Kış Turizmi
Kavram Turizm Çeşitleri Üretim Yönetimi ve Pazarlama
-
2019
Kış turizmi terimi her ne kadar belirli bir mevsimde gerçekleşen turizm hareketlerine işaret etse de genel olarak kayak ve benzeri sporların ekseninde gelişen merkezlerde yoğunlaşan bir turizm türüdür. Dolayısıyla çoğu zaman kış ya da kar sporları turizmi ve hatta kayak turizmi olarak da ifade edilmektedir. Ancak bu sportif yaklaşım, alternatif bir terim oluşturmaktan ziyade kış turizminin en belirgin alt türünü vurgulamaktadır. Zira kış sporları yanında Buz Otel (Kiruna, İsveç) ve Noel Baba Köyü (Rovaniemi, Finlandiya) gibi kış ile özdeşleşmiş çekicilikler de önemli ziyaret merkezleri haline gelmiştir. Ayrıca yaz kayağı turizmi ve sıcak kış turizmi gibi niş türler de kış turizminin kavramsal sınırlarını bulanıklaştırmaktadır. Örneğin yaz kayağı turizmi pazar bölgelerde nispeten sıcak hava koşulları hâkimken yüksek dağ buzulları gibi alanlarda kış sporlarının sürdürülmesini sağlamakta, sıcak kış turizmi ise kaynak pazarlar kış mevsimini yaşarken, Karayipler gibi genellikle tropik destinasyonlarda deniz-kum-güneş turizmini sunmaktadır.
Çetin hava koşulları nedeniyle kış mevsiminin aslen turizmde en son değerlendirilmiş yıllık dönem olduğu söylenebilir. Keza günümüzde bu turizm türünün en önemli destinasyonlarından biri olan İsviçre’de bile dağlık alanlara yönelik rekreasyon ziyaretleri yüzyıl öncesine kadar yaz aylarında yoğunlaşmıştır. Ancak kayağın İskandinavya’dan Avrupa ve Kuzey Amerika’ya bir kitle sporu olarak yayılması ve bu sporun eğlence düzeyinin geniş kesimlerce benimsenmesi, İsviçre gibi ülkelerde turizmin mevsimselliği ya da eksikliğini giderici önemli bir fırsat olarak ele alınmıştır. Özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrasında turizmin genel olarak gelişmesini etkileyen barış ortamı, artan refah ve iyileşen ulaşım şartlarına savaş zamanı kayak eğitimi almış milyonlarca askerin ülkelerine dönüşü ve sporu yayışı da eklenmiş ve kış turizmi için geniş bir pazar oluşmuştur. Başta Fransa olmak üzere birçok Alp ülkesinde büyük kayak merkezlerinin inşasına hız verilmiş, kış turizmi özellikle kırsal alanları geliştirmeye yarayacak bir sosyoekonomik kalkınma aracına dönüşmüştür. Günümüzde yaklaşık 70 ülkede kar sporlarına dayalı kış turizmi faaliyeti gerçekleşmekte ve bu faaliyetlere yılda yaklaşık 130 milyon kişi katılım sağlamaktadır. Ancak gerek Kuzey Amerika, Avrupa ve Japonya gibi birçok geleneksel destinasyonda pazarın doyuma ulaşması gerekse kış sporlarının gelişimi için gerekli en temel kaynak olan kar örtüsünün iklim değişikliğinin tehdidi altında olması, kış turizminin önünde önemli engeller teşkil etmektedir. Bununla birlikte, başta Çin olmak üzere yeni destinasyonlar da önemli atılımlarda bulunmaya başlamış ve küresel pazarın son yıllarda nispeten büyümesin sağlamıştır.
Türkiye de Çin gibi son yıllarda kış sporları turizminde önemli adımlar kat eden ülkelerden biridir. Bununla birlikte, Türkiye’de kış sporları ve turizminin tarihi bu sporla genel anlamda ancak 1990’lı yıllarda tanışan Çin’den çok daha eskilere dayanmaktadır. Özellikle Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı esnasında Doğu Cephesi’nde Osmanlı askeri kayak birlikleri kuruldu ve Cumhuriyetin ilanı ile de başta Uludağ (Bursa) olmak üzere hem kış sporları hem de kış turizmine yönelik merkezler oluşmaya başladı. Kış turizmi 1900’lü yıllarda Uludağ ile birlikte Palandöken (Erzurum), Sarıkamış (Kars), Erciyes (Kayseri), Kartalkaya (Bolu), Elmadağ (Ankara), Ilgaz (Kastamonu/Çankırı), Saklıkent (Antalya), Akbulut (Erzincan) ve Bitlis gibi merkezlerde süregelmiştir. 1990’lı yılların sonlarından günümüze ise bu merkezlerin sayısı ülkenin dört bir yanında 50’yi aşmış ve bir o kadar merkez için de plan ve proje önerisi yapılmıştır. Ayrıca başta Erciyes olmak üzere birçok kayak merkezinde modernizasyon yapılmış, 25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunları (Erzurum, 2011) gibi mega-etkinliklere ev sahipliği yapılmıştır. Uzmanlar, Türkiye’de kış turizminin gelecekte sürdürülebilir bir şekilde geliştirilebilmesi için bir yandan arz fazlası oluşturacak yatırımlardan kaçınılması ve genç nüfusun kış sporlarına teşvik edilerek talebin sağlam bir büyüklük kazanmasının sağlanması diğer yandan da tüm dünyada olduğu gibi iklim değişikliği gerçeğiyle yüzleşilerek gerekli teknik, ticari ve politik uyum stratejilerinin uygulanması gerektiği görüşünde birleşmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
Göymen, K., Demiroğlu, O. C. ve Tülüş, C. (2017). Snow Sports Tourism Development Policies in Turkey. İçinde; D. Turner ve S. Carnicelli (editörler), Lifestyle Sports and Public Policy (ss. 63-81). New York: Routledge; Hudson, S. ve Hudson, L. (2015). Winter Sport Tourism: Working in Winter Wonderlands. New York: Goodfellow Publishers; Pröbstl-Haider, U., Richins, H. ve Türk, S. (editör) (2019). Winter Tourism: Trends and Challenges. CABI.; Ülker, İ. (2006). Dağlarımız: Dağ Sporları ve Dağ Turizmi, Yüksek Dağlarımız ve Kayak Merkezleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı; Vanat, L. (2019). 2019 International Report on Snow & Mountain Tourism: Overview of the Key Industry Figures for Ski Resorts. The Book Edition.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Demiroğlu, O. C. (2014). Kış Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.