Giresun Fındık Ezmesi, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi’nde yetişen yüksek kaliteli Giresun fındıklarından üretilen geleneksel bir üründür. Giresun fındığı, özellikle yağ oranının yüksekliği ve aromatik yapısıyla diğer bölgelerde yetişen fındıklardan ayrılmaktadır (Akçali 2021). Fındık ezmesi üretiminde genellikle kavrulmuş fındık, şeker ve bazen kakao gibi ek bileşenler kullanılarak, homojen ve kremsi bir kıvam elde edilir (Yılmaz ve Kaya 2020).

Giresun Fındık Ezmesi, besin değeri açısından da oldukça zengin bir gıdadır. İçeriğindeki yüksek tekli doymamış yağ asitleri, E vitamini ve antioksidanlar sayesinde kardiyovasküler sağlığa olumlu katkılar sunduğu bilinmektedir (Öztürk et al. 2019). Aynı zamanda, yüksek protein ve lif içeriği ile tok tutucu özelliğe sahiptir, bu da onu besleyici bir atıştırmalık haline getirir (Demir ve Çelik 2022).

Coğrafi işaretli ürünler arasında yer alan Giresun fındığı, bu özelliği sayesinde ekonomik değerini korumakta ve küresel pazarda farklılaşmaktadır (TÜRK PATENT 2023). Giresun Fındık Ezmesi de bu coğrafi işaretleme sürecinin bir parçası olarak, yerel üreticiler için önemli bir gelir kaynağı olmayı sürdürmektedir. Son yıllarda sürdürülebilir üretim ve organik sertifikasyon süreçleri, fındık ezmesi üreticileri için stratejik bir avantaj sağlamaktadır (Karadeniz ve Şahin 2021).

Diğer fındık ezmesi çeşitlerinden ayrılan özelliği ise fındığının çeşidinden kaynaklanmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;

Fındık Kalitesi ve Yağ Oranı: Giresun fındığı, özellikle Tombul çeşidi ile öne çıkar ve bu çeşidin yağ oranı yüzde 65-70 arasında değişmektedir (Akçali 2021). Yüksek yağ oranı, Giresun Fındık Ezmesini daha kremsi ve aromatik hale getirir. Diğer bölgelerde üretilen fındıklarda yağ oranı daha düşük olabilir, bu da tat ve kıvam farkına yol açar (Yılmaz ve Kaya 2020).

Coğrafi İşaret ve Bölgesel Ayrıcalık: Giresun Fındığı, 2001 yılında coğrafi işaret almış ve belirli kalite standartlarıyla koruma altına alınmıştır (TÜRK PATENT 2023). Bu nedenle Giresun Fındık Ezmesi, diğer fındık ezmelerinden farklı olarak sadece belirli bir bölgenin fındıklarından üretilir. Coğrafi işaret sayesinde, üretim sürecinde kalite kontrolü ve belirli kriterler gözetilir (Karadeniz ve Şahin 2021).

Tat Profili ve Aromatik Yapı: Giresun fındığının içeriğindeki yüksek oleik asit oranı (yüzde 80’e kadar) ve düşük acılık seviyesi, ona daha yoğun ve kendine has bir tat kazandırır (Öztürk et al. 2019). Diğer fındık ezmelerinde, daha nötr veya hafif acımsı tatlar bulunabilir. Bu, özellikle endüstriyel üretimde karışık fındık çeşitleri kullanıldığında ortaya çıkar (Demir ve Çelik 2022).

İçerik ve Üretim Yöntemi: Bazı ticari fındık ezmeleri, kıvam artırıcılar, emülgatörler veya bitkisel yağlar içerebilir. Giresun fındık ezmesi ise genellikle yüksek oranda saf fındık ve doğal şeker içerir, katkı maddesi içermemesi ile öne çıkar (Yılmaz ve Kaya 2020).

Bu farklılıklar, Giresun fındık ezmesini hem yerel hem de uluslararası pazarda özel bir konuma taşımaktadır. Özellikle sağlıklı ve doğal gıdalara yönelik talebin artmasıyla, Giresun fındık ezmesi daha fazla tercih edilir hale gelmiştir (Karadeniz ve Şahin 2021).