Silifke Üç Güzeller Mozaiği

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Mozaik

Üç Güzeller Mozaiği, Mersin'in Silifke ilçesi sınırlarında, Antalya-Mersin karayolu (D-400) üzerinde yer alan Narlıkuyu Beldesi’nde konumlanmaktadır. Mozaiğin bulunduğu alanın kuzeyinde Korykion Antron (Cennet-Cehennem) obrukları; batısında antik Seleukeia ad Kalykadnos (Silifke); doğusunda ise Korykos (Kız Kalesi) ve Elaiussa Sebaste (Ayaş) gibi önemli antik yerleşimler bulunmaktadır.

Mozaiklerin yer aldığı Narlıkuyu ile Korykion Antron arasında dikkat çekici bir bağlantı bulunmaktadır. Cennet Obruğu’nun altından geçen ve antik coğrafyacı Strabon tarafından Pikron Hidor (Acı Su) olarak tanımlanan yeraltı su kaynağı, Narlıkuyu üzerinden denize ulaşır. Günümüzde balık restoranlarıyla tanınan Narlıkuyu, doğal liman özelliğiyle öne çıkmakta ve Ortaçağ’da “Porto Calamie” olarak anılmaktadır. Bu yeraltı su kaynağının Narlıkuyu’da denize döküldüğü noktaya, MS IV. yüzyılda bir hamam inşa edilmiştir. Liman ve hamamın, antik dönemde kutsal bir alan olarak kabul edilen Korykion Antron’u ziyarete gelenlere hizmet verdiği düşünülmektedir.

Siyah, beyaz ve sarı renkli taşlarla oluşturulan Üç Güzeller Mozaiği, MS IV. yüzyıla tarihlenen bir hamam yapısının taban döşemesi olup, Geç Roma İmparatorluğu’nun sanat anlayışını yansıtan önemli örneklerden biridir. Mozaik, Yunan mitolojisinden esinlenen ikonografisiyle dikkat çeker. Kompozisyonun merkezinde, mitolojide Zeus’un kızları olarak bilinen Aglaia (Işıltı), Euphrosyne (Neşe) ve Thalia (Zarafet) tasvir edilmiştir. Yunanca’da “parlaklık” ve “güzellik” anlamına gelen “kharis” sözcüğünden türeyen ve “Kharites” olarak adlandırılan bu tanrıçalar, sanatta esin perileri olarak kabul edilir. Aynı zamanda Tanrıça Aphrodite’nin eşlikçileri olan Üç Güzeller, onun doğum sahnelerinde de betimlenir. Narlıkuyu mozaiğinde, bu üç figür çıplak halde dans ederken ve banyo yaparken resmedilmiştir. Kompozisyon, çevrelerinde yer alan nar, kumru, keklik gibi semboller ve çeşitli geometrik desenlerle tamamlanmaktadır.

Mozaiklerin yer aldığı hamam yapısının, Geç Roma döneminde yüksek rütbeli bir devlet görevlisi olan Poimenios tarafından inşa ettirildiği, yapı üzerinde yer alan bir yazıt aracılığıyla belgelenmektedir. Mozaiğin Grekçe kitabesinde şu ifadeye yer verilir: “Ey dost, bu güzel hamamın suyunun saklı kaynağını kimin bulduğunu sorarsan, bil ki o kişi Kutsal Adaları dürüstçe yöneten ve imparatorların dostu olan Poimenios’tur”.

Mozaik, 1975 yılında gerçekleştirilen arkeolojik kazılar sırasında açığa çıkarılmıştır. Daha sonra üzerine inşa edilen 65.28 metrekarelik Narlıkuyu Mozaik Müzesi’nde sergilenmeye başlanmıştır.  Narlıkuyu Beldesi, bu mozaik sayesinde hem arkeolojik hem de turistik açıdan önemli bir çekim merkezi haline gelmiştir. Mersin kent merkezine 68 kilometre; Silifke ilçe merkezine ise 20 kilometre uzaklıkta olan müze, yaz aylarında 8.30-19.00, kış aylarında ise 08.00-17.00 saatleri arasında ziyaretçilerine açıktır. 

Referanslar

Erhat, A. (2007). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi; Hesiodos. (2020). Theogonia & İşler ve Günler (M. Azra Erhat & S. Sabahattin Eyüboğlu, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları; Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2023). Narlıkuyu Mozaik Müzesi, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/mersin/gezilecekyer/narlikuyu-mozaik-muzesi, (Erişim tarihi: 05 Eylül 2025); Strabon. (2009). Geographika (A. Pekman, Çev.). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları; Wikipedia. (t.y.). Narlıkuyu Mozaik Müzesi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Narlıkuyu_Mozaik_Müzesi, (Erişim tarihi: 5 Eylül 2025).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Wikipedia. (t.y.). Narlıkuyu Mozaik Müzesi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Narlıkuyu_Mozaik_Müzesi, (Erişim tarihi: 5. 09. 2025); Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2023). Narlıkuyu Mozaik Müzesi. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/mersin/gezilecekyer/narlikuyu-mozaik-muzesi, (Erişim tarihi: 5. 09. 2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: