Türk dilinin başkenti olarak bilinen şehrin eski adı Larende’ydi. 1256’da Karamanoğulları devletinin başkenti olan Larende, Cumhuriyet döneminde Konya’ya bağlı olarak Karaman adını aldı. 37º 11’ kuzey enlemleri, 33º 15’ doğu boylamları arasında İç Anadolu Bölgesi’nin güneyinde yer alan, kuzeyinde Konya, güneyinde Mersin, batısında Antalya illeri bulunan ve deniz seviyesinden yüksekliği 1.033 metre olan şehir, 1989 yılında yayınlanan 3578 sayılı yasayla il yapıldı. İlin genel yüzölçümü 8.869 kilometre²’dir. Karaman ilinin merkez ilçesi dahil altı ilçesi (Ayrancı, Başyayla, Ermenek, Kazımkarabekir ve Sarıveliler), 16 belediyesi ve 160 köyü bulunmaktadır.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre (2019), Karaman’ın nüfusu 251.913’tür. Kentte yaşayanların önemli bir kısmı şehir merkezinde yaşamaktadır. Nüfus artış hızı binde 21,02; kilometrekareye düşen nüfus yoğunluğu 28,4 kişidir. İlin net göç hızı binde 9,2’dir. İldeki işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altındadır. Toplam 882.193,37 hektar olan Karaman ili arazisinin yüzde 30,03’nü tarım arazisi, yüzde 32,88’ni çayır-mera, yüzde 18,25’ni orman-fundalık ve yüzde 18,84’ünü de tarım dışı arazi oluşturmaktadır. Karaman ili Türkiye’nin önemli meyve (elma üretiminde Türkiye’de ikinci sırada) ve bisküvi üretim merkezlerinden biridir.

İlin yetiştirdiği önemli şahsiyetler arasında; Yunus Emre, Mevlana Celaleddin-i Rumi, Mümin’e Hatun, Kemal Reis, Piri Reis, Zembilli Ali Efendi, Şeyh Edebali, Seyyid Ali Sultan Es-Semerkandi, Molla Fenari, Kenzi, Gufrani, Hottuoğlu, Kazım Karabekir Paşa, Kerümiddin Karaman Bey, Karamanoğlu Mehmet Bey, Bekir Sıtkı Erdoğan, Mehmet Çınarlı, Ahmet Tufan Şentürk gibi şahsiyetler yer almaktadır.

Karaman mutfağı tarımsal ürün ağırlıklı bir mutfaktır. Yöreye özgü mutfak ürünleri arasında; şebit pilav ve etli ekmek, Arabaşı çorbası, Calla, Gılan Böreği, Guymak, Zülbiye, Batırık, Zerde, Palize tatlısı gibi yemekler bulunmaktadır. Ayrıca Karaman yöresine ait iki yüzden fazla yemek çeşidi yörenin zengin mutfağının da göstergesidir.

Karaman Valiliği’nin logosu Karamanoğlu İbrahim Bey tarafından 1432 (H. 836) yılında yaptırılan İbrahim Bey İmaretinin İstanbul İslam Eserleri Müzesi'nde sergilenen minberinde bulunan 12 köşeli yıldız motif dikkate alınarak yapılmıştır. Ayracın en iç ortasında Türk bayrağında bulunan hilal ve yıldız mevcuttur. Ay-yıldız 12 köşeli yıldızın içerisindedir.

Karaman oldukça verimli topraklara sahiptir ve Orta Anadolu’yu Kilikya’ya bağlayan yolların kavşak noktasında yer almaktadır. Toroslar üzerinden en kolay geçişi sağlaması nedeniyle tarih boyunca yerleşimin hiç kesintiye uğramadan geldiği sahalardan biri olmuştur. Mevcut veriler ışığında Karaman’da en eski yerleşim, Süleymanhacı Köyü çevresinde bulunan Pınarbaşı Höyüğü’dür (MÖ 10000 ve 8000 arasına tarihlendirilir).

Eskiçağlarda Laranda (Lârende) adıyla bilinen Karaman tarih boyunca sırası ile Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, Persler, Roma ve Bizans’ın hâkimiyeti altına girdi. Bizans döneminde Hristiyanlığın önemli bir merkezi haline geldi. Türkler’in Anadolu’ya girişinden sonra Selçuklular’ın ve Dânişmendliler’in eline geçen şehir II. Kılıçarslan döneminde (1165) Anadolu Selçuklu topraklarına katıldı. Üçüncü Haçlı Seferi esnasında işgale uğradı, 1210’da Kilikya Ermeni kralı II. Leon tarafından zapt edildi. 1216’da şehri Selçuklu sultanı İzzeddin I. Keykâvus’a kenti yeniden fethetti. XIII. yüzyılda Moğol istilâsına uğrayan şehir Selçuklular’ın çöküş dönemi sırasında kurulan Karamanoğulları Beyliği’nin eline geçti (1256) ve daha sonra beyliğin merkezi oldu. Beylik 1256-1487 yılları arasında varlığını devam ettirdi. Anadolu beyliklerinin en güçlü ve en önemlilerindendir. 1487 yılında Osmanlı hakimiyetine giren şehir, merkezi Konya olan Karaman eyaletine bağlandı.

Beyliğin en önemli hükümdarlarından olan Karamanoğlu Mehmet Bey Moğollar'la yaptığı savaştan sonra Konya’yı ele geçirerek 13. 05. 1277 yılında yayımladığı bir fermanla Türkçenin zaferini sağladı. Bu fermanla “Bugünden sonra hiç kimse sarayda, divanda, meclislerde ve seyranda Türk dilinden başka dil kullanmaya” diyerek Türkçe haricindeki dillerin resmi kullanımı yasakladı. Fermanın ilanı bugün Dil Bayramı olarak her yıl 13 Mayıs’ta Karaman’da uluslararası çapta kutlanmaktadır.

2018 yılının verilerine göre Karaman, 77.273 yerli turist, 3.035 yabancı turist olmak üzere toplam 80.308 turist tarafından ziyaret edildi. 114.679 toplam, 5.696 yabancı geceleme gerçekleşti.

Karaman turizm bölgesinde il geneline yayılmış, 89 arkeolojik sit alanı, altı kentsel sit alanı, 260 dini ve kültürel varlık, dört askeri yapı, 105 sivil mimari örneği ve toplamda 454 kültür varlığı bulunmaktadır. Ayrıca ilde dört adet doğal sit alanı, altı adet anıt ağaç, 39 höyük, yedi örenyeri, iki Kaya yerleşmesi, Tahıl ambarları, çeşitli büyülük ve ebatlarda kaleler, iki adet anıt yazıt vb pek çok kültürel ve tarihi varlık bulunmaktadır.

Karaman ilinde; belediye ruhsatlı beş bakanlık ruhsatlı sekiz otelde 850’nin üzerinde yatak kapasitesi bulunmaktadır. Ayrıca 2019 yılının sonu itibarı ile 15 seyahat acentası faaliyetlerini devam ettirmektedir.

Turizm altyapısının yeteri kadar güçlü olmaması nedeniyle ilde altyapının geliştirilmesine yönelik hali hazırda devam eden pek çok proje bulunmaktadır.