Hatila Vadisi Milli Parkı
Doğal ve Kültürel Miras Ulusal Park
(Artvin, 1994 - )
-
2019
Artvin ili sınırları içinde yer alan 16.944 hektar büyüklüğündeki Hatila Vadisi Milli Park’ı 1994 yılında ilan edildi. Çoruh Nehri’nin ana kollarından biri üzerinde bulunan Milli park, Tuzlu Tepe’den Çoruh Nehri’ne kadar 24 kilometre uzunlukta, Alacadağ’dan Keçidağı arasında 14.300 metre genişliktedir. Milli park, jeomorfolojik yapısı ve flora zenginliği ile dikkat çekmektedir.
Hatila Vadisi V tipi, dar tabanlı, genç vadi özelliğindedir. Üst kratesede volkanik bloklardan (bazalt, gabro ve peridotit ana kayalarından) oluşmuş filiş yapısındadır. Hatila Deresi’nin oluşturduğu vadi tabanındaki bazalt sütunlar görülmeye değer oluşumlardır. Vadi yamaçlarının eğimi yüzde 80–90, bazı kesimlerde yüzde 100’e ulaşmaktadır. Bu eğimler irili ufaklı onlarca şelaleyi oluşturur. Vadinin orta kesimlerinde kanyon ve boğaz oluşumları bulunmaktadır.
Hatila Vadisi boyunca en büyük dere Hatila Deresi olup Çoruh Nehri’ne boşalmaktadır. Yeraltı suları ile dağlarda biriken kar ve buzullar, özellikle Hatila Deresi olmak üzere 19 adet dereyi beslemektedir. Hatila Deresi çeşitli kaynak ve mevsimlik yan derelerden beslenmektedir. Derelerin debisi mevsimlere göre farklılık göstermektedir. İlkbahar aylarında karların erimeye başlamasıyla sel riski bulunmaktadır. Yaz mevsimi suyun en az olduğu mevsimdir. Derenin en yüksek noktası 2.900 metre olup Hatila deresine vadi boyunca katılan; Çayırlık, Cala, Şarlevin, Fındıklı, Sancak, Basil, Susuz, Zuvara, Başhatila, Arganet, Saçıdibi, Taşlıca, Madenler dereleri bulunmaktadır. Vadinin yüksek kesimlerinde tektonik hareketler sonucunda oluşan kaynak çıkışları olmaktadır.
Vadi içerisinde oldukça fazla sayıda tepe bulunmaktadır. Vadinin en yüksek tepesi Kurt Dağ 3.224 metre, en düşük rakım Çoruh Nehri boşalım ağzı 160 metredir. Milli parkta Şaşkırat, Uşhum, Danayayımı, Görehor ve Gölehura yaylaları bulunmaktadır. Milli park, yükselti farkı (170-3.224 metre), suyun bolluğu, alanın Karadeniz ve Akdeniz iklimlerine sahip olması nedeniyle zengin biyoçeşitliliğe sahiptir. Milli park, bitki coğrafyası ve flora bölgeleri açısından Holarktik Flora Bölgesinin Avrupa-Sibirya flora alanının Kolşik kesimi içinde kalmaktadır. Parkta 125’i endemik olmak üzere 1.349 adet bitki türü varlığı tespit edildi.
Parkın 250-950 metre arasında yalancı maki toplulukları, 950-1.650 metre arasında orman zonu, 1.650-2.350 metre arasında çalı toplulukları, 2.350-3.050 metre arasında alpin zon bulunmaktadır. Yalancı maki toplulukları içinde fıstık çamı Akdeniz Enklavı’dır. Orman zonunda, Avrupa-Sibirya ve İran-Turan elementlerinden oluşan yapraklı ve iğne yapraklı orman formasyonları hakimdir. Bu türler arasında; doğu kayını, sarıçam, kokulu ardıç, porsuk, ceviz, kestane, meşe, kızılağaç, akçaağaç, gürgen, fındık, karayemiş, kestane, orman gülü, dişbudak, titrek kavak, huş gibi türler bulunmaktadır. Dere kenarlarında; sakallı kızılağaç, incir, ılgın, gürgen, çınar, fındık, ceviz, ak söğüt, kartopu, dişbudak gibi türler bulunmaktadır. Hatila Vadisi Milli Parkı florasının en büyük özelliklerinden biri de Türkiye’de bulunan dört farklı orman gülü türünün aynı anda görülebileceği tek vadi olmasıdır.
Vadi; ayı, yaban domuzu, tavşan, karaca, çengel boynuzlu dağ keçisi, tilki, yaban keçisi, sansar, porsuk gibi 29 memeli türüne, Kafkas semenderi ve Kafkas siğilli kurbağası gibi dört çift yaşamlı türüne, Hopa Engereği gibi 10 sürüngen türüne, Karadeniz alası ve gökkuşağı alabalığı olmak üzere iki balık türüne, sakallı akbaba, yılan kartalı, dağ horozu gibi 198 kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır.
Hatila Vadisi’nin sahip olduğu eşsiz peyzaj güzellikler; farklı mevsimlerde bitki örtüsündeki değişimin ortaya koyduğu etkileyici görüntüler ile alanın morfolojik özelliklerinden kaynaklanan doğal manzarası zengin rekreasyonel potansiyel barındırmaktadır. Sıkıldım Kayalığı’nda 220 metre yükseklikte Türkiye’nin en yüksek cam seyir terası bulunmaktadır. Milli parkta ziyaretçilerin günübirlik ve çadırlı kamp kullanımı için belirlenen yerler bulunmaktadır. Kamp alanlarında çadır kiralanabilmektedir.
Artvin il merkezine yedi kilometre uzaklıkta olan Milli parka ulaşım beş kilometre asfalt yol ve iki kilometre doğal taş parke kaplama yol ile sağlanmaktadır. Doğal taş parke kaplama yol beş kilometre daha devam ederek cam seyir terasına ulaşılmaktadır.
Referanslar
Anşin, R. Özkan, C. ve Eminağaoğlu, Ö. (2011). Artvin-Atila (Hatilla) Vadisi Milli Parkının Vejetasyon Yapısına Genel Bakış, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1 (1): 59-71; Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2012). Hatila Vadisi Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Planı Analitik Etüt Raporu; http://hattilavadisi.tabiat.gov.tr/, (Erişim tarihi: 31.10.2019); Kurdoğlu, B. Ç., Kurdoğlu, O. ve Karaşah, B. (2006). Hatila Vadisi Milli Parkı İçin Farklı Bir Rekreasyonel Yaklaşım, Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 7 (2): 145-158.