Yeşil Türbe

Doğal ve Kültürel Miras Türbe

Kentin doğusunda Yeşil semtindedir. Yeşil Camii´nin güneyindeki tepe üzerindedir. Türbeye; yeşil, turkuaz çinilerle kaplı olmasından dolayı Yeşil Türbe ismi halk tarafından verilmiştir. 1421 yılında Yıldırım Bayezıd´ın oğlu Çelebi Sultan Mehmet tarafından Yeşil Camii ile birlikte yaptırıldı. Türk mezar anıtlarının en görkemlilerinden biri olan Yeşil Türbe, Çelebi Sultan Mehmet’in ölümünden 40 gün önce bitirildi. Mimarı Hacı İvaz Paşa´dır. Nakkaşları Ali bin İlyas Ali, Mehmed el Mecnun´dur. Yeşil Türbe, Yeşil Külliye içerisinde bulunan Yeşil Camii’nden yüksektedir. Yüksek olmasının sebebi, Osmanlının zor döneminde dosta düşmana karşı ayaktayız mesajını vermek içindir. Çelebi Mehmed’in, Timur yenilgisi ve kardeşler arasındaki iktidar mücadelesi sonrası, Osmanlı’nın yıkılmadığını ve eskisinden daha parlak eserler yapabileceğini göstermek amacıyla yaptırıldı.

Türbede Osmanlı’nın beşinci padişahı olan Sultan Mehmed Çelebi, Sultanın kızlarından Varna’da şehit olan Karaca Paşa’nın zevcesi Selçuk Hatun, Hafsa Hatun, Ayşe Hatun, Sitti Hatun, 1422’de idam edilen Şehzade Mustafa ve dadısı Daya Hatun ve 1429 yılındaki vebadan ölen oğulları Mahmut ve Yusuf’un mezarları bulunmaktadır. Yeşil Camii’nin mihrap yönünden, cami ile türbeyi birbirinden ayıran Yeşil Caddesi’nden türbeye gidilmektedir. Giriş, kuzey cephesindendir. Girişin sağında ve solunda yer alan küçük mihraplar, kapı üzerindeki skalaktitler, kitabe, dilimli sivri kubbe, çeşitli renk ve motiflerdeki çiniler ile oldukça görkemli durmaktadır. Türbedeki çiniler kabartma ve sır tekniğinin en güzel örneklerini oluşturmaktadır. Geniş kapısı üzerindeki sülüs yazılı kitabede Burası Medfun Said, Şehid Sultanoğlu Sultan Mehmed Bin Beyazıd’ın türbesidir. 824 senesi Cemaziyellülâsında vefat etmiştir yazılıdır.

Selçuklu kümbet geleneğini yansıtan Yeşil Türbe’nin sekiz köşeli bir planı vardır. Türbenin üzerinde sivri bir kubbesi bulunmaktadır. Türbenin içi köşeden köşeye, 17 metre duvardan duvara 14,5 metredir. Türbenin büyük bölümü yeşil çinilerle kaplıdır. Çiniler Mecnun Mehmed adlı ustanın eseridir. Türbenin içi sadece üç metre yüksekliğine kadar çini ile kaplıyken dış yüzeyinin kubbe dahil tüm yüzü çini ile kaplıymış. Ancak bugün kubbe kurşunla kaplıdır. Türbenin dış duvarları kubbe kasnağına kadar altı köşeli, yeşil ve firuze yeşili çinilerle kaplıdır. Girişin solundaki çiniler orijinaldir. Diğer bölümleri yenilenmiştir. Duvar yüzeylerinin kenarları mermerle çevrelenmiş ve onlara bitişik mermer ayaklar üzerine sivri kemerler yerleştirilmiştir. Türbenin kenarlarında ayna kısımları sivri kemerli dikdörtgen birer pencere vardır. Bunların üst kısımları mavi zemin üzerine renkli sülüs yazılarla süslenmiştir. Türk ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden olan türbe kapısı ise Tebrizli Ahmet oğlu Hacı Ali’nin eseridir. Yapımında ceviz ağacı kullanılan türbe kapısına geometrik örgü motifleri işlenmiştir. Kapı nişinin iki yanında küçük çinili mihraplar yer almaktadır.

Yeşil Türbe, dıştan bakıldığında tek katlı gibi görünse de iki katlı olarak inşa edilmiştir. Yapı, sandukaların bulunduğu yer ile bunun altındaki basık tonozlu mezar odasından meydana gelmektedir. İki basamakla girilen türbenin ortasında sekiz köşeli bir kaide ve Çelebi Sultan Mehmet’in sembolik sandukası yer almaktadır. Sandukanın alt kısmında, koyu mavi ve sarı renkli zemine stilize gelincik ve lotus motifleri ile bezenmiş çiniden küçük mihraplar bulunmaktadır. Bunların etrafını da celi yazılı, altın yaldızlı bir kitabe çevirmektedir. Yeşil Türbe’de; 2007-2009 yıllarında Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Bursa Valiliği’nce Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) mali desteğiyle yenileme işlemi gerçekleştirildi.

Yararlanılan Kaynaklar

Belgesel Tarih, Bursa’nın Simge Yapısı: Yeşil Türbe, https://www.belgeseltarih.com/bursanin-simge-yapisi-yesil-turbe/, (Erişim tarihi: 04.11.2019); Bursa Ulu Camii, Bursa Türbe ve Yeşil Türbe – Yeşil Türbe, http://www.bursaulucamii.com/turbe2.html, (Erişim tarihi: 04.11.2019); Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Türbeler, https://bursa.ktb.gov.tr/TR-70244/turbeler.html, (Erişim tarihi: 04.11.2019); Türkiye Kültür Portalı, Yeşil Türbe – Bursa, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/gezilecekyer/yesil-turbe , (Erişim tarihi: 04.11.2019); Wiki Bursa, Yeşil (Çelebi sultan Mehmet) Türbesi, https://www.bursa.com/wiki/Yesil_Celebi_Sultan_Mehmet_Turbesi, (Erişim tarihi: 04.11.2019).