Nevşehir’in Ürgüp ilçesine beş kilometre uzaklıktaki, Ortahisar Kasabası’nın merkezinde bulunmaktadır. Ortahisar adı, Başhisar (Ürgüp) ile Uçhisar arasında yer almasından gelmektedir. Kale 60 metrenin üzerindeki yüksekliği ile Kapadokya Bölgesi’ndeki en yüksek kayaya oyma yapılardan biridir. Kalenin bir diğer adı Hacı Ali’nin (Hacelinin) Kalesi’dir. Bu ismin verilmesindeki neden, kaleye girişlerin daha önceden Hacı Ali’nin evinden gerçekleştiriliyor olmasıdır. Kaya bloğunun düşmesi sonucu bu girişin kapanmasından sonra belediyenin yaptığı düzenleme ile girişler günümüzde başka bir yerden yapılmaktadır. 2004 yılında ziyarete kapatılan kale gerçekleştirilen restorasyon ve güçlendirme projesi sonrasında 2013 yılında tekrar ziyarete açılmıştır. Günümüzde güvenlik nedeniyle kalenin belirli bir bölümü gezilebilmektedir.

Kalenin ilk olarak Hititler tarafından oyularak kullanılmaya başlandığına dair bilgiler olsa da bu bilgiler kesin değildir. Daha sonraki süreçte Bizans ve Osmanlı imparatorlukları dönemlerinde kalenin kullanılmış olduğu bilinmektedir. Kale akıntı tüflerinde görülen farklı aşınmanın doğal bir sonucudur. Bu nedenle kaya kütlesi büyük ölçekli bir peribacası olarak da değerlendirilebilmektedir. Kaya kütlesi içerisine açılan mekanlar çeşitli amaçlar için kullanılarak bir yaşam alanı oluşturulmuştur. Bu yerleşim yerleri kagir yapılardan oluşan köylere benzer özellikler göstermek ile birlikte özel lokasyonları nedeniyle normal köylerden ayrılmaktadırlar. Ortahisar ve Uçhisar örneklerinde görüldüğü gibi, kaya blokları en alt seviyeden en üst seviyeye kadar oyularak yerleşim yerleri oluşturulmuştur. Kale ve hisar olarak adlandırılan bu yerleşim yerleri, çevresine hakim noktada ve defansif yapıdadır.

Günümüzde kaleye giriş doğudaki kapı aracılılığıyla yapılmaktadır. Kaleye girildikten sonra tünel ve merdivenler aracılığıyla çeşitli plan ve büyüklükteki mekanlara ulaşılmaktadır. Kayalara oyulan ve birbirleri ile bağlantılı olan çok sayıdaki mekanda, zaman zaman kagir duvarlara da rastlanmaktadır. Kagir duvarlar mekanların önünün kapatılmasında ve kayaya oyma odaların bölünmesinde kullanılmışlardır. Günümüzde kaleyi gezmekte kullanılan merdiven düzeni belediyenin gerçekleştirmiş olduğu bir düzenlemedir. Ortahisar gibi Kapadokya bölgesinin önemli kaya yerleşimi hakkında gerçekleştirilmiş çalışma sayısının azlığından dolayı buradaki mekanların işlevleri, birbirlerine olan bağlantıları hakkında detaylı bilgi söz konusu değildir. Gelecekte yapılacak çalışmalar yerleşimin daha iyi anlaşılabilmesi açısından oldukça önemlidir.