Toprakkale Tren Garı

Terminal, Havalimanı ve Liman Tren Garı Ulaştırma İşletmeciliği Demiryolu Yolcu taşımacılığı

(Toprakkale, Osmaniye, 1913 - )

İstanbul’dan Bağdat ve Basra’ya uzanacak olan demiryolu hattı imtiyazını alan Alman menşeli Anadolu Demiryolu Şirketi (CFOA), İzmit’ten devraldıkları demiryolu hattını 1892 yılında Ankara’ya, 1896 yılında Konya’ya kadar ilerlettiler. 1903 yılında Almanlar ile yapılan Bağdat Demiryolu İmtiyaz Anlaşması gereği, yeni kurulan Osmanlı Bağdat Demiryolları Şirketi’ne Toprakkale’den İskenderun limanına bağlanacak bir demiryolu inşası için imtiyaz hakkı tanındı. 1911 yılında yapılan antlaşma ile inşasına başlanan demiryolu hattı, 01. 11. 1913 yılında işletmeye açıldı. Demiryolu hattının inşa sürecinde Toprakkale Tren Garı ve bağlı hizmet binaları da inşa edildi ve gar kampüsünün çevresindeki nüfus yoğunluğu kısa sürede arttı. Almanların imtiyaz/işletmesinde bulunan gar binası, Cumhuriyet dönemi demiryolları politikaları çerçevesinde kamulaştırıldı.

Doğu, güney ve batı yönündeki yolların kavşak noktasında bulunan Toprakkale, yolcu ve yük taşımacılığındaki teknolojik değişimlerden olumsuz etkilendi ve zaman içerisinde işletme yoğunluğu azaldı. Buna bağlı olarak da personel sayısı azaldı ve gar kampüsü içerisinde yer alan yapılar atıl hâle geldi. İki katlı olarak inşa edilen gar binası içerisinde, bekleme salonu, gar şefliği, arşiv odası ve mescid bulunurken, bilet gişeleri yolcu sayısının azlığından dolayı kapatıldı. Gar kampüsü içerisinde lojmanlar, sinyalizasyon binası, hareket memurluğu, güvenlik şefliği, iki adet ATM ile atıl bir depo ve büfe bulunmaktadır. Gar binasının mimarisi, simetrik planlı, dikdörtgen ve kırma çatılı olarak tasarlandı. İki katlı ve kâgir olarak inşa edilen yapının çatısı kiremit, saçak altları ise ahşap kaplamadır. Çatı saçaklarını taş üzerindeki ahşap payandalar taşımaktadır. Toprakkale gar binası aynı dönemde inşa edilen İskenderun gar binasıyla birebir, Yenice gar binasıyla da büyük oranda benzerlikler göstermektedir.

Osmaniye’nin Toprakkale ilçesine bağlı ve Dağıstan Mahallesi’nde Fatih Sultan Mehmet Bulvarı'nın üzerinde bulunan gar binası, şehir merkezine 10 kilometre, otobüs terminaline 12 kilometre uzaklıktadır. İstasyon’da duran trenler; Mersin-İslahiye Ekspresi, Adana-Elazığ Ekspresi ve Mersin-İskenderun Ekspresi’dir. Devlet Demiryolları Altıncı Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Toprakkale Tren Garı’nda bulunan tek perondan 24 yük ve sekiz yolcu olmak üzere günde toplam 32 sefer yapılmaktadır. Gar binasında yaklaşık 20 personel görev yapmaktadır. Toprakkale tren garının günlük yolcu kapasitesi özel günlerin dışında 30-40 civarında seyretmektedir.

Referanslar

Albayrak, M. (1996). Osmanlı-Alman İlişkilerinin Gelişimi ve Bağdat Demiryolu’nun Yapımı, OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), 6; Beşirli, M. (2004). Bağdat Demiryolu’nun Akdeniz Uzantısı: Toprakkale-İskenderun Demiryolu, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11: 23; Demir, Ş. ve Sevindi, C., (2017). Toprakkale Kasabası’nın (Osmaniye) Kuruluş ve Gelişimi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21: 3; https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/osmaniye/kulturenvanteri/tren-gari-ve-mustemlati, (Erişim tarihi: 01. 06. 2020).