Çankırı ilinin Orta ilçesine on bir km, il merkezine elli beş kilometre mesafede bulunan yeraltı şehri 2005 yılında tespit edilerek tescili yapıldı.  2006 ve 2008 yıllarında Çankırı Müzesi tarafından yapılan arkeolojik temizlik çalışmalarıyla yeraltı şehrindeki tüm mekânlar ve içindeki küçük kilise, içerisinde rahatlıkla dolaşılarak gezilebilecek bir örenyeri niteliği kazandı. Çankırı çevresinde Hıristiyanlığın yeni yayıldığı MS. 200-300 yıllarına ait olduğu düşünülen yeraltı yerleşimi saldırılarda canlarını korumak ve gizlice ibadet edilmek amacıyla yapıldı. Yaklaşık 25-30 insanın barınabileceği alanda şapelin yanı sıra kiler, hava bacası, kilit sistemleri, salon vb. mekânlar da bulunuyor. Hüyük Yeraltı Şehri Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alındı.

Çankırı İli, Orta İlçesi’nin Hüyük Köyü’ndeki İninkaşı Tepesi’nde bulunur. Yeraltı şehrinin MS. II.-V. yüzyıl arasında bir tarihte yapıldığı sanılmaktadır. Yeraltı şehri, masif tabakalı ve düzlemsel paralel katmanlı, gri renkli kumtaşı tabakası oyularak yapılmıştır. Keşfedildiği 2005 yılında kültürel varlık olarak tescil edilmiştir. Alanda, 2006 ve 2008 yıllarında gerçekleştirilen kazı çalışmaları sonucunda kültürel varlığın tamamı temizlenmiştir. İlk tespitlerde, içerisinde küçük bir kilise, keşiş odaları, bir sarnıç ve bir çok yaşam alanının yer aldığı belirtilen çok katlı bir kompleks günyüzüne çıkarılmıştır.  Yeraltı şehrinde hava bacaları, kiler, kilit sistemleri, kandil nişleri gibi detaylar dikket çekmektedir.

Girişten itibaren yeraltı şehrine erişim, genişlikleri yaklaşık 50-60 santimetreye kadar daralan ve yükseklikleri yaklaşık olarak 90-100 santimetreye kadar düşen tünellerle sağlanmıştır. Alanda gerçekleştirilen kazılar sırasında bulunan toprak testiler sebebi ile su birikmiş alan, sarnıç olarak tanımlanmıştır. Yeraltı şehrinin üç-dört ayrı giriş-çıkış güzergâhı bulunmaktadır.

Kuzey girişine bilgilendirme panosu konulmuştur. Bu girişten girildiğinde güneybatıya ve güneydoğuya yönelen iki geçişle karşılaşılır. Güneybatı yönündeki geçiş seçildiğinde, altında sıralı üç mahzeni olan bir salona çıkılır ve devamındaki tünel, üç adet sıralı geniş mahal ile sonlanır. Ana girişten sonra güneydoğu yönündeki geçişten ilerlendiğinde birbirine bağlı iki odaya çıkılır. Burası bir aktarma merkezi gibidir ve tüm mahallere ve çıkışlara buradan ulaşılabilir. Güneydoğu yönünde devam edildiğinde, ana yaşam alanına ulaşmadan önce bir ön salona geçilir. Salonun uzun, kuzeybatı duvarında üç giriş bulunur. Katlar arası geçiş de mevcuttur. Uzun, güneydoğu duvarının ortasından ana salona girilir. Ana salon, ön salona dik konumda kurgulanmıştır ve buradan dağılım gerçekleştirilen tüm mahaller de ana salona dik kurgulanmıştır. Ana salonun uzun, kuzeydoğu duvarından, ayrı girişlerle iki odaya geçilir. Uzun, güneybatı duvarının ortasından ise uzun bir başka mahale geçilir. Bu mahal de bir aktarma merkezi gibi çalışır ve diğer katlara geçişe olanak tanır. Kuzeybatı duvarında yer alan geçişle şapele erişilir. Şapelin apsisi kuzeye yerleştirilmiştir. Şapelin plansal yerleşimi, diğer mahallerden farklılık gösterir. Diğer mahaller, ara yönlere yerleştirilmeye çalışılmışken şapel kuzey-güney hattı üzerinde yerleştirilmiştir. Aktarma merkezinden diğer kademedeki alanlara geçildiğinde güneybatı yönünde ilerleyen bir tünelle karşılaşılır. Tünel, kuzeybatı-güneydoğu ekseninde uzanan ve bir küçük mahalin daha bağlandığı geniş bir alanla son bulur.

Farklı kat ve kademedeki oyma ile oluşturulmuş mahallerin, üst üste gelmemesine özen gösterilmiştir. Böylelikle statik açıdan dayanımı daha yüksek olan boşaltma alanlar elde edilmiştir. Yeraltı şehrinin farklı alanlara bağlantısı ile ilgili görüşler de mevcuttur. İlerleyen dönemlerde yeraltı şehri konusundaki çalışmaların artması ile birlikte farklı alanların keşfedilmesi beklenebilir. 

Coğrafi olarak İç Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. İdari bakımdan ise Çankırı’nın Orta ilçesinin sınırları içerisinde kalmaktadır. Yeraltı şehri yanında Hüyük isimli bir köy yerleşmesi bulunmaktadır. Hüyük yeraltı şehri, bağlı olduğu Orta ilçesine 11 kilometre, Çankırı ilçe merkezine ise 55 kilometre uzaklıktadır.

Yeraltı şehri, masif tabakalı ve düzlemsel paralel katmanlı gri renkli kumtaşı tabakaları içlerine Doğu Roma İmparatorluğu döneminde oyularak oluşturulmuştur. Yeraltı şehrinin MÖ III. ve V. yüzyıllar arasında ait olduğu, güvenlik sorunu (asayiş eksikliği) nedeniyle can ve mallarını korumak için insanların bu yeraltı şehrini inşa ederek yaşamaya başladıkları düşünülmektedir. Erken Hristiyanlık döneminde Hristiyanlara uygulanan aşırı baskılar nedeniyle insanlar yeraltına yaşam alanları oluşturarak korundular. Bu yeraltı şehri, 2005 yılında tespit edilerek tescillendi; Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alınan iki katlı bir örenyerleşmesidir. Çankırı Müzesi'nin koordinatörlüğünde yeraltı şehri içerisinde 2006-2008 yılları arasında arkeolojik temizlik çalışmaları yapılarak iç mekânlar ortaya çıkarılmıştır. Yeraltı şehri içerisinde yapılan arkeolojik temizleme sonrasında, giriş kapısı, kilitleme sistemleri, geçiş koridorları, şapel, kilise, hava bacası (dikey galeri), keşiş odaları, dört-beş kuyu ve ana salon gibi iç mekânlar olduğu tespit edildi. Yaşanılan bu mekânda, inanç faktörü önemli bir rol oynayarak yeraltı şehrinin iç mekânlarının şekillenmesinde etkili olmuştur. Nitekim yeraltında bulunan kilise bu görüşü destekler niteliktedir. Yeraltı şehri içerisine aydınlatma sistemi döşenerek, bu kültürel miras alanı turistik amaçlı ziyaretlere hazır hale getirilmiştir. Ancak Hüyük yerel halkının örenyerini turizme açma talebi, bekçi ve uzman bulundurma zorunluluğu olacağı ve bu durumun maliyeti karşılamayacağı gerekçe gösterilerek resmi kurumlarca reddedilmiştir. Hüyük yeraltı şehri günümüzde kapalı olup, kapısı kilitlidir. Hüyük Köyü'nün muhtarı ve müze müdüründe bulunan giriş anahtarı, dışardan gelen özel amaçlı ziyaretler için kullanılmaktadır.