Alanya, Gazipaşa ve Manavgat Çevresinin Mağaraları Envanteri

Yayınlar Turizm Çeşitleri Rapor

Maden Tetkik Arama ve Genel Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında Türkiye’nin mağaralarının bölgeler itibariyle araştırılıp turistik değerde olanlarının ortaya çıkartılması amacıyla yürütülen envanter çalışmasıdır.

Çalışmada jeomorfologlar Dr. Nuri Güldalı, Lütfi Nazik, Cumhur Soylu ve harita teknikeri Bekir Aksoy görev aldı. Araştırmacıların yörede 1986 yılında Temmuz-Ekim aylarında yaptıkları arazi çalışmalarında 12 mağara etüt edilerek planları ve profil kesitleri çıkarıldı. Ayrıca araştırma sahasının dışında kalan Altınbeşik Mağarası da (Akseki) araştırılarak etüdü yapıldı. Bu 12 mağaranın dokuzu (Sugözü, Hocasalma, Kadıpınarı, Çimenini, Soğukdelik, Uluçukur, Ağlıca, Dim, Dedetepe Dipsiz I ve II) Alanya, ikisi (Yalandünya, Korsanini) Gazipaşa ve biri (Mahrumçalı) Manavgat ilçe sınırlarında bulunmaktadır. Bunlardan Dim, Yalandünya, Korsanini ve Altınbeşik mağaraları turizm yönünden değerlendirilebilir nitelikte bulunmuştur. Bu çalışmanın sonunda hazırlanan raporda mağaraların konumu, jeolojik, jeomorfolojik, hidrolojik, meteorolojik özellikleri ile hayvan varlığı ve kullanım alanları açıklandı. Bu araştırmanın raporu Ocak 1987’de yayımlandı. Raporda turizme açılması uygun görülen mağaralarla ilgili değerlendirmeler özetle aşağıdaki gibidir:

Yalandünya Mağarası: Gazipaşa (Antalya) ilçesi Beyrebucak Köyü sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 250 metre, girişe göre en derin noktası -27 metredir. Kristalize kireçtaşları ile şeyllerin kontağında, kırıklar boyunca yatay olarak gelişmiş mağarada hava kuru ve serindir. Mağara bol miktarda damlataşlarla kaplıdır. Ortalama 5-10 metre genişliğe ve 3-10 metre tavan yüksekliğine sahip mağarada yarasa kolonileri de yaşamaktadır. Mağara; hacim, uzunluk, içindeki damlataş zenginliği ve ulaşılmasının kolay olması nedenleriyle turizm amaçlı kullanılabilir.

Korsanini Mağarası: Gazipaşa (Antalya) ilçesi Baksak Mahallesi sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 297 metre, girişe göre en derin noktası -1m ve en yüksek noktası +9,5 metredir. Kristalize ve dolomitik kireçtaşlarında, kırıklar boyunca B-D yönünde yatay olarak gelişen mağara, deniz seviyesinde ve yatay olarak uzanıyor. Yarı aktif olan mağaranın doğuya uzanan kolları kum ve çakıllarla örtülüdür. Bu kolların sonunda tatlı su göletleri bulunur. Mağaranın batıdaki kısa kolu damlataşlarla süslüdür. Çok sayıda yarasanın yaşadığı mağaraya denizden ulaşılabilinirse turizm için kullanılabilir.

Dim (Gavurini) Mağarası: Alanya (Antalya) ilçesi Kuzyaka köyü sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 357 metre, girişe göre en derin noktası -25,5 metredir. Permiyen dolomitik kireçtaşları içinde, bir kırık boyunca, yatay olarak gelişen Dim, kaynak konumlu, fosil bir mağaradır. Damlama sular dışında kuru ve serin (yazın 15-17°C) olan mağaranın sonunda küçük bir göl bulunur. Mağaranın değişik bölümlerinde yarasalar yaşamaktadır. Zengin damlataş oluşuklarına sahip mağara, tarih öncesi devirlerde yaşam alanı olarak kullanılmıştır. Turistik Alanya’ya yakın bir konumda yer alması, Dim Çayı vadisine bakan bir yamaçta güzel bir manzaraya ve uzun, zengin damlataşlara sahip olması nedenleriyle mağara turizme açılabilir.

Altınbeşik Mağarası: Akseki (Antalya) ilçesi Ürünlü Köyü sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 2500 metre, girişe göre en derin noktası +101 metredir. Mağara, Üst Kretase kireçtaşları içinde bir kırık boyunca yatay olarak gelişmiştir. Kaynak konumlu olan mağara aktif, yarı aktif ve fosil bölümlere sahiptir. Eynif ve diğer başka polyelerin sularıyla beslenen mağaranın girişten itibaren ilk 200 metrelik alt bölümü daima sularla kaplıdır. Bu aktif bölümde güzün çok sayıda durgun göletler oluşur. Mağaranın yarı aktif orta bölümünün tabanı yer yer kum, çakıl ve kaya bloklarıyla örtülmüştür. Mağaranın üst bölümü ise damlama sularının dışında kuru (fosil) ve serindir (yazın 16-18°C), kaya bloklarıyla kaplıdır. Mağarada damlataş oluşukları, özellikle fosil üst ve yarı aktif orta bölümlerde yoğunluk gösterir. Mağaranın; büyük olması, zengin damlataşlarla süslü olması, çevresinin çam ormanlarıyla kaplı olması, çevresinde karst topoğrafyasının vahşi güzelliklerinin var olması ve yakınından Manavgat Çayının geçmesi nedenleriyle mağara turizme açılabilir.

Referanslar

Blumenthal, M. W. (1951). Batı Toroslar’da Alanya Ard Ülkesinde Jeolojik Araştırmalar. Ankara: MTA Enstitüsü Yayını, Seri D.5; Özgül, N. (1976). Torosların Bazı Jeolojik Özellikleri, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19(1): 65-78; Özgül, N. (1984). Alanya Tektonik Penceresi Ve Batı Kesiminin Jeolojisi. Ketin Sempozyumu, Türkiye Jeoloji Kurultayı, (ss. 97-120); Şengün, M. (1986). Alanya Masifinin Jeolojisi. Ankara: MTA Raporu, Derleme, No: 8000; Ulu, Ü. (1983). Sugözü (Antalya) Alanının Jeolojisi MTA Raporu. Derleme No: 7965.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Güldalı, N., Nazik, L., Soylu, C. ve Aksoy, B. (1987). Alanya, Gazipaşa ve Manavgat Çevresinin Doğal Mağaraları. Ankara: MTA Genel Müdürlüğü Temel Araştırmalar Dairesi, Rapor No: 8059.