Günümüzde turistlerin seyahat motivasyonları değişmekte bu da turizm hareketlerinin gün geçtikçe değişik destinasyonlara kaymasına yeni bölgeler ile alternatif turizm türlerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Alternatif turizm kavramı etimolojik olarak incelendiğinde, alternatif kelimesi etimolojik köken olarak Fransızca’dan gelmektedir. Fransızca alternatif sırayla değişen, seçenek sözcüklerinden alıntıdır. Fransızca kelime Latince olan alternare sırayla değişmek, bir o bir öbürü olmak fiilinden türetilmektedir. Alternatif turizm, ilk kez dünyada 1970’li yıllarda; Türkiye’de ise 1980’li yıllarda kitle turizmine tepki, karşıt bir görüş, bir alternatif olarak ortaya çıktı. Kaynak olarak deniz, güneş, kum temelli kitle turizmine alternatif olarak oluşan ve gelişen turizm türlerini ele alan bir turizm biçimi olarak tanımlanmaktadır. Alternatif turizm, kitle turizminden farklı olarak daha küçük ölçekli, yerel halka öncelik tanıyan bir turizm çeşitidir. Buna ek olarak, sürdürülebilir turizm, doğal, tarihi ve kültürel kaynakları koruyan ve her tür taşıma kapaistesini dikkate alan bir gelişimi öngörmektedir.

Bir başka tanım ise kitle turizminin olumsuz etkilerini azaltan ve turizm gelirlerinin dengeli ve yerel halka öncelik verecek şekilde dağıtarak refah seviyelerinin yükselmesine katkıda bulunan, turizmden gelir akışını daha geniş zaman ve kesimlere yayan turistik ürün ve hizmetler içeren turizm çeşidi biçiminde ifade edilmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı alternatif turizmi “Sosyal ve ekolojik uyuma, yerel ve yabancı girişimcilerin işbirliğine ve gelişmede yerli malzeme kullanılmasına öncelik verme amacını güden turizm türü” olarak tanımlamaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından alternatif turizm türleri şu şekilde belirlenmektedir; sağlık ve termal turizm, kış turizmi, yayla turizmi, mağara turizmi, av turizmi, kongre turizmi, av turizmi, kongre turizmi, golf turizmi, yat turizmi, İpek Yolu turizmi, inanç turizmi, hava sporları turizmi, dağcılık turizmi, akarsu-rafting turizmi, su altı dalış, kuş gözlemciliği turizmi.

Literatürde alternatif turizm ve özel ilgi turizmi kavramları bazen birbirinin yerine kullanılmakla beraber farklı turizm çeşitleridir. Özel ilgi turizmi önceleri alternatif turizm türü olarak görülmekle birlikte, günümüzde daha özel ve daha kişiye özgü hizmetlerin sunulduğu bir turizm türü olarak kabul edilmektedir. Ayrıca özel ilgi turizmine ek olarak alternatif turizm bazen yeşil turizm, soft turizm gibi turizm çeşitleri ile birbirinin yerine kullanılmaktadır. Ancak alternatif turizm yeşil/soft turizme doğal kaynakları da içeren göre daha geniş kapsamlı bir anlam ve tanıma sahiptir.