-
2020
İsmini Atatürk’ten aldı ve eski adı Selenus-Selindi olarak biliniyor. Gazipaşa, Antalya ilinin 180 kilometre doğusunda yer alıyor. Şehir Gazipaşa Ovası sınırlarında, Akdeniz kıyı şeridinde konumlanıyor ve 35 kilometre batı-doğu yönünde Toros dağları ile çevrilidir. 931 kilometrekare yüzölçümü ile ilçe merkezi, Akdeniz sahilinden üç kilometrelik alanla iç kısımlara kadar uzanıyor. Yeni yerleşim yerleri sahile kadar uzanıyor. İlçenin toplam kıyı şeridi 50 kilometre civarındadır. Üç kilometre Halil Limanı-Bıçkıcı Çayı arası, iki kilometre Pazarcı, iki kilometre Koru, 200 metre Uzun Kum ve 100 metresi ise Yakacık plajlarıdır; geriye kalan 40,7 kilometre ise kayalık alandır.
Gazipaşa, turizm ve tarihi yerler bakımından zengin çekiciliklere sahiptir. Bu çekicilikler arasında yer alan Serde’nin doğusu antik dönemde Kilikya olarak adlandırıldı. Sahil şeridinden yedi kilometre yukarıda bir taş köprü bulunuyor olup eski yoldan Kilikya’ya ulaşım sağlıyordu. Aydap (İoatape); Roma-Bizans dönemi şehirleri ve limanları arasındadır. Selinus; eski yazıtlarda Sallune olarak adlandırıldı; adının kökeni İç Asya’ya dayanıyor. Selinus, Trayanapolis, Castelle Lombarda, Castrum Lombardum adları ile Kale Tepe’nin aynı ismi ile bilinen nehirden oluşuyor. Nehrin ismi Selinus Potamos iken günümüzde Hacı Musa Çayı olarak adlandırılmaktadır. Antiochia am Kragos; Gazipaşa ilçesinin 20 kilometre doğusunda bulunan Güney köy sahil kıyısındadır. Bu antik şehir Kragos Dağı denilen dağda kuruldu ve Kral IV. Antiochus’un adı verilmiştir. Halil Limanı; Aydap’ın iki kilometre doğu yönünde bulunuyor. Bölgede İsauria kentine ait kalıntılar ile kent mezarları bulunuyor. Bugünkü Gazipaşa’nın plajları arasında yer alıyor. Çecek yerleşimi; İsauria yerleşim kentlerinden biridir. Zeytinada Köyü doğu yönünde bulunan mahallesi olarak yerleşim yeri kullanılıyor.
Julia Sebaste, ilçeye 20 kilometre uzaklıkta ve doğu yönünde, Göçük Köyü’nün kuzeyinde bulunan tepelerde varlığını gösteriyor. Roma dönemi eserlerindendir. Üç adet kabartma insan portresi ve daire içinde yazıtlar mevcuttur; yazıtlarda mezar sahiplerinin kimler olduğu yazıyor. Cestrus antik kenti; ilçeye altı kilometre uzaklıkta ve doğu yönünde bulunan kent, 350 metre yükseklikte kuruldu. Duvarlarındaki yazıtlar incelenerek bu kentin Vespasianus’a ait olduğu ve Vespasianus tapınağının altı heykel kuralı ile oluşan bir yapı ile kurulduğu anlaşıldı. Adanda Lamos antik kenti; halk tarafından Adanda Kalesi olarak biliniyor. İlçenin kuzey doğusu yönünde olup ilçeye uzaklığı 15 kilometredir. Giriş kapısı üzerinde bulunan bir yazıtta yazılanlardan yola çıkarak bu kenti imparator Gallienus’un inşa ettirdiği kentin aynı zamanda İsauria kentlerinden olduğu ve Vespasian ve Titus adına yapılan tapınaklar olduğu anlaşılıyor.
Kaladran Karadrus; günüzde bilinen ismi ile Kaladıran Çayıdır. Aynı zamanda liman ve akarsudur. Nephelis antik kenti; Gazipaşa-Kıcık Köyü sınırlarında olan bu antik kent, ilçeye 15 kilometre uzaklıktadır. Kentin kalıntıları Gökkilise veya Alakilise bölgelerinde halen varlığını devam ettirmektedir. Direvli Kalesi; ilçeye 20 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Gevinde; ilçeye 18 kilometre uzaklıkta bir Bizans yerleşimidir; burada cilt ve zührevi hastalıklar için tedavi niteliği taşıyan şifalı su kaynağı da bulunmaktadır. Sivastı; ilçeye 18 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Yöre halkı tarafından ismi Kartepe olarak biliniyor. Kaya mezarları ve tapınak kalıntılarının bulunduğu bir yerleşim yeridir.
Yund Oluğu; Mesin-Anamur 54 kilometre kuzey batı yönünde bulunan tarihi çeşmenin olduğu alandır. 2.245 metre yükseklikteki Yüğlük Dağı eteklerinde yer alıyor. Diğer örenyerleri ise İnceğiz Tepeçukur, Julia Sebaste, Dedebeleni, Büget, Ilıca Kalesi, Yalmantepe, Kömürlütepe, Asar Tepe, Kişneli Taştepe, Yüğlük Tepe, Nenek Kale, Asartaş Örenyeri, Asarboynu, Asar, Karatepe ve Alacadağ Öreni’dir.
Referanslar
Antalya Büyükşehir Belediyesi (2020). Gazipaşa, https://antalya.ktb.gov.tr/TR-175437/turizm.html/, (Erişim tarihi: 15.01.2020); Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2020). Gazipaşa Belediyesi, https://antalya.ktb.gov.tr/TR-67964/gazipasa.html/, (Erişim tarihi: 22.01.2020); Gazipaşa Belediyesi (2020a). Gazipaşa Tarihi Yerleri, http://www.gazipasa.bel.tr/tarihi-yerler/, (Erişim tarihi: 22.01.2020); Yıldız, A. (2010). Gazipaşa. İçinde; A. K. Atılgan (Yayın Editörü), Dünden Bugüne Antalya (ss. 290-303). Antalya: Antalya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.