Türkiye’de Turizm Alanında Bilimsel Süreli Yayıncılık
Yayınlar Süreli Yayın
-
2020
Türkiye’de turizm alanındaki bilimsel süreli yayınların ortaya çıkışı 1970’li yılların sonlarına denk gelmektedir. Bu alandaki ilk bilimsel süreli yayın 1979 – 1983 yılları arasında Aydın’da, Aydın Turizm İşletmeciliği Yüksekokulu’ndaki bir grup öğretim elemanının çıkardığı Turizm İşletmeciliği Dergisi’dir. Bu dergi beş yıllık yayın döneminde on sayı yayımlanırken, derginin 1987 yılında yayımlanan bir sayısı daha vardır. Turizm İşletmeciliği Dergisi turizm alanındaki ilk süreli yayın olarak kabul edilirken, 1978 yılında İstanbul Üniversitesi İktisadi Coğrafya ve Turizm Enstitüsü tarafından yayımlanan Seçme Yazılar yayını da, bu alandaki ilkler arasında yer almaktadır. Seçme Yazılar’ın ikincisi ise 1989 yılında yayımlandı.
Turizm alanındaki süreli yayınlar arasında, ilki 1985 yılında yayımlanan Turizm Yıllığı da önemli bir çalışmadır. Turizm Yıllığı serisinin ilki ve ikincisi Turizm Bankası A.Ş. Eğitim ve Araştırma Başkanlığı tarafından hazırlandı ve yayımlandı. İlerleyen süreçte Turizm Bankası A.Ş.’nin bankacılık ve işletmecilik faaliyetlerinin birbirlerinden ayrı kurumlara bağlanmaları dolayısıyla, Turizm Yıllığı’nın 1987-1994 yılları arasındaki yedi sayısı Türkiye Kalkınma Bankası A. Ş. tarafından hazırlandı ve yayımlandı. Turizm Yıllığı, yayımlandığı dönemde turizm akademisyenlerinin makalelerini yayımlama ortamı buldukları önemli bir yayın ortamı oldu. Öte yandan, Erciyes Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Müdürlüğü tarafından hazırlanan Turizm Dergisi de 1989 yılında bir sayı yayımlandı.
Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 1990 yılında yayın yaşamına başladı ve Türkiye’de turizm alanında en uzun süreli yayımlanan bilimsel dergidir. Dergi içinde bulunduğumuz dönemde 34. yayın yılına girdi. Dergi, 1990-1997 yılları arasında akademik/bilimsel dergi iken, 1997 yılının ikinci sayısından itibaren ise “hakem-denetimli bilimsel dergi” olarak yayımlanmaktadır. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 1990-2005 yılları arasında turizm alanında Türkiye’deki akademisyenlerinin yüzde 90’ından fazlasının yazı ve makalelerine yer veren bir süreli yayındır. Dergi düzenlediği kongre, seminer, karikatür yarışması, arama konferansı gibi etkinliklerle bir dergiden öte işlere imza attı.
Turizmde Seçme Makaleler Dergisi, Turizm Geliştirme ve Eğitim Vakfı tarafından 1989 yılında üçer aylık dönemlerde yayımlamaya başlanan süreli bir yayındır. Dergi, başlangıçta yabancı dillerde yayımlanan nitelikli makalelerin Türkçe çevrilerini yayımlamak gibi önemli bir misyonu üstlenmiş iken, son yıllarında Türkçe hazırlanmış makaleler de kabul edildi. Derginin, 2000’li yılların başında yayın yaşamına son verildi.
Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi’ni hazırlayan ekip tarafından, 1997 yılının Aralık ayından itibaren yayımlanmaktadır. İngilizce olarak yayımlanan dergi, hakem denetiminden geçen makaleleri yayımlamaktadır. Yayın kurulunda yer alan akademisyenlerin yüzde 95’i Türkiye dışındaki ülkelerde görev yapmaktadır. Şimdiye kadar (2021) 24. yayın yılına ulaşan dergi, uluslararası alanda düzenlenen iki kongreyi de organize etmektedir. Dergi, Emerging Sources Citation Index ve Scopus’in de içinde olduğu pek çok indeks tarafından taranmaktadır.
Türkiye’de turizm alanında yayımlanan makalelere yer veren dergi sayısı 1990’ların sonlarına doğru artış göstermeye başladı. Bunlar arasında Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Turizm Akademik Dergisi, Doğu Akdeniz Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Dergisi ve Seyahat ve Turizm Araştırmaları Dergisi sayılabilir. Turizm alanındaki süreli yayınlarda 2015 yılından sonra tam anlamıyla bir patlama yaşandı. Önceleri tamamı Turizm İşletmeciliği olmak üzere genel konularda dergiler yayımlanırken, son dönemde Gastronomi, Rekreasyon Yönetimi, Turist Rehberliği, vb. pek çok alt dalda dergiler yayımlanmaya başlandı. Şimdilerde (2021) turizm alanında, tamamı online ortamda yayımlanmakta olan dergilerin sayısı 60 dolayındadır.
Referanslar
İçöz, O. ve Kozak, N. (1999). Turizm İşletmeciliği Dergisi’nin Turizm Literatürüne Katkısı Hakkında Bir İnceleme, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 10 (Eylül-Aralık): 9 – 17; Kozak, N. (2000). Türkiye’de Akademik Turizm Literatürünün Gelişim Süreci Üzerine Bir İnceleme, Doğu Akdeniz Üniversitesi Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1): 15-55; Kozak, N. (2014). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi: 25 Yılın Öyküsü; Bir Dergiden Öte, Belki de Bir Enstitü…, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25 (1): 7-25; Türktarhan, G. ve Kozak, N. (2012). Turizm Yıllığı’nın Bibliyometrik Profili, VI. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, 12-15 Nisan, Kemer, Antalya, 567-584.