Osmanlı Beyliği’ni kuran ve ilk yöneticisi olan Osman Gazi’nin, gelecekte üç kıtada hüküm sürecek büyük bir devletin temellerini attığı Bilecik ilinin Söğüt ilçesinde mi, yoksa Bursa’nın fethinden hemen sonra Bursa il merkezinde mi? vefat ettiği konusu oldukça tartışmalıdır. Kuvvetle muhtemel bir şekilde tarihçiler, Söğüt’te vefat eden Osman Gazi’nin önce babası Ertuğrul Gazi’nin yanına defnedildiğini, Bursa’nın fethinden sonra ise cenazesinin Bursa’ya nakledildiğini belirtmektedirler. Bu nâkilin ise bizzat Osman Gazi’nin vasiyeti üzerine gerçekleştirildiği ifade edilmektedir. Bursa’nın fethi ardından Gümüşlü Kümbet (Saint Elia Manastırı) adı ile anılan ve il merkezinde hâkim bir tepede konumlanmış eski bir Bizans şapeline gerçekleştirilen definden sonra burası türbeye dönüştürülmüştür. Günümüzde Tophane olarak adlandırılan alanda bulunan Osman Gazi ve Orhan Gazi türbeleri, 1800’lü yıllardan önce tek bir yapı iken yangın ve depremlerden zarar görmesinden dolayı iki bölüme ayrılarak onarılmıştır.

Osman Gazi türbesi olarak bilinen bina 1801 yılında bir yangında zarar görmüş ve ardından onarılmıştır. 1855 yılında ise Bursa’da meydana gelen büyük depremde tamamen yıkılmamışsa da oldukça zarar görmüştür. 1863 yılında Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılan ve günümüze de bu haliyle ulaşan türbe yapısı, eski yapıya göre biraz daha geniş ölçülerde inşa edilmiştir. Mevcut türbe yapısı, iki adet karşılıklı ince ve uzun sütundan destek alan ve üzerinde Sultan Abdülaziz’in tuğrası bulunan bir sundurma, ahşap malzeme ile yapılmış kemerli ve dikdörtgen bir giriş alanı ile bu alanın batısında türbedar odası ile asıl türbe alanı olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Osman Gazi türbesinin sandukası, sedef kakma korkulukları ve barok bitkisel süslemeli kadife örtüsü ile adeta bir sanat eseri görünümündedir. Osman Gazi’nin sandukası etrafını çevreleyen, Sultan Abdülmecit tarafından yaptırılan ve yaklaşık 150 yıllık olduğu bilinen sanat eseri sedef korkuluklar; 2016 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Sanatkârı olan Sedefkâr Zafer Karazeybek ve ekibi tarafından gerçekleştirilen restorasyon ile onarılmıştır. Türbe içerisinde 17 kabir bulunmaktadır. Bunlar kabirlerden bilinen beş tanesi Osman Gazi, oğlu Alâeddin Bey, Orhan Bey’in eşi Asporça Hatun, Orhan Gazi’nin Asporça’dan doğma oğlu İbrâhim ve I. Murad’ın oğlu Savcı Bey’e ait olmakla birlikte diğerleri hakkında bilgi yoktur.

Orhan Gazi’nin türbesinde ise sandukanın etrafı pirinç korkuluklar ile çevrilidir. Yeşil çuhadan bir pûşide serili sandukanın hemen üzerinde ise beyaz kandilli, mavi kristalden yapılmış bir avize bulunmaktadır. Yapı, içerisinde türbedar odasının bulunmaması, pencere korkuluklarının basitliği, pûşîdenin sadeliği ve küçük avizesi ile Osman Gazi’nin türbesine nazaran çok daha sade bir görünüme sahiptir. Türbe yapısı içerisinde ortada bulunan Orhan Gazi’nin sandukası mermer kaide üzerinde bulunurken diğer 20 kabirden beşi Orhan Gazi’nin eşi Nilüfer Hatun, oğlu Şehzade Kasım, Yıldırım Bayezid’in kızı Fatma Sultan, Cem Sultan’ın oğlu Abdullah ve II. Bayezid’in oğlu Şehzade Korkut’a aittir. Diğerleri hakkında ise bilgi yoktur. Osman Gazi ve Orhan Gazi türbeleri, Bursa’yı ziyarete gelen hemen hemen herkes tarafından ilgi ile ziyaret edilmektedir. Ayrıca türbelerin bulunduğu alan, tarihi şehir surlarının üzerinde ve şehir merkezini tepeden gören bir konumda olduğundan, türbeleri ziyaret edenler bu noktadan şehir merkezini panoramik olarak izleyebilmektedir.