır. Odun dokusu serttir ve zeytin dal kanseri ile kızıl kurda karşı kısmen dayanıklıdır.

Duygusal Özellikler: 

• Ürün, Türk Gıda Kodeksi Sofralık Zeytin Tebliği'ne uygun olmalıdır.
• Zeytinler, çürük olmamalı, yabancı tat ve koku barındırmamalı, sağlam olmalıdır.
• Ambalajdaki ürünler, aynı sınıf, tip, stil ve tat özelliklerine sahip olmalı, yenebilir nitelikte olmalıdır.
• İstenmeyen yabancı maddeler, kurt, böcek gibi parazitler bulunmamalı; zararsız yabancı madde oranı 100 gramda en fazla 18 adet olmalıdır.
• Kilogram başına dane sayısında tolerans (-3)'ü geçmemelidir.
• Ambalaj salamurası berrak olmalı, istenmeyen yabancı madde, tat veya koku içermemelidir.
• Salamura, ambalajın içindeki ürünleri tamamen kaplamalı ve ambalajı yüzde 98 oranında (tolerans ± yüzde 1) doldurmalıdır.