Kültürel Çekicilik

Çekicilik denilince, turistin bir yeri başka bir yere tercih etmesi anlaşılmaktadır. Ancak söz konusu tercihin olabilmesi için de diğer yöreden farklı turistik özelliklere ve en azından onun kadar etkili olan kültürel unsurlara ve olaylara da ihtiyaç vardır. Çekici olaylar arasında da kültürel olaylar, spor olayları, fuarlar, sergiler, dünyada ve Türkiye’de düzenlenen yerel etkinlikler ilk akla gelenlerdir. Turizm faaliyetleri için çekicilik kavramı olmazsa olmaz bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir turistik ürünün oluşturulabilmesi açısından ülkenin, bölgenin veya yörenin sahip olması gereken özellikler üç ana başlıkta toplandığında bu özellikler; ulaşılabilirlik, turizm işletmelerinin varlığı ve çekicilik şeklinde sıralanmaktadır. Bu noktada, tarihi ve kültürel merkezlerin pazar çekiciliğini değerlendiren çalışmalarda ise belirlenen özellikler yine benzer şekilde karşımıza çıkmaktadır; erişilebilirlik, turistik tesisler, ağırlama -eğlence çekiciliği ve diğer turistik yerlere karşı rekabet gücü.

Turizmde çekicilik çok önemli bir faktör olup, çeşitli turizm türleri ve turistik etkinlikler de yine çekicilik kaynaklarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Kıyı-deniz turizmi, kültürel turizm, kırsal turizm, yayla turizmi, ekoturizm, inanç turizmi, kış turizmi, doğa yürüyüşleri, bisiklet turları, yamaç paraşütü, atlı doğa yürüyüşleri gibi çoğaltabileceğimiz turizm ile ilgili pek çok kavram isimlerinden de anlaşılacağı gibi turistik çekiciliklere uygun turizm türlerinin geliştirilmesinde coğrafyadan esinlenmektedir. Örneğin Türkiye’de güneş-kum-denizin kullanılan en önemli coğrafi çekicilik olduğu şeklinde yorumlar vardır. Bu tip doğal güzelliklerin oluşturduğu doğal çekicilikler gibi, insan faaliyetlerine dayalı kültürel çekicilikler veya sanatsal olarak yaratılan özel tür çekicilikler de büyük önem taşımaktadır.

Turistlerin kültürel mirasa ilgileri sonucu gelişen kültürel turizm unsurları da turistlerin çekici bulduğu tarihi yerler, müzeler, tarihi kalıntılar, fuar ve festivaller, geçmiş medeniyetlere dair kalıntılarla birlikte, yaşam biçimleri, gelenek, görenekler, festivaller, müzik ve eğlence türleri, el sanatları, yemek türleri ve alışkanlıkları gibi kültürel turizmin en önemli ürünlerinden oluşmaktadır. Ancak her kültürel ürün, müze ya da tarihi bir alan belirgin bir turizm çekiciliği yaratmayabilir. Kültürel çekiciliği turistik ürün haline getirmek, imaj ve marka yaratmak planlama ve tanıtım çalışmalarını gerektirir.

Son yıllarda, yerel etkinlikler turizm sektörüne büyük katkılar sağlayan birer turizm çekiciliği olarak benimsenmiştir. Ayrıca bu etkinlikler, gerçekleştirdiği bölgenin çevresine önemli ekonomik etkileri olan, turistik cazibe unsurları olarak düşünülmektedir. Özel etkinlikleri turizm gelişiminin önemli bir parçası olarak gören uzmanlar, söz konusu etkinlikleri, bilinçli bir biçimde turistik çekim unsurları olarak ortaya çıkarmaktadırlar. Kültürel çekicilik unsuru haline gelen bazı kültürel faaliyetlerin katılımcılar üzerinde kalıcı etkileri bulunmakta, insanların kendi sosyal ve kültürel ufuklarını açmasına neden olmaktadır. Kültür ve sanat dalında edebiyat, tiyatro, sinema, karikatür ile ilgili etkinlikler, il ve ilçelerin kurtuluş günleri kutlamaları, fuar ve panayırlar, müzik, dans, opera, bale ve folklor etkinlikleri, yiyecek-içecek türleri ile ilgili etkinlikler, turizm şenlikleri, el sanatları ile ilgili etkinlikler gibi pek çok alt başlıkta çeşitlendirilebilen unsurlar turistler tarafından cazip/çekici bulunmaktadır.

Bir kültürün üyelerinin, başka bir kültürü çekici bulma konusunda hangi faktörlere göre değerlendirme yaptıkları genellikle benzerlik göstermektedir. Bir ülkenin kültürel çekiciliği ile başka bir ülke tarafından algılanan genel itibarı arasında pozitif bir ilişki olduğu yapılan araştırmalarca öne sürülmektedir. Ülkenin kültürel çekiciliği ne denli yüksek ise, ülke itibarı da o denli yüksek olarak algılanmaktadır. Benzer bir şekilde, ülkelerin kültürel çekiciliğine bağlı olarak o ülkeye yapılan doğrudan yabancı yatırım akımlarının arttığı saptanmıştır. Kültürel olarak çekici bulunan kültürlerin, yerel halkına güvenmek ve ticari yönden dürüst bir pazara sahip olduklarına inanmak gibi bir durum söz konusudur. Bu da turistik yönden kültürel çekiciliği korumak ve bir imaj yaratmanın ekonomik yönden de kalkınmaya ne denli etkili olduğunun bir göstergesidir. Turistik ürünlerin desteklenmesi, kültürel çekicilik unsurlarının saptanarak turistler tarafından niçin cazip bulunduğunun araştırılması ve yapıcı teşviklerle sürdürülebilir hâle getirilmesi oldukça önemlidir.

Referanslar

Emekli, G. (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm, Ege Coğrafya Dergisi, 15: 51-59; Kızılırmak, İ. (2006). Türkiye’de Düzenlenen Yerel Etkinlikler, Sosyal Bilimler Dergisi, 15: 182-196; Man-U Io (2011). Can the Historic Center of Macao be a Popular Tourist Attraction? Examining the Market Appeal From Tour Marketers’ Perspective, Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 12 (1): 58-72; Mc Donnell, I., Johnny, A., ve O’Toole, W. (1998). Festival and Special Event Management. Barisbane: John Wiley & Sons Australia Ltd.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Li, C., Brodbeck, F. C., Shenkar, O., Ponzi, L. J., Fisch, J. H. (2017). Embracing the Foreign: Cultural Attractiveness and International Strategy, Strategic Management Journal, 38 (4): 950-971.