Peynirli Sıkma

GASTRONOMİ Dürüm

Peynirli Sıkmanın kökeni, Toros Dağları eteklerinde göçebe olarak yaşayan Yörük topluluklarının mutfak kültürüne dayanmaktadır. Bu topluluklar, yolculuklarında kolay taşınabilir, dayanıklı ve besleyici yiyecekler üretmeye ihtiyaç duymuştur. Sac üzerinde pişirilen ince yufka benzeri ekmekler ve uzun süre dayanabilen peynir çeşitleri, sıkmanın temel bileşenlerini oluşturmuştur. Zamanla bu pratik yemek, sadece göçer hayatın değil, yerleşik yaşamın da vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş; özellikle Adana, Mersin ve çevresinde sabah kahvaltılarında, ara öğünlerde ve misafir ikramlarında sıkça tüketilen geleneksel bir lezzet olarak günümüze ulaşmıştır. Genellikle kahvaltı olarak tercih edilmektedir. Peynirli Sıkma hem pratikliği hem de besleyiciliği nedeniyle en çok tercih edilen çeşittir. Aynı zamanda zeytinli, ıspanaklı, kıymalı veya patatesli gibi çeşitleri de bulunmaktadır. Sıkma, iç harcına göre farklı çeşitlerde hazırlanabilir. En yaygın tür olan peynirli sıkmada, ezilmiş beyaz peynir, çökelek peyniri veya tulum peyniri ile ince kıyılmış maydanoz karıştırılır ve bu karışım lavaş ekmeğine sarılarak sıkılır. Patatesli sıkma ise haşlanmış, ezilmiş patatesin pul biber ve isteğe bağlı olarak kavrulmuş soğanla harmanlanmasıyla hazırlanır. Ispanaklı sıkmada, doğranmış ıspanak yaprakları hafifçe sotelenir, soğuduktan sonra peynirle karıştırılarak iç harç elde edilir. Kıymalı sıkma, soğan ve baharatlarla kavrulmuş kıymanın kullanılmasıyla yapılır. Yağlı (sade) sıkma ise herhangi bir iç harç kullanılmadan, lavaş ekmeğinin tereyağı veya sıvı yağla yağlanıp pul biberle tatlandırılmasıyla hazırlanır. Tüm çeşitlerde lavaş ekmeği rulo yapılarak sıkıca sarılır ve genellikle sıcak servis edilir. Sacdan alınan sıcak ekmek, sıkma işlemi yapıldıktan sonra dışına veya iç harcı konulmadan önce içerisine bolca tereyağı sürülerek tüketilir. Sıkma, karbonhidrat, protein ve lif açısından dengeli bir yiyecektir. Özellikle kahvaltılarda veya ara öğünlerde tercih edilir. Taşınabilirliği nedeniyle pikniklerde, yolculuklarda da sıkça tüketilir.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: