Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi

Gastronomi Müze

(Şanlıurfa, 2008 - )

Türkiye’nin güneyinde yer alan Şanlıurfa şehrinin yiyecek-içecek kültürü ve geleneklerinin somutlaştırılması ile bir mutfak müzesi haline getirildi. Şehrin merkez ilçesinde Hacıban Sokağı olarak da adlandırılan 1344. Sokak’ta Ulu Camii’nin güneyinde yer alan müze, Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi olarak isimlendirildi.

2008 yılında Ahmet Eşref Fakıbaba döneminde Şanlıurfa Belediyesi tarafından kamulaştırılan Hacıbanlar Evi yine Şanlıurfa belediyesi tarafından restore edilerek müzeleştirme çalışmaları tamamlandı ve 2011 yılında düzenlenmiş olan Tarihi Kent Birliği Buluşmaları etkinliğinde mutfak müzesi olarak hizmete açıldı. Mutfak Müzesi, yapısı itibariyle geleneksel Urfa evlerini andıran bir mimariye sahip, geniş avlusu olan tarihi bir evdir. Müzenin beş odası bulunmakta olup, içerisinde iki adet su kuyusu yer almakta, avlusunda ise su küpleri, tokmak gibi geleneksel araç gereçler sergilenmektedir. Odalar ahşap malzemeden yapılmış olup, odaların içerisinde ahşap gömme dolaplar bulunmakta ve buralarda geleneksel araç gereçler yöresel adlarıyla yer almaktadır. Odalar; yemek odası, yazlık ve kışlık eyvan odası, yaşam odası, kiler odası şeklinde; mutfak bölümü ise tandır olarak adlandırılmaktadır. Bu bölümün bir kısmında şehrin kültürünü tanıtan renkli, yöresel kıyafetler giydirilmiş mankenler aracılığıyla; et dövme, yufka açma, hamur yoğurma, buğday öğütme işlemleri tasvir edilmektedir. Ayrıca mutfak bölümünün bir kısmında ise şehrin mutfak kültürünü yansıtan yöresel mutfak araç gereçleri sergilenmektedir. Bu araç gereçleri sergilemek için Durağan (geleneksel) sergileme tekniklerinden vitrin yöntemi kullanılmaktadır. Tandırın başka bir bölümü de uygulama mutfağı olarak kullanılmaktadır. Uygulama mutfağında ise yöresel yemek dersleri verilmektedir. Hafta içi ve hafta sonu verilen yemek derslerini Şanlıurfa’nın ev hanımları vermektedir.

Müze evde; Urfa mutfağına ait yerel yemekler, geçmişten günümüze değin mutfakta kullanılan araç gereçler ve sofra geleneklerinin yansıtıldığı yemek sofraları ve sofra düzeni canlandırılmaktadır. Müzede sergilenen eserlerin altlarında ise sergilenen ürünleri bağışlayan kişilerin isimlerine yer verilmektedir.

Müzenin yapılış amacındaki temel sebep, Urfa mutfağının ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımına katkı sağlamaktır. Müzeyi ziyaret etmek isteyenler için müze girişleri ücretsiz olup, 2011 yılından beri ziyaretçilere müze ev olarak hizmet vermeye devam etmektedir. Müzede sergilenen eserler hakkında bilgi almak isteyenlere ise müze görevlileri yardımcı olmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Sandıkcı, M., Mutlu, A. S. ve Mutlu, H. (2019). Mutfak Müzelerinin Sergileme Şekilleri ve Turist Rehberlerinin Etkisi: Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi Örneği, Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 2(2): 104-112; Şanlıurfa Valiliği, Müzeler, http://www.sanliurfa.gov.tr/muzeler, (Erişim tarihi: 09.01.2021); Cenak, D. (2017). Şanlıurfa’yı Gezelim. Şanlıurfa: Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları: 18; Şanlıurfa Vakfı, Şanlıurfa Müzeler, https://www.sanliurfavakfi.org.tr/index.php/sanliurfa/kultur-sanat-tarih/15-sanliurfa-kultur-sanat-tarih/42-sanliurfa-muzeler.html, (Erişim tarihi: 10.01.2021).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sandıkcı, M., Mutlu, A. S. ve Mutlu, H. (2019). Mutfak Müzelerinin Sergileme Şekilleri ve Turist Rehberlerinin Etkisi: Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi Örneği, Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 2(2): 104-112.