Nevşehir’e bağlı Acıgöl ilçesine 10 kilometre uzaklıktaki Tatlarin Kasabası’nın doğusunda yer almaktadır. Ortaçağ’da Konya-Kayseri ve Ankara-Kayseri yolları üzerinde yer alan Tatlarin Kasabası’nda, kale ile korunan kayalık bir yerleşim, 1975 yılında bulunan yeraltı şehri ve birçok kilisenin varlığından söz edilmektedir. Tatlarin yeraltı şehrinin bulunduğu alanda Tatlarin I ve II olarak adlandırılan iki kilise duvar resimleri ile dikkat çekmektedir.

Kayaya oyma mekanlar araştırmacılar tarafından ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki doğal oyuklar, ikincisi ise yapay oyuklardır. Yapay oyuklar da yeryüzündeki oyuk yerleşimleri ve Tatlarin’de de olduğu gibi yeraltındaki kayaya oyma yerleşim yerleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yeraltında oluşturulan bu yerleşim yerleri özellikle saklanma ve korunmayı gerektiren durumlarda kullanılmışlardır.

Diğer yeraltı şehirlerinde olduğu gibi Tatlarin yeraltı şehrinin de ilk olarak hangi dönemde oyulduğuna dair elimizde kesin bilgi bulunmamaktadır. Günümüzde yerleşimin iki katı ziyarete açıktır. Yeraltı yerleşiminin orijinal girişi yıkılmış olduğundan bugün, iki farklı yerden giriş sağlanmaktadır. Yaklaşık 17 metre uzunluğundaki kavisli tünelin ardından birinci kata girilmektedir. Tünelin orta kısmında bugün sürgü taşı olmayan, sürgü kapı bulunmaktadır. Tünelin sonunda ise bir başka sürgü kapı daha bulunmaktadır.

Yeraltı şehrinin birinci katında geniş bir galeri ile bu galeriye açılan zindan, sarnıç, ahır, mutfak ve erzak deposu yer almaktadır. Birinci katın en geniş mekanını 14,37x5,07 metre ölçüleri ile salon olarak tanımlanan galeri bölümü oluşturmaktadır. Giriş tünelinin sağ tarafında bulunan zindana giriş ise duvardaki nişin içerisindeki dikdörtgen şeklindeki açıklıktan taşınabilir merdiven ile sağlanmaktadır. Zindan ile aynı yöndeki duvarda, dikdörtgen plana sahip olan mezar odasının güneybatı ve kuzeydoğusunda ikişer tane olmak üzere toplam dört mezar bulunmaktadır.

Ahırın girişi diğer mekanların girişinden farklı olarak galeriden değil, batıda bulunan başka bir kapı ile sağlanmaktadır. Mutfak ise iki girişe sahiptir. Girişlerden biri ahırdan, diğeri ise galeriye açılan giriş tünelinin güneyindeki bir başka tünelden yapılmaktadır. Mutfağın güneydoğusundaki mekan kiler olarak değerlendirilmektedir. Bu mekanların dışında kuzeydoğu duvarda havalandırma bacası görülmektedir. Bölgedeki diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak Tatlarin Yeraltı Şehri’nde, alafranga olarak tanımlanabilecek üç adet tuvalet bulunmaktadır. Tuvaletlerden ilki; birinci katta galerinin güneydoğu köşesinde, diğeri zindan içerisinde, üçüncü tuvalet ise ikinci kattadır.

İkinci kata giriş, birinci kat galerisinin güneyindeki 32 metre uzunluğundaki tünel ile sağlanmaktadır. Tünelde girişleri kontrol etmek amacıyla yapılmış iki sürgü kapı bulunmaktadır. Tünel birinci katta olduğu gibi geniş bir galeriye açılmaktadır. İkinci katta galeri dışında bulunan tek mekan tuvalettir. Bu katta, yeraltı şehirlerinde sıklıkla karşılaşılan ve haberleşme deliği olarak adlandırılan baca bulunmaktadır.

Tatlarin I ve II olarak adlandırılan kiliseler yeraltı şehrinin içinde olmayıp, yeraltı şehrinin girişinin güneyindedir. Güneydoğu-kuzeybatı yönünde yerleştirilmiş her iki kilise de iki neflidir. Aynı çağda inşa edildikleri düşünülen kiliselerden hangisinin daha önce inşa edilmiş olduğu bilinmemektedir. I numaralı kilise duvar resimlerinde toplam yedi sahne ile toplam kırkdokuz tek figür bulunmaktadır. II numaralı kilisede ise altı sahne dışında 69 tek figür yer alır. Her iki kilisede duvar resimlerinin ikonografik özelliklerinden yola çıkarak XII-XIII. yüzyıllara tarihlendirilmektedir.