Van şehri, Asur kaynaklarında ve XVIII. yüzyılın sonlarına doğru yazılan diğer metinlerde, “bahçelerle süslü ağaçlık bir yer” olarak tanımlanmaktadır. Bu metinlerde evlerin bahçeleri başta gül olmak üzere farklı süs bitkileri ve çeşitli meyve ağaçları ile çevrili ve bazı uygun mimari çizimlere sahip olarak tasvir edilmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde ise Van Kalesi’nin hemen güneyindeki, bugün Şamranaltı olarak bilinen bölgeden Edremit’e kadar tüm ovanın bağ-bahçe ve gül bahçesi olduğu bildirilmektedir. Van şehri Urartular döneminden beri bahçe kültürüne sahip olduğundan, eski yerleşim alanlarındaki bahçeler yerel türler de dâhil olmak üzere gül türleri açısından biyolojik zenginliğe sahiptir. Bu biyolojik zenginliğin bir kısmını da antik gül türleri oluşturmaktadır.

Eski Van bahçelerinde yetişen ve günümüzde unutulmaya yüz tutan geleneksel gül türleri arasında “Rosa alba Semiplena (Beyaz gül), Rosa canina (Kuşburnu), Rosa chinensis var. minima (Paris Ponponu), Rosa foetida (Sarı gül), Rosa foetida var. Bicolor (Gül-ü Rana), Rosa heckellana subsp. Vanheurckiona (Şuribi gül), Rosa hemispharica (Çit gülü), Rosa hemispharica ‘Flore Pleno’ (Türk gülü), Rosa laxa var. Harputensis (Harput gülü, Kişmirî gül), Rosa pisiformis (Hoşap gülü), Rosa damascena (Reçellik gül), Rosa damascena var. Semperflorens (Yediveren)” yer almaktadır. Yöre kadınları, Van bahçelerinde yetişen diğer yabani bitkiler gibi bu gül türlerinden de birçok amaç için faydalanmaktadır. Bu gül türleri içerisinde yer alan ve günümüz Van bahçelerinde de diğerlerine kıyasla daha yaygın olarak bulunan Rosa damascena (Reçellik gül), Van mutfak kültürü için ayrı bir öneme sahiptir. Çiçek verme ömrü kısa, katmerli ve pembe renkli olan Rosa damascena (Reçellik gül), sahip olduğu güçlü kokusu, dikkat çeken rengi ve zengin aroması sayesinde bölgede yaygın olarak kullanılan gül türüdür. Rosa damascena (Reçellik gül), çiçeklenme döneminde bölge halkı tarafından toplanarak reçel, kokulu ve renkli lokum, çay, şurup ve şerbet yapımında kullanılmaktadır. Aynı zamanda, Rosa damascena (Reçellik gül) bitkisine ait gül yağı, gül yapraklarının toz şekerle ovularak şekere emdirilmesi ve elde edilen bu şeker ile gül kokulu kek veya çay yapmak da yöreye özgüdür. Van mutfak kültürü için önemli olan bir diğer tür ise, bölgede ilkbahar ve sonbaharda olmak üzere iki kez çiçek açan Rosa damascena var. semperflorens (Yediveren)’dir. Sahip olduğu dikkat çekici kırmızı taç yaprakları, Van gül reçelinin yapımında renk vermek için kullanılmaktadır. Fazla kullanıldığında tadı acı olduğu için dikkatli kullanılması gerekmektedir.

Yöresel mutfak kültürünün değerli bir unsuru olarak öne çıkan, Van’a özgü doğal ürünlerle hazırlanan Van kahvaltısı, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nin başvurusu üzerine 2020 yılında coğrafi işaret ile tescillenmiştir. Bu tescil, Van Kahvaltısı'nı oluşturan birden fazla ürünü içermesi esasına göre coğrafi işaret almış ilk ürün olması açısından büyük önem taşımaktadır. Van Kahvaltısı'nın temel unsurlarından biri olan Van gül reçeli, özellikle Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nin marka denetleyicisi olarak rol üstlendiği mahreç işareti ile öne çıkmaktadır. Van gül reçeli, içeriği ve geleneksel üretim yöntemi bakımından ülkemizin diğer bölgelerinde üretilen gül reçellerinden ayrışmaktadır. Bu reçelin yapımında, bölgede yetişen Rosa damascena (Reçellik gül) ve Rosa damascena var. Semperflorens (Yediveren) gül türlerinin taç yaprakları birlikte kullanılmaktadır. Rosa damascena (Reçellik gül) taç yaprakları reçele eşsiz kokusunu, tadını ve aromasını verirken, Rosa damascena var. semperflorens (Yediveren) yaprakları ise karakteristik kırmızı rengini vermektedir. Gülün taç yaprakları,rahiyasını etrafa yaymadan nazikçe toplanır ve ayıklanır. Yediveren gülünün yaprak dipleri reçele acılık verdiğinden kesilerek ayrılır. Rosa damascena var. Semperflorens (Yediveren) ve Rosa damascena (Reçellik gül) taç yaprakları eşit oranda (1:1) haşlanarak süzülür. Elde edilen bu öz suya belirli miktarda toz şeker eklenerek kaynatılır. Kaynayan şuruba, haşlanmış taç yapraklar eklenerek kıvam alıncaya kadar tekrar kaynatılır. Eritilen limon tuzu azar azar istenilen renk elde edilinceye kadar reçele azar azar ilave edilir. Reçel, kavanozlara konulur ve kıvama gelmesi için ortalama iki gün boyunca güneşte bekletilir. Geleneksel yöntemlerle hazırlanan reçel, mahreç işareti ile belirtilen standartlara uygun olarak üretilir, bu da ürünün kalitesini ve otantik karakterini korumasını sağlamaktadır.

Son yıllarda, Van şehrinde meydana gelen plansız ve bilinçsiz yapılaşma, eski Van bahçelerinde dolayısıyla gül türlerinin çeşitliliğinde azalmaları beraberinde getirmiştir. Yörede azalmaya başlayan gül çeşitliliği nedeniyle Van mutfak kültüründe önemli yer edinen Van gül reçeli, gül şurubu ve gül şerbeti gibi gül ürünlerinin yapımları da azalmıştır. Bu bağlamda, önemli şifa ve besin kaynağı olan Van gül reçeli başta olmak üzere gül ürünlerinin Van mutfak kültürüne tekrar dâhil edilmesi teşvik edilmelidir. Bölgesel kalkınma ve istihdam politikaları kapsamında eski Van güllerinin bilinçli bir şekilde yetiştirilmesi, toplanması ve bölge kadınları tarafından üretilmesinin desteklenmesi, bu sayede bahçe kültürünün canlandırılması ve yerel gastronomi zenginliklerinin gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşımaktadır.