Kelenderis Kazısı

ARKEOLOJİK KAZI VE YÜZEY ARAŞTIRMASI Kültürel Miras Destinasyonu Yerleşim Kazısı Antik Kent

Kelenderis Antik Kenti’nde yapılan akademik çalışmalar Konya Selçuk Üniversitesi’nden Prof. Dr. Levent Zoroğlu başkanlığında 1984 yılında bir arkeolojik yüzey araştırması şeklinde başlamıştır. 1986 yılından itibaren ise sistemli arkeolojik kazılar şeklinde aynı üniversite bünyesinde devam etmiştir. Günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Batman Üniversitesi koordinesinde Doç. Dr. Mahmut Aydın başkanlığında arkeolojik kazı çalışmaları sürmektedir. Bu çalışmalarda ele geçen buluntuların bir kısmı günümüzde Silifke ve Anamur müzelerinde sergilenmektedir.

Antik Kent’in Doğu Akdeniz'deki önemli konumu nedeniyle çok sayıda medeniyete ev sahipliği yaptığı görülmektedir. Hitit, Asur, Pers, Seleukos, Ptolemaios, Roma, Bizans, Emevi, Ermeni, Karamanoğlu ve Osmanlı hâkimiyetine tanık olmuştur. Kent, tüm dönemlerde sahip olduğu doğal limanı sayesinde bir ticaret şehri olma özelliğini hiçbir zaman kaybetmemiştir. 

İki bin 800 yıl önce Mersin’in Akdeniz kıyısında kurulan Kelenderis’in, Romalıların egemenliğinin sürdüğü dönemde, kentin imarına büyük önem verilmiş; şato, saray, suyolları, tiyatro, odeion (müzikal faaliyetlerin yapıldığı yer) ve hamam inşa edilmiştir. Roma İmparatorluğu döneminde Antik Kelenderis’in limanı'ndan önemli ölçüde yararlanılmıştır. Kelenderis bu dönemde Roma’nın vazgeçilmez bir ticaret şehri olmuştur. Antik Kenti’nde ayrıca bazilikal planlı 370 metrekare mozaik bulunduran bir kilise, tapınak ve nekropol alanı ortaya çıkarılmıştır. Bunun yanında Osmanlı dönemine ait bir antrepo (depo) binası restore edilmiştir. Kelenderis'te de ortaya çıkarılan bütünlüğünü kaybetmemiş Roma dönemi kent kale surları Kilikya bölgesinin en güçlü kalelerinden biri olduğunu göstermektedir. Bir kaç yıl içerisinde tüm kalenin ortaya çıkartılıp restorasyonunun tamamlaması beklenen yapının, ziyarete açılması için çalışmalar devam etmektedir.

30 küsür yıldır sürdürülen çalışmalar kapsamında birçok tarihi yapı ortaya çıkarılmıştır. Dünyada nadir örnekleri bulunan ve Kelenderis kentini de bu anlamda özel kılan antik limanın mozaik haritası da bulunmuş ve koruma altına alınmıştır. Dünyada sadece birkaç yerde benzer örnekleri bulunan, bulunduğu kentin ve limanın haritasının betimi olan bu mozaik görülmeye değerdir. 13 metreye üç metre ölçülerindeki bu mozaik, MS V. yüzyıla tarihlenmektedir. Bu mozaiği özel kılan şey Antik Kelenderis Kenti’nin V. yüzyıldaki topografyasına uygun liman ve limanı çevreleyen yapıların planını vermesidir. Bin 500 yıl öncesinin Kelenderis kentindeki yapıları yansıtan bu mozaiğin benzerleri (bulunduğu kentin planını ve yapı betimlerinin resmedildiği örnekleri) dünyada Ostia ve Ürdün kazılarında bulunmuştur. Kelenderis Liman Mozaiğinin restorasyonu tamamlanmış ve çatı üst örtüsü ile korunmaya alınmış bir şekilde turizme kazandırılıp ziyaretçilerle buluşmayı beklemektedir. 

Mersin-Antalya D400 karayolu üzerinde yer alan antik kentin konum itibariyla çok ulaşılabilir bir yerde olması turizm kapasitesini oldukça yükseltmiştir.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: