Uşak

Yerleşim Merkezi

Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu bölümünde yer almaktadır. İlin komşuları kuzeyde Kütahya, doğuda Afyonkarahisar, güneyde Denizli, batıda Manisa illeridir. Uşak ili turistik açıdan önemli doğal ve beşeri unsurları barındırmaktadır. Uşak şehri 906 metre yükseltide kurulmuştur. İl arazisi genel olarak Menderes Masifi üzerinde yer aldığı için temel araziyi Prekambriyene ait kristalinler oluşturmaktadır. Bu temel arazi sonraki süreçte daha genç birimler tarafından örtülmüştür. Neojen döneminde gölsel bir ortamın görüldüğü sahada Kuaternerde karasal depolar oluşmuştur. Farklı jeolojik zamanların izlerini taşıyan sahanın bugünkü görünümünde yakın çevresindeki tektonik hareketlerin de etkisi olup, bu hareketlerin turistik çekiciliğe dönüştüğü alanlar da yer almaktadır.

İlde, Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında geçiş özelliğinde bir iklim görülmektedir. Bu sebeple sıcaklıklar Akdeniz ikliminin görüldüğü Asıl Ege Bölümüne göre daha düşüktür. Bunun yanında yağış şartları da Asıl Ege Bölümü ile farklılık göstermekte ve Ege Bölgesi’nin kıyılarına nazaran daha az yağış düşmektedir. Yaz sıcaklıklarının insanı rahatsız etmeyecek seviyelerde olması özellikle alçak kesimlerin bunaltıcı havasına göre yöreyi yaz aylarında çekici hale getirmektedir.

Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde kızılçam, zeytin, zakkum ve diğer maki türlerine rastlanırken bu türlerin tahrip edildiği sahalarda garig diye adlandırılan bitki örtüsü yayılış göstermektedir. Uşak gibi Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasındaki geçiş bölgelerinde yer alan sahalarda bu tip iklimlere uyum sağlayan türler yayılış göstermektedir. İl genelinde özellikle 900-1000 metre ve civarındaki araziler ile plato üzerindeki korunaklı sahalarda kızılçamların yaygın olduğu göze çarpmaktadır. Bu seviyenin üzerindeki sahalarda ise orman örtüsü genel olarak karaçamlardan oluşmaktadır. İl genelinde alçaklarda kermes meşeleri olmak üzere meşe türlerinde yaygın olarak rastlanmaktadır. Murat Dağı gerek flora gerekse fauna açısından önemli bir destinasyondur. Kütle üzerinde yer alan anıt ağaç, termal tesisler ve kayak tesisleri dağın çekiciliğini artırmaktadır. İlin güneydoğusunda yer alan Burgaz (Bulgaz) Dağı da bitki ve hayvan varlığı ile ilgi çekmektedir. Kütle üzerinde farklı bitki türlerinin yanında geyiklerin de varlığı yaban hayatına ilgi duyanlar açısından merak edilmektedir.

Uşak ulaşım açısından Türkiye’deki, birçok destinasyona göre avantajlı konumdadır. Konumu sayesinde karayolu ulaşımı açısından İzmir, Ankara, Konya, İstanbul ve Antalya arasında düğüm sayılabilecek bir yerdedir. Bunun yanında Türkiye’nin ilk demiryollarından biri olan İzmir-Kasaba demiryolu hattının inşasının başlangıç aşamasında uzatıldığı istasyonlardan biri de Uşak İstasyonu’dur. Bahsi geçen hat sayesinde Uşak 1800’lerin ikinci yarısından günümüze demiryolu ile oluşabilen bir vilayettir. Uşak şehri ve Uşak ili geneli havayolu ulaşımı açısından da birçok avantaja sahiptir. Uşak il merkezinde iç hatlara hizmet eden bir havaalanı bulunmakta ve düzenli olarak İstanbul bağlantılı seferler yapılmaktadır. Havaalanının Uşak şehrine olan uzaklığı yaklaşık 10 kilometredir. Bunun yanında Kütahya Altıntaş’ta yer alan ve uluslararası uçuşların yapıldığı Zafer Havalimanı, bir saat mesafede yaklaşık 100 kilometre uzaklıkta olup farklı ülke ve şehirlerden Uşak’a havayolu ile ulaşımda tercih edilebilecek yakın havalimanlarındandır. Türkiye’nin en önemli havaalanlarından biri olan İzmir Adnan Menderes Havaalanı da 240 kilometre mesafede, yaklaşık iki buçuk-üç saatte ulaşılabilen dünyanın birçok ülkesine seyahat etmeye olanak sağlayan yakın havalimanlarındandır. Yöre turizmi açısından yapılan araştırmalarda da belirtildiği üzere ulaşım kolaylıkları il genelinde turizm açısından olumlu etkiye sahiptir.

Eski bir yerleşme tarihine sahip olan sahada turizm açısından en önemli çekicilik Ulubey Kanyonları olarak öne çıkmaktadır. Kanyonların manzarasına karşı yapılan cam teras kanyonun turistik önemini daha da artırarak kanyona yakın ve uzak çevreden ziyaretçi çekmektedir. Taşyaran Vadisi Ege Bölgesi’nde nadir görülen oluşumları barındıran bir tabiat parkıdır. Yörede yapılan bilimsel araştırmalar ile tanıtılan potoller ve vadideki ender oluşum şekilleri yoğun olarak ziyaret edilmektedir. Doğal çekicilikler içinde yöre ekonomisini en çok etkileyen doğal çekicilik unsurları ise termal sulardır. Yörenin tektonik açıdan aktif olması, sıcak su kaynaklarının varlığıyla daha da fark edilebilir bir hal almaktadır. Ekonomik değeri olan ve olmayan birçok sıcak su kaynağının yer aldığı Uşak ilinde kaplıca kurularak ekonomik olarak işletilenlerin en önemlileri Kayaağıl ve Hamamboğazı kaplıcalarıdır. Bu kaplıcalar dışında geçmişte kullanılan ancak günümüzde kullanılmayan tesisler ise Aksaz, Emirfakıllı, Örencik ve Hasköy kaplıcalarıdır. Sürmecik kaynakları gibi turizmde faydalanılmayan kaynaklar ise yeni buluntular ışığında Uşak’ın tarihine ışık tutan paleolitik döneme ait kalıntıları içermektedir.

Beşeri turistik çekicilikler açısından düşünüldüğünde Karun Hazineleri, Hacım Sultan Türbesi, Arkeoloji ve Kent Müzesi, Atatürk ve Etnografya Müzesi, Akmoniai, Sebaste ve Blaundos antik kentleri, Ulu Camii, Burma Camii, Çakaloz Camii, Clandras Su Kemeri, Çanlı Köprü, Çataltepe Köprüsü vb. birçok değer yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Yöre ile özdeşleşen cirit oyunları da geleneksel düğünlerde ve geleneksel sporlar federasyonuna bağlı sportif etkinlikler olarak devam ettirilmekte ve önemli miktarda seyircinin ilgisini çekmektedir.

Türkiye’de Cumhuriyet tarihinin ilk sanayi atılımlarından biri olan Uşak Nuri Şeker Fabrikası tarihimizde kurulan ilk şeker Fabrikasıdır. Halen şeker üretimine devam edilen fabrikanın bir kısmının eğitim ve turizm amaçlı olarak ayrılması endüstriyel miras turizmi açısından önemli bir çekicilik halini alacaktır. Potansiyelin değerlendirilmesi yöre ekonomisini de etkileyecektir.

İl sınırları içinde kalmasa da ulaşılabilir mesafede birçok farklı çekicilik de Uşak’ın turistik önemini artırmaktadır. Bunlar arasına Kula tarihi evleri ve peribacaları, Kula jeoparkı, Afyonkarahisar’ın tarihi alanları, Hierapolis, Laodikya antik kentleri ve Pamukkale alınabilir.

Konaklama olanakları açısından bakıldığında il genelinin yüksek bir turizm potansiyeline sahip olmasına rağmen bu potansiyelin çok kullanılmadığı, konaklama tesislerinin kapasitesinden ve yapılan geceleme sayılarından anlaşılmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Atalay, İ. (2011). Uşak İlinin Doğal Ortam Özellikleri. İçinde; M. Öntuğ ve Y. İnel (Editörler), II. Uşak Sempozyumu, Cilt-1 (ss. (ss. 1-21). Uşak: Uşak İli Kalkınma Vakfı; Atalay, İ. ve Mortan, K. (2011). Türkiye Bölgesel Coğrafyası, (Genişletilmiş beşinci baskı.). İstanbul: İnkılap Kitapevi; Deniz, M. (2016). Termal Turizm Açısından Kayaağıl Termal Tesisleri (Uşak), Journal of History School, 9 (XXV): 311-349; Kara, H. (2010). Banaz İlçesinin Coğrafyası. Konya: Çizgi Kitabevi; Polat, S. ve Deniz, M. (2017). Taşyaran (İmren) Vadisinde Yatak Çukurları ve Turizm Potansiyeli (Uşak), Marmara Coğrafya Dergisi, (35): 204-217; Uşak İl Turizm Müdürlüğü. (1998) Uşak Turizm Envanteri; Yalçınlar, İ. (1955). Banaz Çayı Havzası ve Uşak Civarında Bünye ve Morfoloji Araştırmaları, Türk Coğrafya Dergisi, (13-14): 57-89.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

http://www.kultur.gov.tr, (Erişim tarihi: 02. 08. 20219).