Tarihi Van Kalesi’nin kuzeydoğusunda yer almaktadır. Van Urartu Müzesi’nin mimari projesi Mimar Bahadır Kul tarafından tasarlandı ve Van Valiliği tarafından da yaptırıldı. Tamamıyla çağdaş mimari anlayışta tek katlı olarak tasarımı yapılan müzenin giriş cephesi (güney) tamamı cam kaplamalı, diğer cepheleri ise alüminyum kaplamalıdır. Müze projelendirilmesinde çevredeki peyzaj ve Van Kalesi ile birlikte algılanması düşünülerek giriş cephesi olan güney cephesinin tümü parlak yansıtıcılı cam ile tasarlanarak Van Kalesi’nin yansımasına vurgu yapılmıştır. Müze konum itibarı ile tarihi Van Kalesi ve eski Van şehrinin hemen yanında yer alması nedeniyle tarihi doku ile bütünleşmektedir.

Van Urartu Müzesi, 2012-2015 yılları arasında düz bir zemin üzerinde inşa edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2017 yılında verdiği finansman desteği ile başlatılan teşhir-tanzim çalışmaları 2019 Ağustos ayında tamamlandı ve Müze 27.08.2019 tarihinde törenle açıldı. 2011 Van depremleri sonrası kullanılamayan ve yıkılan Van Müzesi’nde yer alan tüm eserler de bu müzeye aktarıldı ve Van Urartu Müzesi aynı zamanda Van Müzesi konumuna geldi. Toplam 50 bin metrekare alan üzerinde yer alan müze, 13 bin metrekare kapalı ve 9.600 metrekare açık alandan oluşmaktadır. Müze iç mekânı 6.500 metrekare bir teşhir alanına sahiptir. Yapı içinde bulunan farklı sergi holleri; farklı dönemleri ve eserleri ziyaretçiler ile buluşturmaktadır. Bu holler, karşılama ve bilgilendirme ile müzeye hazırlık mekânı ile başlamaktadır. İç mekânda bulunan 23 holün dokuzunda Urartu dönemine ait eserler sergilenmektedir. Bu hollerde Urartuların dönemsel izleri, yapı kültürleri ve yaşamları görülebilmektedir. Döşemeden duvarlara geçen Urartular ve yakın çevresinin haritalaması ile özellikli noktaların (Van Kalesi, Ayanis Kalesi, Anzaf Kalesi, Şamran Kanalı vb.) belgeleri, fotoğrafları, maketleri yer almaktadır. Müze teşhiri kronolojik ve tematik olarak gezilmektedir. Çağdaş müzecilik anlayışına göre tefrişi yapılan müzede, canlandırma ve vitrin içeresinde eser yerleştirme şeklinde düzenlemeler görülmektedir. Müzenin ana kavramsallığını oluşturan hollerin yanında; konferans salonu, müze satış birimleri, çocuk atölyeleri, geçici sergi alanları, takı atölyeleri gibi farklı işlevlere hizmet eden müze mekânları da bulunmaktadır.

Müze kapsamında yaklaşık olarak 45 bin adet envanter kayıtlı, oldukça zengin ve çeşitli kıymetli eserler bulunmaktadır. Bu eserlerden sadece 2542 adeti sergilenmektedir. Sergilenen bu eserler kendi dönemine ait tür ve çeşit bakımından en değerli olan örneklerdir. Urartu medeniyetinin başkent’inin Van olması nedeniyle, bu medeniyetten günümüze pek çok eser kaldığından, Van Urartu Müzesi, günümüzde dünyadaki en zengin Urartu Müzesi olarak bilinmektedir. Müzedeki teşhir edilen tüm eserler, Van ve Urartu Devleti’nin sınırları içerisinde yapılan bilimsel kazı sonuçlarında ortaya çıkanlar ile satın alma yolu ile toplanan eserlerden oluşmaktadır.

Müze konum itibarı ile tarihi Van Kalesi’nin hemen yanında yer almasından dolayı, kale ya da eski şehri ziyaret eden sayısız her yerli ve yabancı turistin uğrak yeri haline gelen gelmekte, bölge mimarisinin ve kültürünün tanıtılmasında önemli bir rol oynamaktadır.