Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve en gelişmiş kenti olan Samsun, tarih boyunca stratejik ve ticari açıdan önemli bir konumda yer almıştır. Çarşamba ve Bafra ovalarının verimli toprakları ile şekillenen kent, Doğu Karadeniz ve Balkanlar'dan yoğun göç almış, bu da kültürel yapısını ve mutfak zenginliğini çeşitlendirmiştir. Samsun mutfağı, coğrafi yapısı ve iklim özelliklerinin yanı sıra göçlerle gelen etkileşimlerin de bir sonucu olarak zengin bir yapıya sahiptir.

Bu mutfak kültürünün önemli örneklerinden biri coğrafi işaret tesciline sahip Samsun Kaz Tiridi’dir. Geleneksel olarak Aralık-Mart aylarında tüketilen bu yemek, özel olarak beslenen kazların kullanılmasıyla hazırlanır. Kazın hazırlanma süreci, geleneksel bilgi ve teknikleri koruyan bir dizi titiz aşamayı içermektedir. İlk olarak, kazın tüyleri, kazın yağını koruyan bir teknik olan kuru yolma yöntemi kullanılarak temizlenir. Daha sonra iç organlar titizlikle ayıklanır ve bol su ve sabunla iyice yıkanır. Kazın içindeki yağın korunması, etin lezzetini artıran benzersiz bir işlemden geçmesini sağlar. Kaz daha sonra bir gün boyunca derin dondurucuda saklanır, ardından gevrek olması için kepekle kaplanır ve suyunun süzülmesi için tuzlanır. Tuzlama aşamasının ardından kaz, fazla suyunun tamamen akması için asılarak dinlenmeye bırakılmalıdır. Bu süreç, etin en uygun kıvamda pişmesini sağlamak için çok önemlidir. Su tamamen kaybolduktan sonra un ile terbiyelenerek yani kaz etinin üzerine un serpilerek terbiyelenmiş olur. Kaz pişirilmeye hazır hale gelmiş olur.

Pişirme aşamasında geleneksel yöntemlere bağlı kalınarak, ocakta çengelle asılı halde yavaşça pişirilir. Bu yöntem, etin eşit şekilde pişmesini ve doğal aromaların korunmasını sağlar. Pişirme işlemi sırasında kazın yağı bir tepside toplanarak yemeğin temel unsuru olan “tirit” i oluşturur. Kaz yağı daha sonra önceden hazırlanmış bulgur pilavına katılır ve ince açılmış yufkalar servis edilmeden önce tiritin içine batırılır. Kaz etinin tüketimi geleneksel olarak pilav ve tiritle birlikte elle yapılır. Yufkalar tiritin içine batırıldığında kaz etinin yağıyla birleşerek eşsiz bir lezzet sunar. Geleneksel olarak aile sofralarında paylaşılan bu yemek, sadece besleyici bir öğün olmanın ötesinde, sosyal ve kültürel bir ritüel olarak da kabul edilmektedir.

Samsun Kaz Tiridi, geçmişten günümüze değişmeden gelen tarihi pişirme teknikleri ve malzeme seçimleriyle yöresel mutfak kültürünün önemli bir örneğidir. Günümüzde de hala geleneksel hazırlanışı ve yöresel kimliğiyle kış sofralarının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olmaya devam etmektedir.  Köy düğünlerinde, bayram yemeklerinde ve özel günlerde sıklıkla servis edilen bu yemek, Samsun'un gastronomik mirasının korunmasında önemli bir rol oynamaktadır.