Haleplibahçe
Doğal ve Kültürel Miras Bina Meydanlık
(Urfa, 1845)
-
2024
Haleplibahçe, Şanlıurfa ilinin Eyyübiye ilçesine bağlı bir mahallesidir. Halepli bahçesi, şehrin Gaziantep girişindeki eski (Bediüzzaman) mezarlık önünden Balıkgöl veya Kale'ye doğru giden yol üzerinde yer alır. Bugünlerde, bu kadim bahçe müzeler, alışverişi merkezi ve beş yıldızlı bir otele ev sahipliği yapmaktadır. Geçmişte türkülere konu olan bu cennet mekan, Urfa’nın birkaç yüzyıllık geçmişe sahip en eski bahçesinin adı ile anılmaktadır. Bahçenin çok geniş bir araziye sahip olduğu, içerisinde birkaç havuz, türlü renkte çiçekler, çok bakımlı artistik ağaçlar ve mükemmel bir Urfa köşkün yer aldığı anlatılmaktadır. 1845 yılında Urfalı Şair Sakıp Efendi tarafından yaptırılan köşkün avlusunun batısında soğukluk, sıcaklık ve külhan bölümlerinden oluşan küçük bir hamam bulunmaktadır. Köşk dönemin en güzel mimari eserlerinden biri olup, şadırvan, eyvan, yazlık ve kışlık oturma yerlerine sahiptir ve Urfa’ya özgü kalker taştan yapılmıştır. İçinde halen su olan büyük bir kuyusu vardır. Şehrin ağaçlık köşelerinden biri olan bu mekan, 1985 yılında Belediye tarafından yürütülen proje kapsamında bir süre misafirhane, günümüzde ise Koruma Amaçlı İmar Müdürlüğü olarak kullanılmaktadır.
Başlangıçta, Haleplibahçe “Dinlerarası Diyalog" kapsamında hayata geçirilmek üzere projelendirilmiştir. Ancak 2006 yılında “Temalı Park Projesi” ile ilgili olarak yapılan alt yapı çalışmaları sırasında taban mozaikleri ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, mozaiklerin korunması için çevre düzenlemesi yapılmaya başlanılmıştır. Bu çabalarla Haleplibahçe’ de modern bir yapı inşa edilerek adeta bir açık hava müzesi haline getirilmiştir.
Haleplibahçe'de, 2007 yılında yapılan kazılarda, günümüzden 3.000 yıl önce Ege'den, Karadeniz’e ve Anadolu’nun içlerine uzanan kültür havzasında, erkek egemenliğine karşı savaşan Amazon kadınlarının av sahnesi mozaikleri bulunmuştur. Haleplibahçe Mozaiklerinin en önemli özelliği “Savaşçı Amazon Kraliçelerinin Tanımlı Olarak Mozaiğe Resmedilmiş Dünyadaki Tek Örneği” olmasıdır. Savaşçı amazon kadınlarına özgü giysileriyle, tek göğüslü olarak at üstündeki av sahneleri tasvir edilip Grekçe isimlerine yer verilmiştir. Bu özelliklerinden dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığı Haleplibahçe’de biri arkeoloji diğeri mozaik müzesi olmak üzere iki adet müze yapılmasına karar vermiştir. Yeni Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve mozaikler için yapılan Haleplibahçe Mozaik Müzesi 24 Mayıs 2015 tarihinde hizmete girmiştir. Aynı alanda, Hilton Oteli ve Piazza Alışveriş Merkezi çok katlı otopark ile parkları da yer almaktadır.
Referanslar
Akbıyık, M. (2014). Şanlıurfa İlinin Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi ve Planlamaya Yönelik Öneriler. (Basılmamış Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; Birsen Altıner, Açık Gazete, 2005; Koçyiğit, O. (1996). Şanlıurfa Şehri. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Yıldız S. ve Rızvanoğlu M. S. (2014). Şanlıurfa’yı Gezelim, Şanlıurfa Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları Şehir Kitaplığı Dizisi 18; http://www.sanliurfa.gov.tr/kosk-konak-ve-evler, (Erişim tarihi: 2 10.2024).