Niğde Merkez Begüm Cami (Meryem Ana Kilisesi)

Doğal ve Kültürel Miras Kilise

Niğde'nin merkezinde, Aşağı Kayabaşı Mahallesi’nde yer almaktadır. Nartekste yer alan kapı üzerinde Karamanlıca kitabesi bulunmakta ve 1838-1841 tarihi yazmaktadır.  Günümüzde cami olarak kullanılmaktadır. 

Kilise doğu-batı doğrultusunda üç nefli bazilika planlıdır. Yapının batı cephesinde yer alan yedi bölümlü narteks yapıyı güney ve kuzey yönlerde “U” şeklinde çevrelemektedir. Nartekste eksende ve kuzey yönde iki kapı açıklığı ile orta ve kuzey neflere girilmektedir. Kuzey ve güney cephe aynı düzenlemeye sahiptir. Her iki cephede de dörder pencere yer almaktadır. Güney cephenin doğusunda naosa girişi sağlayan bir kapı açıklığı bulunmaktadır. Doğu cephede cephede dışa taşkın dıştan yarım yuvarlak üç apsisi vardır.

Naos her nef sırasında dörder sütunun yer aldığı iki sütun dizisi ile üç nefe ayrılmaktadır. Orta nef yan neflere göre daha yüksek ve geniştir. Naostan bir basamak ile yükseltilmiş olan bema, doğuda içten ve dıştan yarım yuvarlak formlu üç apsis ile sonlanmaktadır. Apsislerde birer aidicula nişi bulunmakta ve apsislerden ana apsis yan apsislerden daha geniştir. Narteks üzerindeki galeri katına çıkış güneybatıda yer alan ahşap merdiven ile sağlanmakta olup, narteks gibi yapıyı üç yönden çevrelemektedir.

Yapının dış cephesinde ve iç kısmında mimari plastik bezemeler yer almakta olup, yapının beden duvarları sıva ile kapatıldığı için duvar resmi olup olmadığı konusunda bilgi sahibi değiliz. İnşa malzemesi düzgün kesme bazalt taş ve sarı trakit taşıdır.

Yararlanılan Kaynaklar

Kirillos. (1815). Konya Başsatrapiyası Yerel Tablosunun Tarihsel Tasviri. Viyana: 9; Pekak, S. (1999). “18.-19. Yüzyıllarda Niğde ve Çevresinde Hıristiyan Dini Mimarisi, XVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt: 1. Ankara: 27; Kocaman, M.. (2016). Niğde’nin Geç Dönem Osmanlı Kiliseleri. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Ekin, C. (2019). Karamanlıca (Grek Harfli Türkçe) Kitabeli Kiliseler. (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara: Sosyal Bilimler Enstitüsü.