Menü

Gastronomi Kavram

Menü kelimesi dilimize Fransızca’dan geçen ve kökeni Latince küçük, az anlamına gelen minutus kelimesinin karşılığıdır. Türk Dil Kurumu’nda (TDK) tanımlanan haliyle menü; yenecek yemeklerin listesi ya da sunulacak yemeklerin tamamıdır. Menü, bir öğünde belirli bir sıra içinde servis edilen birbiriyle uyumlu yemek grubu olarak da tanımlanmaktadır. Menü, öğün ve yemek planlanması ile ilgili bir kavramdır. Bu planlamanın yapılması, beslenme bilgilerinin kullanımı ile kişilerin günlük besin gereksinimlerini karşılayacak yemeklerin listelenmesidir. Menüde yemek isimleri dışında, fiyat bilgisi ve yemeklerin açıklamaları da belirtilebilir. Aynı zamanda menü bir toplumun yemek kültürünün göstergesi sayılmaktadır. Menünün oluşturulması ve sunumu bir toplumun alışkanlıkları ve yemek zevkini yansıtmaktadır.

Klasik menü kavramı Fransız mutfağında doğan, Fransız mutfak sanatı Fransa Kralı XV. Ludwig (1710-1774) zamanında gelişen ve günümüz menü uygulamalarında izleri yer alan bir kavramdır. Menünün karta sıralanmasında ve yemek servisi sırasında izlenen sıralamada bu ekolün etkilerine rastlanmaktadır.

Menüler düzenlenirken menünün rengi, boyutları kullanılacak yazı metni ve ilgili görsellerin seçimi ve yerleşimi önemli bir etkendir. Menü yönetiminde temel amaç; müşterinin menüden iyi bir tercih yapmasına olanak sağlamaktır. Bu doğrultuda menü düzenlemesinin temel amacı ise menü kartının açık ve anlaşılır bir düzende olmasıdır. Menü tasarımında menünün çekici, temiz, okunaklı, düzenli ve iyi bir dil ile sunulmuş olması, dekoru tamamlaması, müşterinin beklentilerini yansıtması, yenilme sırasına göre düzenlenmiş olması ve doğru bilgiler içermesi son derece önemlidir. Müşteri beklentilerine cevap verebilmek adına yemekler kendi aralarında gruplandırılarak sunulur. Menü planlaması bir yiyecek işletmesinin başarısını büyük ölçüde etkilemektedir, bu nedenle planlama yaparken hem müşteri hem işletmeci açısından değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Menü farklı isimlendirmelerle sunulabilir. Bu durum zaman dilimine (klasik, modern), kapsadığı yemeklere, yemeğin seçmeli ve kısmı seçmeli (Tabldot, alacarte, fix) ya da seçimsiz (self) oluşuna, fiyatlara, öğünlerin özelliğine (kahvaltı, öğle akşam), sergilendiği yere (açık alan, gala, brunch vb.), ya da bir nedene bağlı olarak hazırlanması durumuna (nişan, protokol vb.) göre değişmektedir. Fransız mutfağında hazırlanan yemekler ve servis sıraları kesindir ve bu klasik menü sırasını oluşturmaktadır. Klasik menü düzeninde; soğuk ordövrler, çorbalar, sıcak ordövrler, balıklar, et yemekleri, sıcak antreler, soğuk antreler, şerbetler, rotiler, salatalar, sebzeler, tatlılar, savoriler, meyveler şeklinde sıralanmaktadır. Günümüzde şerbetler ve savoriler menüde yer almaz ve antreler, et yemekleri, sebze ve salatalar ana yemek olarak servis edilmektedir. Klasik menünün bu değişimi sonucu modern menü oluşmaktadır. Günümüzde modern yemek sırası şu şekildedir: soğuk ordövler, çorbalar, sıcak ordövrler, balıklar, ana yemek (sebze ve salata ile), tatlı ve meyveler. Modern anlayışa göre bir menü azami olarak dört kabı kapsamaktadır. Bu değişikliğin temelinde beslenme bilincinin değişimi (miktar olarak az fakat besleyici öğünler) yatmaktadır.

Referanslar

Bulduk, S. (2002). Beslenme İlkeleri ve Menü Planlaması. Ankara: Detay Yayıncılık; Dağ, A. (2006). Yiyecek İçecek işletmelerinde Standart Tarifeler Maliyet ve Hijyen Kontrolü. Ankara: Meteksan Matbaacılık; Doğdubay, M. ve Saatçi, G. (2014). Menü Mühendisliği. Ankara: Detay Yayıncılık; Küçükaslan, N. (2011). Yiyecek-İçecek işletmelerinde Mutfak Hizmetleri Yönetimi. Bursa: Alfa Aktüel Yayınları; Ünüvar, Ş. (2007). Gıda/Besin Teknolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Aktaş, A. (2011). Yiyecek ve İçecek Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.