Osmaniye Yer Fıstığı, Türkiye'nin Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Osmaniye ilinde yetiştirilen, bölgenin iklimi ve toprak özellikleriyle karakteristik nitelik kazanan tarımsal bir üründür. Türkiye'de yer fıstığı denildiğinde ilk akla gelen bölgelerden biri olan Osmaniye, üretim miktarı ve ürün kalitesi bakımından öne çıkmakta; bu yönüyle hem tarım hem de gastronomi turizmi açısından önemli bir potansiyele sahiptir. 2016 yılında “Osmaniye Yer Fıstığı” adıyla coğrafi işaret tescili almış olan bu ürün ilin ekonomik olarak büyümesinin yanı sıra kültürel belleğinde de önemli bir yer tutmaktadır (Türk Patent ve Marka Kurumu 2016).

Yer fıstığı (Arachis hypogaea), tropik ve subtropik iklim koşullarına uyumlu, protein ve yağ açısından zengin bir baklagil türüdür. Osmaniye'nin iklimi, yaz aylarında yüksek sıcaklık ve düşük nem oranı gibi özellikleriyle bu bitki için ideal bir yetişme ortamı sunmaktadır. Bölge topraklarının geçirgenliği ve güneşlenme süresi ürünün aromatik yapısının gelişmesini sağlamaktadır. Bu sayede Osmaniye yer fıstığı; iri taneli, ince kabuklu ve yüksek yağ oranına sahip karakteristik bir yapı kazanır (İşler ve Gözüyeşil 2016).

Osmaniye’de yer fıstığı sadece çerez olarak değil; ezme, helva, fıstık krokan, lokum, fıstıklı sucuk ve bazı yöresel yemeklerde de kullanılmaktadır. Özellikle yöresel tatlılarda ve bayram ikramlarında kendine yer bulması, yer fıstığını sadece bir tarım ürünü değil aynı zamanda kültürel bir unsur haline getirmiştir (Üzülmez 2021). Ayrıca fıstık hasat dönemi olan sonbaharda düzenlenen festivaller, gastronomi turizmini destekleyen önemli etkinlikler arasındadır. Osmaniye Belediyesi tarafından düzenlenen “Yer Fıstığı Festivali”, hem ürünün tanıtımına katkı sağlamakta hem de yöre halkının geleneksel mutfak kültürünü ziyaretçilere sunma imkânı yaratmaktadır (Osmaniye Belediyesi 2022).

Ekonomik açıdan değerlendirildiğinde, yer fıstığı Osmaniye’de binlerce çiftçi ailesinin geçim kaynağını oluşturmakta; iç ve dış pazarlarda rağbet görmesi sayesinde ilin tarımsal ihracat gelirlerinde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Osmaniye, ülke genelindeki yer fıstığı üretiminin yaklaşık yüzde 40’ını karşılamaktadır (TÜİK 2023). Bu da ilin tarımsal kimliğini güçlendiren önemli bir göstergedir.

Osmaniye Yer Fıstığı, coğrafi işareti, besin değeri ve kültürel temsiliyetiyle sadece bir tarım ürünü değil aynı zamanda bölgesel kalkınmanın ve turizm çeşitliliğinin bir parçasıdır. Gastronomi turizmi bağlamında değerlendirildiğinde, hem yerel mutfağın özgün tatlarını desteklemekte hem de tarım temelli sürdürülebilir turizmin gelişimine katkı sunmaktadır.