Muş

Yerleşim Merkezi / Destinasyon

Muş turizm bölgesi Doğu Anadolu bölgesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Muş’un yüzölçümü 8.196 kilometrekaredir. Muş şehri Ağrı, Bitlis, Erzurum, Bingöl, Diyarbakır ve Siirt şehirleri ile çevrilidir. Muş’a ulaşım karayolu, demiryolu ve havayolu ile sağlanabilmektedir. Muş’ta askeri ve sivil kullanıma açık olan bir havalimanı bulunmaktadır. Havayolu işletmeleri tarifeli olarak Muş’a seferler düzenlemektedir. Havaalanı Muş şehir merkezine 18 kilometre uzaklıktadır. Tren garı ve otogar ise şehir merkezinde bulunmaktadır.

Muş yaz aylarında çok sıcak ve kurak bir iklime sahiptir. Kış aylarında ise şiddetli soğuk ve kar yağışı vardır. Muş’un yeryüzü şekillerinin iklim şartları üzerinde önemli etkisi bulunmaktadır. Muş yüksek ve dağlık bir bölgede bulunmaktadır. Muş genelinde rakım 1.250 metrenin üzerindedir. Muş, Fırat Nehri havzasında bulunmaktadır. Muş’ta iki önemli akarsu bulunmaktadır. Söz konusu akarsular Murat Irmağı ve onun kolu olan Karasu Irmağı’dır. Akarsular sayesinde vadiler oluşmuştur. Bu vadilerden en önemlisi Murat Vadisi’dir. Muş ilinde önemli ovalar bulunmaktadır. Muş’un toplam yüzölçümünün yüzde 27,2’sini ovalar oluşturmaktadır. Bunun yanında Muş’ta önemli göllerde bulunuyor. Söz konusu göllerden en önemlileri; Haçlı (Bulanık), Hamurpet (Akdoğan), Küçük Hamurpet ve Gaz (Kaz) gölleridir. Ayrıca ilin engebeli bir yapıya sahip olmasında önemli rolü olan dağlarda bulunmaktadır. Söz konusu dağlar; Hamurpet, Şerafettin, Bilican, Bingöl, Otluk, Haçreş ve Yakupağa dağlarıdır.

Muş’un nüfusu 2019 yılı itibariyle 408.809’dur. Muş şehir merkezinin nüfusu ise 111.927’dir. Muş şehir geneline bakıldığında şehir merkezinde yaşayan nüfus toplam nüfus içerisinde düşük düzeydedir. Nüfusun büyük çoğunluğu ilçe, belde ve köylerde yaşamaktadır. Kırsal nüfusun yüksek olmasına bağlı olarak Muş’un ekonomisinin tarıma dayalı olduğu söylenebilir. Çünkü Muş’taki toplam istihdam içerisinde tarım istihdamının payı yüzde 56,2’dir. Muş’ta sanayi işletmelerinin sayısı düşüktür. Sanayi işletmelerinin toplam istihdamda ki payı sadece yüzde 14,4’tür. Hizmet sektörünün toplam istihdamdaki payı ise yüzde 29,4’tür.

Muş’un tarihi ilk çağlara dayanmaktadır. Muş’ta ilk yerleşimin Urartular’la başladığı düşünülmektedir. Ancak yeterince kazı araştırmaları yapılamadığı için kesin bilgi bulunmamaktadır. Urartular’dan sonra Muş sırasıyla Medler, Persler, Romalılar, Sasaniler, Selçuklular, Akkoyunlular ve Osmanlıların hâkimiyetine girmiştir. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra 1929 yılında Muş, Bitlis vilayetinden ayrılarak il oldu.

Muş turizmi çok gelişmedi. Genel olarak turist çekebilen bir şehir değildir. Ancak konaklama tesisleri sayısı birçok ile göre iyi durumdadır. Muş’ta 18 adet turizm işletme belgeli otel bulunmaktadır. Söz konusu otellerin oda sayısı 728, yatak sayısı ise 1.553’tür. Turizm yatırım belgeli otel sayısı ise altıdır. Yatırım belgeli otellerde 147 oda ve 242 yatak bulunmaktadır.

Diğer taraftan Muş turizm açısından önemli potansiyele sahiptir. Muş ili genelinde önemli turizm çekicilikleri bulunmaktadır. Söz konusu turizm çekicilikleri içerisinde merkez ilçeye40 kilometre uzaklıkta olan Varto Kayalıdere örenyeri, Malazgit ilçesinde bulunan Dolabaş ve Bostankale höyükleri ile Aradere Köyü Mezarlığı önemli yere sahiplerdir. Ayrıca Muş ilinde Muş Kalesi, Hasbet Kalesi, Muşet Kalesi ve Malazgirt Kalesi bulunmaktadır. Diğer taraftan Ulu Camii, Hacı Şerif Camii, Alaaddin Camii, Esenlik ve Yünören camileri önemli tarihi camilerdir. Bu tarihi eserlerin yanı sıra Aslanlı Han, Alaaddin Bey Hamamı, Güllü Hamam, Geleneksel Muş Evleri, Arak Manastırı, Çengilli Kilisesi, Murat Köprüsü, Hatun Köprüsü ve Kız Köprüsü önemli turistik çekim kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Muş kültürel turizm kaynaklarının yanı sıra doğal turizm çekiciliklerine de sahiptir. Söz konusu doğal turistik çekim unsurları; Kayak Merkezi, Haçlı Gölü, Akdoğan Gölü, Kaz Gölü, Bulanık Ovası Kuş Gözlem Alanı, Kale Parlı Mesire Alanı, Toprak Baba ve Mercimek Kale Mesire alanları olarak sırlanabilir.

Yararlanılan Kaynaklar

Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020). https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201136/turizm-yatirim-ve-isletme-bakanlik-belgeli-tesis-istati-.html, (Erişim tarihi: 02.08.2020); Malazgirt Kaymakamlığı (2020). http://www.malazgirt.gov.tr/, (Erişim tarihi: 02.08.2020); Meteoroloji Genel Müdrülüğü (MGM) (2020). https://www.mgm.gov.tr/iklim/iklim-siniflandirmalari.aspx?m=MUS, (Erişim tarihi: 02.08.2020); Muş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2020). https://mus.ktb.gov.tr/TR-56131/pikinik-alanlari.html, (Erişim tarihi: 17.2.2019); Muş Valiliği (2020). http://www.mus.gov.tr/ekonomi-ve-kalkinma, (Erişim tarihi: 02.08.2020); Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/Mu%C5%9F, (Erişim tarihi: 02.08.2020).